انتخابات بولیوی و لیتیوم: آنچه باید بدانید
تقریباً هشت میلیون بولیویایی قرار است در تاریخ ۱۷ آگوست برای انتخاب رئیسجمهور جدید، معاون رئیسجمهور و تمامی کرسیهای قانونگذاری، ۲۶ سناتور و ۱۳۰ نماینده، رأی دهند.
رئیسجمهور سابق، Evo Morales، شخصیت سیاسی مسلط بولیوی در دهههای اخیر، از شرکت در انتخابات منع شده و از رأیدهندگان خواسته است تا انتخابات را تحریم کنند، اما نظرسنجیها نشان میدهد که نفوذ وی در حال کاهش است.
اولویت اصلی رأیدهندگان، اقتصاد شکننده است. صادرات گاز طبیعی به شدت کاهش یافته، تورم به بالاترین حد خود در ۴۰ سال گذشته رسیده و سوخت کمیاب است.
اگر هیچ نامزدی در رأیگیری آگوست نتواند اکثریت مطلق را کسب کند، انتخابات به دور دوم کشیده میشود که برای ۱۹ اکتبر برنامهریزی شده است.
رئیسجمهور جدید در تاریخ ۸ نوامبر قدرت را به دست میگیرد.
در ادامه راهنمایی در مورد انتخابات ارائه شده است:
چه چیزی در خطر است؟
جنبش برای سوسیالیسم یا MAS بولیوی، که تقریباً به طور مداوم از سال ۲۰۰۶ حکومت کرده است، با رویکردی ضعیف و نیروی سیاسی پراکنده وارد انتخابات میشود، در حالی که حمایت رأیدهندگان به دلیل بدترین بحران اقتصادی کشور در دهههای اخیر در حال کاهش است.
نظرسنجیها نشان میدهد که حمایت از احزاب راستگرا که وعده تغییر مسیر و تثبیت اقتصاد را میدهند، در حال افزایش است.
مورالس، رئیسجمهور سابق سهدوره و یکی از بنیانگذارانMAS، پس از تلاش ناموفق برای تغییر قانون اساسی به منظور اجازه دادن به دوره چهارم ریاستجمهوری، از نامزدی منع شد. رئیسجمهور Luis Arce به دنبال انتخاب مجدد نیست.
مورد لیتیوم
کفههای نمکی وسیع بولیوی دارای بزرگترین منابع فلز باتری جهان است، اما این کشور مدتهاست که برای افزایش تولید یا توسعه ذخایر تجاری قابل بهرهبرداری با چالش مواجه بوده است.
شرکتهای روسی و چینی از معدود شرکتهایی هستند که پیشنهادهای توسعه را پیش بردهاند، اما این توافقها از سوی مجلس قانونگذاری، که حزب حاکم در آن دچار تفرقه است و آرسه فاقد اکثریت کنگره است، تأیید نشدهاند.
برخی سرمایهگذاران امیدوارند که یک تغییر سیاسی بتواند منجر به تغییر در محیط نظارتی کشور شود و راه را برای دسترسی به منابع لیتیوم که تا حد زیادی دستنخورده باقی ماندهاند، باز کند.
ساز و کار انتخابات
دادگاه انتخاباتی بولیوی قصد دارد امسال سیستم جدیدی را در پاسخ به ادعاهای تقلب مطرح شده پس از رأیگیری ریاستجمهوری سال ۲۰۱۹ که منجر به ناآرامیهای گسترده و استعفای مورالس رئیسجمهور وقت شد، اجرا کند.
بر اساس سیستم جدید، برگههای شمارش آرا در حوزههای رأیگیری عکسبرداری شده و مستقیماً به مراکز شمارش منتقل خواهند شد. ناظران بینالمللی از اتحادیه اروپا و سازمان کشورهای آمریکایی قرار است بر این روند نظارت کنند.
مراکز رأیگیری ساعت ۸ صبح (۱۲۰۰ به وقت گرینویچ) باز شده و ساعت ۴ بعدازظهر به وقت محلی بسته میشوند. دادگاه انتخاباتی قصد دارد ۸۰ درصد نتایج اولیه را در شب انتخابات منتشر کند. نتایج رسمی ظرف هفت روز اعلام خواهد شد.
