سن سنجی زمین لرزه های قدیمی
روشی نو برای سن سنجی زمین لرزه های قدیمی و خرد شدگی سنگها
محدود کردن تاریخچه زمین لرزه های ایجاد شده با خردشدگی پی سنگ برای پیشبینی فعالیت لرزه ای و برآورد تکتونیک صفحه ای اهمیت دارد. در مطالعه ای نو که در Nature Journal Scientific Reports منتشر شده است، روشی ریزمقیاس جدید برای تعیین سن بلورهای رشد یافته در خلال فعالیت تکرار شده شکستگیهای طبیعی سنگ در طول بیش از میلیونها سال ارائه شده است.
انرژی بسیار زیاد آزاد شده از یک زمین لرزه موجب می شود یک بخش سنگ کف نسبت به جهت مقابل در اثر تصادم یا گسترش صفحات تکتونیکی که پوسته زمین را تشکیل میدهند، حرکت نماید. حرکت در طول صفحات گسل که بلورهای کانیهای جدید همزمان رشد نمودند رخ میدهد.
در سنگ کفهای با سن بیش از دومیلیارد سال در اسکاندیناوی شبکه ای گسترده از شکستگیهای شکل گرفته در اپیزودهای مختلف کششی از تاریخچه ابتدایی پوسته اسکاندیناوی تا زمانهای اخیر مشاهده می شود. در نمونه سنگهای بدست آمده از گمانه های عمیق در سوئد، سن سنجی رادیوایزوتوپی ریزمقیاس بلورهای گسلی منفرد نشان دهنده دوره های غالب شکستگی اثرگذار در اسکاندیناوی بودند.
Mikael Tillberg، دانشجوی دکتری در دانشگاه Linnaeusسوئد، و نویسنده نخست مقاله اینگونه توضیح می دهد:
"سنین بلورهای آنالیز شده توسط ما با چندین دوره مجزا از شکل گیری رشته کوه های مجزا در زمان همسایگی مرزهای صفحات اسکاندیناوی همخوانی دارند. این قیود زمانی نشان می دهند روش جدید توسعه یافته ما برای حل کردن تاریخچه های پیچیده شکستگی مناسب می باشد."
Thomas Zack، دانشگاه گوتبرگ، دیگر نویسنده مقاله چگونگی سن یابی را توضیح می دهد:
" کانیهیا خاص عناصر رادیوژنیکی دارند که در طی زمان برخی ایزوتوپها دچار فروپاشی می شوند. فراوانی این ایزوتوپهادر بلورهای شکل گرفته روی سطوح شکستگی با دقت زیاد و با قدرت تفکیک مکانی جامع اندازه گیری شده است."
"ارتباط بین رشد بلور و جنیش زمین لرزه ها توسط شناسایی خطوط خطوارگی شکل گرفته روی سطح بلورها در اثر جابجایی تضمین شده است. این بررسی میکروسکوپی پیش ازآنالیز سن انجام می شود تا تا یک روش کار مطمئن برای سن سنجی گسلش را فراهم سازد." Henrik Drakدانشگاه Linnaeus، نویسنده همکار.
Mikael Tillberg اهمیت و کاربرهای آتی احتمالی این روش را اینگونه خلاصه می نماید:
"دوره های تکرار شده زمین لرزه یک آرایه تصادفی از سنگهای شکسته و کانی رشد یافته حتی در یک بلور منفرد یا روی یک سطح شکستگی مشخص ایجاد می نمایند. روش شناسی ما می تواند این سکانسها را حل نماید و ساز و کارهای ریزمقیاس موجود در شکستگی را به نیروهای تکتونیکی گستره قاره ای مرتبط نماید. این مسئله امکان بازسازی مدلهای زمین شناسی برای تنوعی از کاربردها مانند مهندسی زیرساختها و لرزه شناسی را فراهم خواهد ساخت."
اطلاعات بیشتر:
DOI: 10.1038/s41598-019-57262-5