تمام کارگران مفقود شده در معدن Grasberg شرکت Freeport، جان باختند

شرکت Freeport-McMoRan با نماد بورسیFCX، اجساد هر هفت کارگری را که در پی وقوع رانش گل در ماه گذشته در معدن مس Grasberg در شرق اندونزی مفقود شده بودند، پیدا کرده است. این حادثه منجر به توقف تولید در این سایت شده بود.

پنج معدنچی آخر روز یکشنبه پیدا شدند و به این ترتیب، عملیات جستجوی چند هفته‌ای پس از آنکه ۸۰۰,۰۰۰ تن مواد مرطوب در اوایل سپتامبر سایت را درنوردید، به پایان رسید.

Grasberg دومین معدن بزرگ مس در جهان و یک دارایی حیاتی برای عملیات فریپورت در اندونزی است. یکی از قربانیان شناسایی‌شده، Victor Bastida Ballesteros، شهروند شیلیایی بود. هویت سایر قربانیان در حال شناسایی رسمی است.

Richard C. Adkerson، رئیس هیئت مدیره، و Kathleen Quirk، رئیس و مدیرعامل شرکت، در بیانیه‌ای اعلام کردند: ما برای هفت همکار از دست رفته خود در این حادثه غم‌انگیز سوگواریم و صمیمانه‌ترین تسلیت خود را به خانواده‌هایی که عزیزانشان را از دست داده‌اند، ابراز می‌کنیم. ما از تلاش‌های فوق‌العاده تیم واکنش اضطراری که بی‌وقفه برای یافتن همکارانمان تلاش کردند، قدردانی می‌کنیم.

معدن Grasberg نیمی از ذخایر فریپورت اندونزی را تشکیل می‌دهد و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۹ حدود ۷۰ درصد از تولید مس و طلای این شرکت را تأمین کند. شرکت انتظار دارد عملیات کامل تا سال ۲۰۲۷ از سر گرفته شود و برخی مناطق آسیب‌ندیده احتمالاً در اواخر سال جاری فعالیت خود را مجدداً آغاز کنند.

فریپورت در مورد محموله‌های خود از اندونزی وضعیت فورس ماژور اعلام کرده و پیش‌بینی تولید خود را برای سال جاری و سال آینده کاهش داده است. تولید مس در سه‌ماهه چهارم «ناچیز» خواهد بود و پیش‌بینی فروش برای سال ۲۰۲۶ به میزان ۳۵ درصد کاهش یافته است.

عرضه جهانی تحت فشار قرار گرفته است

موسسه Benchmark Mineral Intelligence (BMI) تخمین می‌زند که مجموع کاهش تولید بین ۸ سپتامبر تا پایان سال ۲۰۲۶ به نزدیک ۶۰۰,۰۰۰ تن مس محتوی خواهد رسید. این میزان تقریباً معادل پیش‌بینی تولید معدن Collahuasi شیلی در سال ۲۰۲۶ است که سومین معدن بزرگ جهان محسوب می‌شود.

اختلال در Grasberg به فشارهای فزاینده بر عرضه جهانی می‌افزاید. در ماه جولای، پنج کارگر در معدن El Teniente شیلی جان باختند که منجر به تعطیلی یک‌هفته‌ای شد. در ماه سپتامبر، شرکت Hudbay Mineralsبه دلیل ناآرامی‌های سیاسی، عملیات در یکی از کارخانه‌های سایت Constanciaدر پرو را به حالت تعلیق درآورد.

قیمت مس در حال حاضر به دلیل کاهش عرضه، سیاست‌های پولی انبساطی‌تر ایالات متحده و دلار ضعیف‌تر، به بالاترین رکوردهای خود نزدیک می‌شود. فریپورت می‌گوید در حال همکاری با دولت اندونزی برای بررسی این حادثه است که آن را بی‌سابقه خوانده است. این معدن همچنان تعطیل است.

تحلیل و جمع بندی

جدول زیر برای نمایش تأثیر کمی حادثه Grasberg بر شرکت فریپورت و بازار جهانی مس، بر اساس داده‌های موجود در متن، تهیه شده است:

ارزیابی تأثیر کمی توقف تولید در معدن Grasberg (سپتامبر ۲۰۲۵ به بعد)

تحلیل کمّی

حادثه معدن Grasberg یک شوک عرضه منفی شدید به بازار مس وارد کرده است. بر اساس گزارش، کاهش تولید تجمعی ۶۰۰,۰۰۰ تنی تا پایان سال ۲۰۲۶، به تنهایی قادر است تعادل عرضه و تقاضای جهانی را برهم زند. با توجه به اینکه بازار مس پیش از این نیز با اختلالات تولید در شیلی و پرو مواجه بود، این رویداد کسری عرضه را تشدید خواهد کرد.