نامزدها چه کسانی هستند و برنامههایشان چیست؟
هیچیک از نامزدهای پرتعداد که برای دوره پنجساله رقابت میکنند، در نظرسنجیها بالاتر از ۳۰ درصد [اقبال] ندارند، در حالی که حدود یک چهارم رأیدهندگان میگویند هنوز تصمیم نگرفتهاند.
در صدر نظرسنجیها، Samuel Doria Medina ۶۶ ساله، سرمایهدار املاک و مستغلات [از] راست میانه قرار دارد که Burger King را به بولیوی آورد. پیشنهادات اصلی دوریا مدینا شامل کاهش یارانههای دولتی، خصوصیسازی شرکتهای دولتی و تثبیت اقتصاد است.
در رده دوم نظرسنجیها، Jorge “Tuto” Quiroga ۶۵ ساله، محافظهکار دیگری قرار دارد که به طور خلاصه از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۲ رئیسجمهور بود. وی منتقد صریح دولتهای چپگرا در آمریکای لاتین است و برنامه او شامل بازگرداندن حقوق مالکیت خصوصی و گسترش تجارت آزاد است.
حمایت از نامزدهای چپگرا و وابسته به MAS از اپوزیسیون راستگرا کمتر است. Andronico Rodriguez ۳۶ ساله، پیشتاز چپگرا، با حدود ۶ درصد حمایت، کسی است که زمانی وارث سیاسی مورالس محسوب میشد اما خود را از MAS فاصله گرفته است.
برنامه او بر روی رأیدهندگان روستایی و پیشنهادهای ریاضت هوشمندانه تمرکز دارد که هدف آن کاهش هزینههای دولتی با اولویت دادن به افراد محروم است.
تحلیل و جمع بندی
انتخابات ریاستجمهوری بولیوی در تاریخ ۱۷ آگوست ۲۰۲۵، با دور دوم احتمالی در ۱۹ اکتبر، رویدادی محوری برای آینده اقتصادی و ژئوپلیتیک این کشور، به ویژه در بخش لیتیوم است. بولیوی با دارا بودن بزرگترین ذخایر لیتیوم جهان، اما با چالشهای عمده در بهرهبرداری تجاری از آنها، در آستانه تغییرات احتمالی در محیط نظارتی قرار دارد. اقتصاد شکننده، تورم ۴۰ ساله و کاهش صادرات گاز، فشار فزایندهای بر دولت آینده وارد میکند. مدیران سرمایهگذاری باید تحولات سیاسی را از نزدیک رصد کنند، زیرا هرگونه تغییر به سمت سیاستهای بازار محور میتواند فرصتهای جدیدی را برای سرمایهگذاری در بخش لیتیوم فراهم کند، در حالی که ادامه وضعیت موجود، ریسکهای مربوط به ثبات و پیشرفت پروژهها را افزایش خواهد داد. وضعیت نامشخص انتخابات و تضعیف حزب حاکم (MAS) نشاندهنده چشمانداز سیاسی پرنوسان است که نیازمند ارزیابی دقیق ریسک توسط سرمایهگذاران است.
با توجه به دادههای موجود در گزارش و اهمیت تحلیل کمی، جدولی از شاخصهای کلیدی اقتصادی و نظرسنجی نامزدها که در متن به آنها اشاره شده است، ارائه میشود. این جدول به تحلیلگران بازار کمک میکند تا وضعیت فعلی بولیوی را درک کنند.
این جدول نمایی کلی از وضعیت سیاسی و اقتصادی بولیوی بر اساس اطلاعات ارائهشده در گزارش فراهم میکند. برای تحلیل عمیقتر، نیاز به دادههای کمی دقیقتر و روندهای زمانی از منابع خارجی معتبر خواهد بود.
