قیمت سنگ آهن پس از توقف پروژه سیماندو در اثر حادثه‌ای مرگبار، به بالاترین سطح در یک هفته اخیر رسید

قیمت سنگ آهن روز دوشنبه به بالاترین سطح خود در یک هفته اخیر صعود کرد. این افزایش پس از آن رخ داد که شرکت Rio Tinto (NYSE: RIO; ASX: RIO) به دنبال حادثه‌ای که منجر به کشته شدن یک کارگر پیمانکار در سایت معدن SimFer در Nzérékoré شد، عملیات در پروژه  Simandou در گینه را به حالت تعلیق درآورد.

قرارداد آتی سنگ آهن برای تحویل در ماه ژانویه که بیشترین حجم معاملات را در بورس کالای دالیان چین دارد، معاملات روزانه را با ۲.۲۷ درصد افزایش در قیمت ۷۸۷ یوان (۱۱۰.۰۶ دلار) به ازای هر تن به پایان رساند که بالاترین سطح آن از ۱۴ آگوست محسوب می‌شود. در بورس سنگاپور، قیمت سنگ آهن پایه برای تحویل در ماه سپتامبر تا ساعت ۰۸:۱۰ به وقت گرینویچ(GMT)، با ۲.۶۹ درصد افزایش به ۱۰۳.۳ دلار در هر تن رسید که این نیز بالاترین رقم از ۱۴ آگوست بوده است.

شرکتRio Tinto، بزرگ‌ترین تولیدکننده سنگ آهن در جهان، از طریق سرمایه‌گذاری مشترک خود با شرکت Chalco Iron Ore Holdings (CIOH) چین و دولت گینه، مالکیت دو بلوک از چهار بلوک معدنی سیماندو را در اختیار دارد. این شرکت پیش از این انتظار داشت که اولین محموله سنگ آهن از این پروژه در ماه نوامبر ارسال شود.

این شرکت اعلام کرد: «در حال حاضر کلیه فعالیت‌ها در سایت معدن SimFer به حالت تعلیق درآمده و حمایت‌های لازم برای همکاران متأثر از این رویداد فراهم شده است».

انتظار می‌رود Simon Trott که روز دوشنبه به عنوان مدیرعامل Rio Tinto منصوب شده است، از این سایت بازدید کند. او تأیید کرد که شرکت تحقیقاتی را در این زمینه آغاز خواهد کرد.

Rio Tinto در حال توسعه پروژه سیماندو با شرکایی از جمله شرکت Aluminum Corporation of China است. محموله‌های اولیه با افزایش تدریجی تولید، حجم محدودی خواهند داشت، اما انتظار می‌رود این معدن در ظرفیت کامل، سالانه نزدیک به ۱۲۰ میلیون تن سنگ آهن با عیار بالا تولید کند که آن را به یکی از بزرگ‌ترین منابع جدید عرضه در سطح جهان تبدیل می‌کند.

این حادثه مرگبار، چالش‌های ایمنی مداوم برای Rio Tinto را برجسته می‌سازد. این مورد، هفتمین مرگ در عملیات‌های این شرکت طی دو سال گذشته است. در ماه اکتبر گذشته، یک پیمانکار در سایت بندری SimFer کشته شد و در ژانویه همان سال، چهار کارمند در سانحه سقوط یک پرواز چارتر به مقصد معدن الماس Diavik در شمال کانادا جان باختند. پیش از این حوادث، Rio Tinto پنج سال متوالی بدون هیچ‌گونه تلفات جانی را در عملیات‌های تحت مدیریت خود ثبت کرده بود.

در همین حال، با وجود محدودیت‌های تولید در Tangshan، قطب اصلی فولادسازی چین، که به منظور تضمین هوای پاک‌تر در پکن پیش از رژه نظامی به مناسبت پایان جنگ جهانی دوم اعمال شده بود، تقاضای کوتاه‌مدت برای سنگ آهن همچنان قوی باقی ماند. بر اساس گزارش مؤسسه مشاوره Mysteel، میانگین تولید روزانه چدن مذاب، که یک شاخص کلیدی برای تقاضای سنگ آهن است، در هفته منتهی به ۲۱ آگوست در سطح ۲.۴۱ میلیون تن ثابت باقی ماند.

پس از آنکه شانگهای اعلام کرد محدودیت‌های خرید مسکن را برای خانواده‌های واجد شرایط کاهش می‌دهد، جو بازار بیش از پیش تقویت شد.

سهام Rio Tinto روز دوشنبه در استرالیا ۲.۴ درصد افزایش یافت و ارزش بازار این شرکت را به ۱۶۴ میلیارد دلار استرالیا (۱۰۶ میلیارد دلار آمریکا) رساند.

(۱ دلار = ۷.۱۵۰۹ یوان چین)

تحلیل و جمع بندی

جدول زیر بر اساس داده‌های عددی متن گزارش جهت ارائه یک نمای کلی از واکنش بازار تهیه شده است:

خلاصه تغییرات قیمت سنگ آهن (۲۵ آگوست ۲۰۲۵)

 

این جدول به وضوح نشان‌دهنده واکنش فوری و صعودی بازار به خبر تعلیق پروژه سیماندو است. افزایش همزمان و قابل توجه قیمت در دو بورس کلیدی آسیا (دالیان و سنگاپور) بیانگر نگرانی بازار از یک شوک عرضه بالقوه است. پروژه سیماندو به عنوان یکی از بزرگ‌ترین منابع آتی سنگ آهن با عیار بالا شناخته می‌شود و هرگونه توقف در آن، حتی به صورت موقت، عدم قطعیت قابل توجهی را به چشم‌انداز عرضه جهانی اضافه می‌کند. این واکنش قیمتی نشان می‌دهد که با وجود نشانه‌هایی از ضعف در بخش ساخت‌وساز چین، بازار به اختلالات عرضه در پروژه‌های استراتژیک بسیار حساس است.