از منظر قیمتی، با توجه به تاریخ امروز (۶ اکتبر ۲۰۲۵)، قیمت مس در بورس فلزات لندن (LME) که در حال حاضر به رکوردهای تاریخی نزدیک شده است، پتانسیل شکستن سقف‌های قبلی را دارد. کاهش ۳۵ درصدی فروش فریپورت برای سال ۲۰۲۶ سیگنال روشنی است که این بحران کوتاه‌مدت نبوده و بازار باید خود را برای کمبود عرضه پایدار آماده کند. این وضعیت، در کنار سیاست‌های پولی انبساطی آمریکا و تضعیف دلار که در گزارش به آن اشاره شده، یک محیط کاملاً صعودی برای قیمت مس ایجاد کرده است. پیش‌بینی می‌شود قیمت‌ها در کوتاه‌مدت (۳ تا ۶ ماه آینده) به نوسان در اوج ادامه داده و در میان‌مدت (تا زمان بازگشت Grasberg به تولید) در سطوح بالا باقی بمانند.

تحلیل کیفی و ژئوپلیتیک

این حادثه فراتر از یک رویداد عملیاتی، ریسک‌های ذاتی سرمایه‌گذاری در مناطق غنی از منابع اما بی‌ثبات را برجسته می‌کند. اندونزی، علی‌رغم ذخایر معدنی عظیم، همواره با چالش‌های سیاسی، نظارتی و ایمنی روبرو بوده است. این فاجعه می‌تواند دولت اندونزی را تحت فشار افکار عمومی و نهادهای بین‌المللی برای بازنگری و تشدید مقررات ایمنی در صنعت معدن قرار دهد. چنین قوانینی ممکن است هزینه‌های عملیاتی را برای شرکت‌هایی مانند فریپورت افزایش داده و فرآیند اخذ مجوز برای پروژه‌های آینده را پیچیده‌تر کند.

این رویداد در کنار ناآرامی‌های سیاسی در پرو و حوادث کارگری در شیلی، نشان‌دهنده آسیب‌پذیری زنجیره تأمین جهانی مس است که به شدت به چند کشور محدود متکی است. این تمرکز جغرافیایی، ریسک سیستماتیک بالایی برای صنایع مصرف‌کننده مانند خودروسازان برقی (EV) و توسعه‌دهندگان انرژی‌های تجدیدپذیر ایجاد می‌کند.

در چهارچوب ملی‌گرایی منابع، هرچند این حادثه ماهیت سیاسی ندارد، اما پیامدهای آن مشابه است. توقف صادرات از یک منبع حیاتی، اهمیت امنیت عرضه را برای کشورهای مصرف‌کننده دوچندان می‌کند. این امر می‌تواند به تلاش برای کاهش وابستگی به منابع اندونزی و شیلی، سرمایه‌گذاری در معادن کشورهای باثبات‌تر، و تسریع توسعه فناوری‌های بازیافت منجر شود. دولت اندونزی نیز ممکن است از این فرصت برای افزایش کنترل خود بر منابع استراتژیک Grasberg و اعمال فشار بیشتر بر فریپورت در مذاکرات آینده استفاده کند.

تحلیل سناریو

سناریوی اول (خوش‌بینانه): بازگشت سریع‌تر از انتظار

اگر فریپورت بتواند بخش‌های آسیب‌ندیده را سریع‌تر از پیش‌بینی‌ها فعال کرده و عملیات کامل را تا اوایل سال ۲۰۲۷ از سر بگیرد، فشار از روی بازار عرضه برداشته خواهد شد. این سناریو می‌تواند به تعدیل و تثبیت قیمت مس منجر شود، اما بعید است قیمت‌ها به سطوح پیش از بحران بازگردند، زیرا تقاضای بلندمدت برای گذار انرژی همچنان قوی است.

 سناریوی دوم (بدبینانه): تأخیر در بازگشایی و مداخله دولت

 اگر تحقیقات دولتی منجر به تعلیق طولانی‌مدت مجوزها شود یا چالش‌های فنی فرآیند بازسازی را به تعویق اندازد (مثلاً تا سال ۲۰۲۸ یا بعدتر)، کسری عرضه در بازار تعمیق خواهد شد. در این حالت، قیمت مس می‌تواند رکوردهای جدیدی را ثبت کند و بحران در زنجیره تأمین صنایع پایین‌دستی تشدید می‌شود. این سناریو ریسک ملی‌سازی یا تغییرات بنیادین در قرارداد فریپورت با دولت اندونزی را نیز افزایش می‌دهد.

سناریوی سوم (ادامه وضع موجود): تحقق جدول زمانی اعلام‌شده

بازگشایی معدن طبق برنامه در سال ۲۰۲۷، عدم قطعیت را برای دو سال آینده در بازار حفظ می‌کند. ریسک اصلی برای سرمایه‌گذاران، نوسانات شدید قیمت در واکنش به اخبار مربوط به پیشرفت بازسازی خواهد بود. فرصت در این سناریو برای تولیدکنندگان رقیب و شرکت‌های فعال در زمینه بازیافت مس نهفته است که می‌توانند از قیمت‌های بالا و شکاف عرضه بهره‌مند شوند. سرمایه‌گذاران همچنین ممکن است به سمت دارایی‌های امن‌تر یا سایر کامودیتی‌ها حرکت کنند.