تحلیل کمّی
وضعیت اقتصادی کلان: گزارش به وضوح نشان میدهد که اقتصاد بولیوی با چالشهای جدی مواجه است: تورم در ۴۰ سال اخیر بیسابقه است و صادرات گاز طبیعی (منبع اصلی درآمد کشور) به شدت کاهش یافته است. این وضعیت اقتصادی، فشار زیادی را بر دولت آینده برای یافتن منابع درآمدی جدید و تثبیت وضعیت وارد میکند. این امر میتواند انگیزه دولت آتی را برای جذب سرمایهگذاری خارجی در بخشهایی مانند لیتیوم افزایش دهد.
پتانسیل لیتیوم: بولیوی دارای بزرگترین منابع لیتیوم جهان است. بر اساس گزارش سازمان زمینشناسی ایالات متحده(USGS)، ذخایر لیتیوم قابل شناسایی بولیوی در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۱ میلیون تن برآورد شده است، که آن را در صدر کشورهای دارای ذخایر لیتیوم قرار میدهد. با این حال، به دلیل چالشهای فناوری استخراج، زیرساختهای ضعیف و محیط نظارتی نامشخص، تولید تجاری آن بسیار محدود است. این گزارش نشان میدهد که شرکتهای روسی و چینی تلاشهایی برای توسعه انجام دادهاند، اما این توافقات هنوز تأیید قانونگذاری را دریافت نکردهاند، که نشاندهنده موانع بوروکراتیک و سیاسی است.
روندهای قیمت لیتیوم: قیمت لیتیوم در سالهای اخیر نوسانات قابل توجهی داشته است. به عنوان مثال، دادههای Fastmarkets و LME نشان میدهد که پس از یک اوج بیسابقه در سالهای ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ به دلیل افزایش تقاضای خودروهای برقی(EVs)، قیمتها در سال ۲۰۲۳ و اوایل ۲۰۲۴ با کاهش مواجه شدند، اما پیشبینیها حاکی از ثبات و رشد مجدد در میانمدت به دلیل رشد پایدار تقاضای جهانی برای باتریهای لیتیوم-یون است. این روند صعودی در بلندمدت، جذابیت سرمایهگذاری در منابع لیتیوم بولیوی را علیرغم چالشهای موجود، افزایش میدهد.
عرضه و تقاضای جهانی: تقاضا برای لیتیوم عمدتاً از بخش خودروهای برقی و ذخیرهسازی انرژی ناشی میشود. طبق گزارشهای S&P Global Market Intelligence وWood Mackenzie، پیشبینی میشود تقاضای جهانی لیتیوم تا سال ۲۰۳۰ چندین برابر شود. برای تأمین این تقاضا، نیاز به توسعه پروژههای جدید و متنوعسازی منابع عرضه وجود دارد. ناتوانی بولیوی در توسعه منابع خود به این معنی است که سهم آن از بازار جهانی لیتیوم (که در حال حاضر ناچیز است) با پتانسیل عظیم آن همخوانی ندارد. تغییرات سیاسی میتواند قفل این پتانسیل را باز کند و به تثبیت عرضه جهانی کمک کند.
تحلیل کیفی و ژئوپلیتیک
ناپایداری سیاسی و تأثیر بر سیاستها: گزارش نشاندهنده یک چشمانداز سیاسی متزلزل در بولیوی است. ضعف حزب حاکمMAS، کاهش نفوذ اوو مورالس و عدم کسب اکثریت مطلق توسط هیچ نامزدی، نشاندهنده فضای سیاسی پراکنده و احتمال دور دوم انتخابات است. این بیثباتی میتواند منجر به تأخیر در تصمیمگیریهای کلان اقتصادی و نظارتی شود و سرمایهگذاران را نسبت به ورود به بازار بولیوی محتاطتر کند.
محیط نظارتی برای لیتیوم: سیاستهای فعلی بولیوی، که اغلب بر کنترل دولتی بر منابع طبیعی تأکید دارند، موانع عمدهای برای سرمایهگذاری خارجی در بخش لیتیوم ایجاد کرده است. عدم تأیید توافقات با شرکتهای روسی و چینی توسط مجلس، نشاندهنده ناکارآمدی و تفرقه در تصمیمگیریهاست. امید سرمایهگذاران به تغییر سیاسی برای ایجاد محیط نظارتی مطلوبتر، نشاندهنده این است که قوانین و مقررات فعلی مانعی برای توسعه هستند.
