کانی هفته- آندالوزیت
آندالوزیت به عنوان یک کانی سنگساز برای استفاده در دیرگدازها استخراج می شود. نمونه های با کیفیت سنگهای قیمتی به صورت صفحه ای یا دامله برش داده می شوند.
آندالوزیت در خلال دگرگونی ناحیه ای شیل شکل می گیرد. این کانی در شیستها و گنیسها در برخی مرزهای صفحات همگرای کنونی و قدیمی که سنگها در معرض دما و فشارهای مورد نیاز برای ساخت آن قرار دارند، یافت می شود. در این سنگها، آندالوزیت اغلب با کیانیت و سلیمانیت همراه است.
همچنین آندالوزیت در خلال دگرگونی مجاورتی سنگهای آرژلیکی نیز تشکیل می شود. در این شرایط، می تواند در داخل سنگ دگرگون شده یا رگه ها و حفره های داخل سنگ آذرین ایجاد شود. می تواند با کوردیریت در هورنفلس، گرانیت و پگماتیت گرانیتی همراه باشد.
انواع آندالوزیت
ویریدین
کیاستولیت
ویریدین
آندالوزیت با رنگ سبز روشن تا زیتونی سبز، که رنگ آن ظاهراً ناشی از ناخالصیهای منگنز است.
کیاستولیت
کیاستولیت نوعی آندالوزیت حاوی ذرات سیاه گرافیتی است که در الگوهای هندسی چیده شده اند. گرافیت با رشد بلور درون سنگ دچار دگرگونی کنار زده می شود. همراه با رشد، ذرات در خطوط اتصال بلوری متمرکز می شوند. نتیجه می تواند یک الگوی متقاطع درون کانی باشد. مردم قرنها این سنگهای صلیبی را می شناختند و برای آنها ارزش مذهبی یا معنوی قائل بوده اند. نمونه های جذاب اغلب برای استفاده به عنوان طلسم، سحر و سنگهای قیمتی برش داده شده و صیقل می خورند.
یک نمونه کیاستولیت. این نمونه دارای یک صلیب تیز است که از ذرات گرافیتی تشکیل شده است که در طول رشد بلور از مسر بیرون رانده می شوند.
ویژگیهای فیزیکی و کاربردهای آندالوزیت
برخی ویژگیهای مفید آنالوزیت عبارتند از توانایی مقاومت در درجه حرارت های بالا و بدون تغییر دگرسانی. به همین دلیل از آن برای ساخت سرامیک و دیرگدازها استفاده می شود. چینی سفید بسیاری از شمعهای خودرو با استفاده از آندالوزیت ساخته شده است.
انواع نادر شفاف آندالوزیت به عنوان سنگ قیمتی فرعی استفاده می شوند. مقاطع عرضی کیاستولیت اغلب برش و صیقل داده می شود تا الگوی متمایزی را به نمایش بگذارد، و بلورهای کیاستولیت نیز ممکن است در سطح مقطع برش بخورند و در جواهرسازی به عنوان نماد مسیحیت استفاده شود.
آندالوزیت یکی از معدود کانیهایی است که معمولا بلورهای منشوری را با مقطع مربع تشکیل می دهد. این می تواند اطلاعات مهمی برای شناسایی در صحرا (روی زمین) باشد.
نمونه های شفاف آندالوزیت اغلب به شدت چند رنگی هستند. این باعث می شود در هنگام مشاهده از جهات مختلف، رنگهای ظاهری متفاوتی داشته باشند. این اثر چند رنگی باعث می شود آندالوزیت به سنگهای قیمتی منحصر به فردی برش داده شود.
اگرچه دوقلویی در آندالوزیت رایج نیست، اما نمونه های کاملاً متبلور که دارای دوقلویی هستند می توانند متمایز باشند. دوقلویی می تواند ساختارهای متقاطع عمود بر محور c کریستالوگرافی تولید کند ، مشابه آنچه در عکس بالا در سنگ نشان داده شده است.
بلورهای دوقلوی آندالوزیت: بلورهای دوقلوی آندالوزیت (کیاستولیت) در قطعه ای از میکاشیست سیاه.
جدول ویژگیهای فیزیکی آندالوزیت
پلی مورفها
کیانیت
سیلیمانیت
آندالوزیت به عنوان یک کانی شاخص
آندالوزیت، کیانیت و سلیمانیت همگی فرمول شیمیایی Al2SiO5 را دارند. با اینحال، آنها ساختارهای بلوری متفاوتی دارند. زیرا شرایط دما و فشار تشکیل آنها بسیار متفاوت می باشد. نمودار فاز در سمت چپ خلاصه شرایطی است که تحت آن این کانیها تشکیل می شوند. آندالوزیت کانی دما پایین این نمودار است. سیلیمانیت ماده معدنی با دمای بالا است و کیانیت در فشارهای زیاد و دمای پایینتر تشکیل می شود.
محدوده های پایداری: این نمودار محدوده های دما/ فشاری که آندالوزیت، کیانیت و سلیمانیت در آنها پایدار هستند را نشان می دهد.
اطلاعات حاصل از نمودار فاز می توانند در طول اکتشاف مواد معدنی مفید باشند. اگر یک زمین شناس آندالوزیت را در صحرا پیدا کند، نمودار فاز طیف وسیعی از دما و فشارهایی که سنگها هنگام تبلور آندالوزیت در معرض آن قرار گرفته اند، را مشخص می سازد. اگر کانی مورد نظر از درجه حرارت و فشار تبلور تفاوت چشمگیری داشته باشد، ممکن است در آن سنگها وجود نداشته باشد. اگر محدوده فشار کانی مورد نظر بالاتر باشد، احتمالاً در عمق وجود دارد. اگر دامنه دما از کانی مورد نظر بالاتر باشد، باید اکتشاف به سمت یک منبع گرما یا به سمت عمق بیشتر حرکت کند. این یک مثال ساده در مورد چگونگی استفاده از نمودار فاز است.
مکانهای ارزشمند
بلورهای کیاستولیت خوب شکل گرفته در اتریش، اسپانیا، در پرتغال فراوان می باشند. بلورهای آندالوزیت جذاب تابشی داخل ماتریکس از Dolní Bory، موراویا، مختص جمهوری چک است.
کیاستولیتهای بزرگ از معادن Sangping در استان نانیانگ حنان چین، و از Mount Howden، استان اولاری، جنوب استرالیا وجود دارند. برزیل دارای چندین مکان مختلف است که انواع رنگارنگ سنگهای قیمتی آن از سانتا ترزا Espirito Santo بدست می آید. بلورهای مستطیلی قهوه ای دارچینی با شکل بسیار خوب از Itinga، در دره Jequitinhonha ، Minas Gerais می آیند.
در ایالات متحده آمریکا، برخی از بهترین کیاستولیتها مربوط به منطقه لانکستر، ماساچوست می باشند. بلورهای بسیار بزرگ آندالوزیت در Alta Vista، ویرجینیا و داکوتای جنوبی یافت شدند. در کالیفرنیا، بلورهای آندالوزیت صورتی روشن و سفید روشن وجود دارند.
آندالوزیت در ایران
مهمترین ذخایر آندالوزیت کشور در همدان وجود دارد و مابقی ذخایر در استان خراسان رضوی و جنوبی و ایران مرکزی یافت می شوند.