تحلیل از دیدگاه ذی‌نفعان

سرمایه‌گذاران فریپورت-مک‌موران: با کاهش شدید درآمد، افت احتمالی ارزش سهام و هزینه‌های هنگفت بازسازی مواجه هستند. اولویت آن‌ها شفافیت شرکت در مورد جدول زمانی و هزینه‌ها و همچنین مدیریت ریسک‌های سیاسی در اندونزی است.

مصرف‌کنندگان صنعتی (صنایع خودرو، الکترونیک و انرژی): با افزایش هزینه مواد اولیه و خطر کمبود عرضه روبرو هستند. آن‌ها باید به دنبال تنوع‌بخشی به منابع تأمین، عقد قراردادهای بلندمدت و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جایگزین یا بازیافت باشند.

دولت اندونزی: از یک سو درآمد مالیاتی قابل توجهی را از دست می‌دهد و از سوی دیگر برای پاسخگویی در مورد ایمنی کارگران تحت فشار است. این بحران می‌تواند اهرمی برای افزایش کنترل دولت بر این دارایی استراتژیک باشد.

بازار جهانی مس و معامله‌گران: این گروه با دوره‌ای از نوسانات بالا و عدم قطعیت مواجه‌اند. این شرایط برای معامله‌گران کوتاه‌مدت فرصت‌ساز است، اما برای سرمایه‌گذاران بلندمدت، ریسک بالایی به همراه دارد.

نکات کلیدی

شوک عرضه شدید: توقف تولید در دومین معدن بزرگ مس جهان، یک اختلال ساختاری و بلندمدت در عرضه ایجاد کرده است، نه یک مشکل موقتی.

تأثیر پایدار بر قیمت: انتظار می‌رود قیمت مس به دلیل کسری عرضه پایدار تا حداقل سال ۲۰۲۷ در سطوح بالا باقی بماند.

ریسک‌های ژئوپلیتیک و عملیاتی: حادثه Grasberg، در کنار مشکلات پرو و شیلی، آسیب‌پذیری زنجیره تأمین مس را به نمایش گذاشت و ریسک سرمایه‌گذاری در این بخش را افزایش داد.

تأثیر بر فریپورت: شرکت با کاهش ۳۵ درصدی فروش در سال ۲۰۲۶ و توقف تولید در کوتاه‌مدت، با بحران مالی و عملیاتی جدی روبروست.

جمع‌بندی

حادثه معدن Grasberg یک نقطه عطف برای بازار جهانی مس است که ضعف‌های ساختاری زنجیره تأمین آن را آشکار کرد. این رویداد، همراه با سایر اختلالات جهانی، بازار را وارد دوره‌ای از کمبود عرضه پایدار و قیمت‌های بالا کرده است که پیامدهای گسترده‌ای برای اقتصاد جهانی، به‌ویژه در بخش گذار به انرژی‌های پاک، خواهد داشت.

توصیه‌ها

توصیه‌ها برای سرمایه‌گذاران

ارزیابی مجدد ریسک: سرمایه‌گذاری در شرکت‌های معدنی تک‌دارایی یا متمرکز در مناطق پرریسک باید با دقت بیشتری ارزیابی شود.

تنوع‌بخشی: سرمایه‌گذاری در سبدی متنوع از تولیدکنندگان در مناطق جغرافیایی مختلف و همچنین شرکت‌های فعال در بازیافت فلزات می‌تواند ریسک را کاهش دهد.

رصد دقیق: پیگیری دقیق گزارش‌های پیشرفت فریپورت و سیاست‌های دولت اندونزی برای تصمیم‌گیری به‌موقع ضروری است.

توصیه‌ها برای مصرف‌کنندگان صنعتی

امنیت عرضه: مذاکره برای قراردادهای تأمین بلندمدت و استراتژیک باید در اولویت قرار گیرد.

مدیریت هزینه: استفاده از ابزارهای پوشش ریسک برای محافظت در برابر نوسانات قیمت مس توصیه می‌شود.

نوآوری و بازیافت: سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای یافتن مواد جایگزین و همچنین تقویت زیرساخت‌های بازیافت مس، یک راهبرد کلیدی برای پایداری بلندمدت خواهد بود.

سلب مسئولیت: تحلیل‌ها و داده‌های ارائه‌شده در این گزارش صرفاً جنبه اطلاع‌رسانی و آموزشی دارند و نباید به‌عنوان توصیه مالی، سرمایه‌گذاری یا تجاری تلقی شوند. بازارهای مالی و کامودیتی ذاتاً پرریسک و نوسانی‌اند و تصمیم‌گیری در این حوزه‌ها نیازمند بررسی مستقل و مشاوره حرفه‌ای است. تهیه‌کنندگان این گزارش هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال نتایج یا زیان‌های احتمالی ناشی از اتکا به تحلیل‌های درج‌شده بر عهده نمی‌گیرند.