اثر ملیگرایی منابع: ملیگرایی منابع در بولیوی به ویژه در دوره مورالس، بسیار برجسته بوده است. دولت سابق تلاش کرده بود کنترل کامل بر منابع طبیعی، از جمله لیتیوم، داشته باشد که منجر به محدودیتهایی برای شرکتهای خارجی و سرمایهگذاریهای بزرگ شده است. در حال حاضر، نامزدهای راستگرا مانند ساموئل دوریا مدینا و خورخه "توتو" کروگا، با پلتفرمهای طرفدار بازار آزاد، خصوصیسازی و حقوق مالکیت خصوصی، ممکن است به دنبال کاهش این محدودیتها باشند. این تغییرات میتوانند بولیوی را به مقصدی جذابتر برای سرمایهگذاری در لیتیوم تبدیل کنند و ریسکهای سیاسی ملیسازی یا تغییرات ناگهانی در قوانین را کاهش دهند.
مقایسه با کشورهای دیگر: در حالی که شیلی و استرالیا، دو تولیدکننده بزرگ لیتیوم، دارای سیاستهای نسبتاً باثبات و شفاف برای سرمایهگذاری خارجی هستند (هرچند شیلی نیز اخیراً بحثهایی درباره نقش دولتی در بخش لیتیوم داشته است)، بولیوی سابقه طولانیتری در ملیگرایی منابع دارد. این سیاستها بر روی صنایع مصرفکننده (مانند خودروسازان برقی) تأثیر مستقیم دارد، زیرا میتواند منجر به کمبود عرضه و نوسانات قیمت شود.
تأثیر بر ذینفعان کلیدی
تولیدکنندگان معدنی (بینالمللی): از تغییر احتمالی به سمت سیاستهای بازتر سود خواهند برد و به منابع دستنخورده لیتیوم دسترسی پیدا میکنند.
سرمایهگذاران بورسی: کاهش ریسک سیاسی و افزایش شفافیت، جذابیت سرمایهگذاری در شرکتهای لیتیومی فعال در بولیوی را افزایش میدهد.
مصرفکنندگان صنعتی (خودروسازان برقی، صنایع انرژی تجدیدپذیر): دسترسی پایدارتر و متنوعتر به منابع لیتیوم، به تثبیت قیمتها و امنیت زنجیره تأمین کمک خواهد کرد.
تحلیل سناریو
سناریوی خوشبینانه
پیامدها: یک دولت راستگرا (مانند دولت دوریا مدینا یا کروگا) با اکثریت قوی در مجلس به قدرت میرسد و به سرعت سیاستهای بازارمحور و تسهیلکننده سرمایهگذاری خارجی را در بخش لیتیوم تصویب میکند. این امر شامل خصوصیسازی جزئی یا کامل معادن لیتیوم، کاهش بوروکراسی و ارائه مشوقهای مالیاتی است.
تأثیر بر قیمت و عرضه: سرمایهگذاریهای کلان خارجی جذب میشود و پروژههای بزرگ توسعه لیتیوم با سرعت بیشتری پیش میروند. این امر منجر به افزایش تدریجی عرضه لیتیوم از بولیوی در میانمدت (۲ تا ۵ سال آینده) میشود که میتواند فشار صعودی بر قیمتها را تا حدودی کاهش دهد، اگرچه تقاضای جهانی همچنان قوی خواهد بود. امنیت عرضه برای مصرفکنندگان صنعتی نیز بهبود مییابد.
سناریوی بدبینانه
تأثیر بر بازار: انتخابات به دور دوم کشیده میشود و نتیجه همچنان نامشخص باقی میماند یا یک دولت ائتلافی ضعیف تشکیل میشود که قادر به ایجاد اجماع سیاسی برای اصلاحات اقتصادی نیست. اختلافات داخلی و مقاومت در برابر سرمایهگذاری خارجی در بخش لیتیوم ادامه مییابد.
پیامدها: رکود اقتصادی بولیوی عمیقتر میشود و پروژههای توسعه لیتیوم متوقف یا بسیار کند پیش میروند. این امر عرضه جهانی لیتیوم را تحت تأثیر قرار نمیدهد، اما پتانسیل بولیوی برای افزایش عرضه به بازار از بین میرود. این وضعیت میتواند به نوسانات بیشتر قیمت لیتیوم در بازارهای جهانی به دلیل محدودیت منابع قابل بهرهبرداری دامن بزند و ریسک ژئوپلیتیک در آمریکای لاتین را افزایش دهد.
سناریوی ادامه وضع موجود
تأثیر بر بازار: پس از انتخابات، وضعیت سیاسی و اقتصادی بولیوی تغییر چشمگیری نمیکند. دولت جدید، چه از طیف راست یا چپ، با چالشهای مشابهی در مجلس و عدم حمایت کافی برای اصلاحات ساختاری مواجه میشود. پروژههای لیتیوم همچنان به آرامی پیش میروند و تأییدیههای لازم را دریافت نمیکنند.
ریسکها و فرصتها برای سرمایهگذاران
ریسکها: ریسک سیاسی بالا، بوروکراسی شدید، نبود شفافیت نظارتی و خطر ملیگرایی منابع ادامه مییابد. سرمایهگذاریها در بخش لیتیوم با تأخیرهای طولانیمدت و عدم قطعیت مواجه خواهند بود. این امر جذابیت بولیوی را برای سرمایهگذاران بلندمدت کاهش میدهد.
فرصتها: فرصتهای سرمایهگذاری محدود به شرکتهایی میشود که روابط قوی با دولت دارند یا آماده پذیرش ریسکهای بالا هستند. همچنین ممکن است فرصتهای محدودی برای سرمایهگذاری در شرکتهایی که در فناوریهای استخراج لیتیوم از نمکزارها تخصص دارند و میتوانند راهحلهایی برای چالشهای بولیوی ارائه دهند، وجود داشته باشد. قیمت لیتیوم از این جهت که بولیوی نتوانسته پتانسیل خود را آزاد کند حمایت می شود.
تحلیل از دیدگاه ذینفعان مختلف
دولت بولیوی و احزاب سیاسی: برای دولت آینده، کنترل بر منابع لیتیوم یک مسئله حاکمیتی و اقتصادی مهم است. هر دولتی، چه راست و چه چپ، باید بین جذب سرمایهگذاری خارجی برای توسعه منابع و حفظ کنترل ملی بر آنها تعادل برقرار کند. پلتفرمهای نامزدها نشان میدهد که این تعادل میتواند به سمت بازار آزاد (راستگراها) یا کنترل بیشتر دولتی (چپگراها) متمایل شود.
مردم بولیوی: مردم به شدت تحت تأثیر اقتصاد شکننده هستند و انتظار دارند دولت جدید مشکلات تورم، کمبود سوخت و بیکاری را حل کند. موفقیت یا شکست در توسعه لیتیوم میتواند تأثیر مستقیمی بر بهبود وضعیت معیشت آنها داشته باشد. هرگونه توسعه لیتیوم باید منافع محلی را نیز در نظر بگیرد تا از ناآرامیهای اجتماعی جلوگیری شود.
شرکتهای معدنی بینالمللی (به ویژه شرکتهای روسی و چینی): برای این شرکتها، بولیوی یک منبع عظیم و دستنخورده لیتیوم را ارائه میدهد. آنها به دنبال ثبات نظارتی، شفافیت قراردادها و محیطی مساعد برای بازگشت سرمایه هستند. عدم تأیید قراردادهای قبلی نشان میدهد که ریسک سرمایهگذاری در حال حاضر بالاست.
مصرفکنندگان صنعتی: این ذینفعان به دنبال امنیت و پایداری در عرضه لیتیوم هستند تا از رشد صنایع خود اطمینان حاصل کنند. آنها از هرگونه تغییر سیاستی که منجر به افزایش عرضه لیتیوم از بولیوی شود، استقبال خواهند کرد. ناتوانی بولیوی در تأمین لیتیوم، ریسکهایی را برای زنجیره تأمین جهانی ایجاد میکند.
سرمایهگذاران جهانی در کامودیتیها و بازار سهام: این گروه به دنبال فرصتهای سرمایهگذاری با بازده بالا هستند. بولیوی پتانسیل عظیمی دارد، اما ریسکهای سیاسی و نظارتی فعلی، مانع اصلی برای سرمایهگذاری گسترده است. هرگونه سیگنال مثبت از دولت جدید میتواند منجر به افزایش علاقه و جریان سرمایه به این کشور شود.
جمعبندی
انتخابات بولیوی در آگوست ۲۰۲۵، نقطه عطفی برای آینده اقتصادی این کشور و به ویژه توسعه منابع عظیم لیتیوم آن است. اقتصاد در حال تزلزل و تورم بیسابقه، نیاز به تغییرات فوری را برجسته میکند. در حالی که بولیوی بزرگترین ذخایر لیتیوم جهان را در اختیار دارد، چالشهای سیاسی و نظارتی مانع از بهرهبرداری تجاری از آنها شده است. نتایج انتخابات و جهتگیری دولت جدید (به ویژه در مورد سیاستهای مربوط به ملیگرایی منابع و سرمایهگذاری خارجی) تعیینکننده چشمانداز آینده لیتیوم بولیوی خواهد بود. امید به تغییر محیط نظارتی توسط دولت راستگرا، جذابیت بالقوهای را برای سرمایهگذاران ایجاد میکند، در حالی که ادامه وضعیت موجود یا بیثباتی سیاسی، ریسکها را تشدید میکند. نظارت دقیق بر فرآیند انتخابات و مواضع نامزدها برای ارزیابی ریسکها و فرصتها بسیار حیاتی است.
توصیههای عملی
برای سرمایهگذاران
رصد دقیق نتایج انتخابات و سیاستهای دولت جدید: به ویژه در مورد سیاستهای معدنی، حقوق مالکیت و رویکرد به سرمایهگذاری خارجی. هرگونه حرکت به سمت بازار آزاد میتواند فرصتهای سرمایهگذاری جدیدی را در شرکتهای لیتیومی مرتبط با بولیوی ایجاد کند.
ارزیابی ریسکهای سیاسی و نظارتی: در حال حاضر، ریسکهای مربوط به بوروکراسی، تأخیر در پروژهها و احتمال تغییرات ناگهانی در قوانین بالا است.
تنوعبخشی به سبد سرمایهگذاری: با توجه به عدم قطعیت در بولیوی، سرمایهگذاران باید به دنبال تنوع در منابع لیتیوم (مانند استرالیا، شیلی، آرژانتین و کانادا) باشند تا ریسک ناشی از تمرکز بر یک منطقه را کاهش دهند.
تحقیق در مورد فناوریهای استخراج: فناوریهای جدید برای استخراج لیتیوم از نمکزارها (مانند استخراج مستقیم لیتیوم (DLE)) میتوانند کارایی را بهبود بخشند و از نظر زیستمحیطی پایدارتر باشند. سرمایهگذاری در شرکتهایی که در این فناوریها تخصص دارند، حتی در محیطهای چالشبرانگیز مانند بولیوی، میتواند جذاب باشد.
برای مصرفکنندگان صنعتی
تضمین زنجیره تأمین متنوع: برای کاهش وابستگی به یک منبع خاص، باید قراردادهای بلندمدت با تامینکنندگان مختلف لیتیوم از سراسر جهان منعقد شود.
حمایت از پروژههای پایدار: شرکتها میتوانند از پروژههای لیتیومی که استانداردهای زیستمحیطی و اجتماعی بالا را رعایت میکنند، حمایت کنند تا از پایداری بلندمدت عرضه اطمینان حاصل شود.
بررسی امکان سرمایهگذاری مشترک: در صورت تغییرات مثبت در بولیوی، بررسی امکان سرمایهگذاری مشترک با شرکتهای محلی یا دولتی برای تسریع در توسعه پروژهها میتواند مفید باشد. این رویکرد میتواند به کاهش ریسکهای سیاسی و افزایش پذیرش محلی کمک کند.
رصد قیمتهای جهانی لیتیوم: با توجه به پویایی عرضه و تقاضا، نظارت مستمر بر قیمتهای جهانی لیتیوم برای برنامهریزی استراتژیک و مدیریت هزینهها ضروری است.