شوک عرضه کوتاه‌مدت: حادثه مرگبار در پروژه عظیم سیماندو و توقف عملیات، قیمت سنگ آهن را به بالاترین سطح در یک هفته رسانده است. این رویداد ریسک عرضه را در کانون توجه بازار قرار داده است.

اهمیت استراتژیک سیماندو: این پروژه با ظرفیت تولید سالانه ۱۲۰ میلیون تن سنگ آهن با عیار بالا، یک متغیر کلیدی در توازن بلندمدت بازار است. هرگونه تأخیر در راه‌اندازی آن می‌تواند قیمت‌های سنگ آهن باکیفیت را در سطح بالاتری نگه دارد.

ریسک عملیاتی و حاکمیتیRio Tinto : این حادثه، هفتمین مورد مرگ در عملیات‌های Rio Tinto طی دو سال اخیر بوده و ریسک‌های عملیاتی و حاکمیت شرکتی (ESG) این شرکت را برجسته می‌کند. این امر می‌تواند منجر به نظارت شدیدتر از سوی دولت گینه و فشار از جانب سرمایه‌گذاران شود.

تقاضای پایدار از سوی چین: با وجود محدودیت‌های موقت تولید فولاد، داده‌ها نشان‌دهنده تقاضای بنیادین قوی برای سنگ آهن در چین است که با سیاست‌های حمایتی مانند تسهیل خرید مسکن تقویت می‌شود.

چشم‌انداز کوتاه‌مدت: جهت‌گیری قیمت در کوتاه‌مدت کاملاً به مدت زمان توقف پروژه بستگی دارد. از سرگیری سریع عملیات می‌تواند قیمت‌ها را تعدیل کند، در حالی که تعلیق طولانی‌مدت پتانسیل یک رالی قیمتی را دارد.

تحلیل کمّی

واکنش فوری قیمت: گزارش به صراحت جهش ۲.۲۷ درصدی در بورس دالیان و ۲.۶۹ درصدی در بورس سنگاپور را نشان می‌دهد. این واکنش سریع نشان‌دهنده حساسیت بالای بازار به اخبار مرتبط با عرضه از پروژه‌های بزرگ و جدید است، به‌ویژه پروژه‌ای با ظرفیت تغییردهنده توازن بازار مانند سیماندو.

تأثیر بر عرضه آتی: سیماندو قرار است سالانه نزدیک به ۱۲۰ میلیون تن سنگ آهن با عیار بالا به بازار عرضه کند. این حجم معادل بخش قابل توجهی از تجارت دریایی جهانی است. توقف پروژه، حتی اگر موقت باشد، عرضه اولیه مورد انتظار در نوامبر ۲۰۲۵ را با عدم قطعیت مواجه می‌کند و پیش‌بینی‌ها برای افزایش عرضه جهانی در سال ۲۰۲۶ را به چالش می‌کشد.

پویایی تقاضا در چین: گزارش به پایداری تولید روزانه چدن مذاب به میزان ۲.۴۱ میلیون تن در هفته منتهی به ۲۱ آگوست اشاره دارد. این داده، علی‌رغم محدودیت‌های تولید فولاد در تانگشان، نشان‌دهنده تقاضای صنعتی قوی و مستمر است. علاوه بر این، سیاست‌های محرک اقتصادی مانند تسهیل خرید مسکن در شانگهای، سیگنال مثبتی برای تقاضای فولاد و به تبع آن سنگ آهن در بخش ساخت‌وساز ارسال می‌کند. با این حال، تحلیل‌های دیگر نشان می‌دهد که به دلیل مشکلات ساختاری در بخش املاک چین، تقاضای فولاد این کشور در حال کاهش است.

چشم‌انداز قیمت: قیمت سنگ آهن در سال ۲۰۲۵ نوسانات زیادی را تجربه کرده و اغلب حول مرز ۱۰۰ دلار در هر تن در نوسان بوده است. حادثه سیماندو یک عامل افزایشی جدید به بازار تزریق کرده است. در صورت تداوم توقف، قیمت‌ها می‌توانند سطوح مقاومتی بالاتر را آزمایش کنند. با این حال، پیش‌بینی‌های میان‌مدت از منابع معتبر، به دلیل افزایش عرضه جهانی و کاهش رشد تقاضای چین، حاکی از روندی نزولی برای قیمت‌ها تا زیر ۱۰۰ دلار است.

تحلیل کیفی و ژئوپلیتیک

ریسک عملیاتی و ایمنی درRio Tinto: این حادثه مرگبار، که هفتمین مورد در دو سال گذشته است، یک الگوی نگران‌کننده در سوابق ایمنی Rio Tinto را نمایان می‌سازد. این موضوع شرکت را در معرض فشارهای شدید از منظر معیارهای محیطی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG) قرار می‌دهد. سرمایه‌گذاران نهادی به طور فزاینده‌ای به این معیارها توجه می‌کنند و سوابق ایمنی ضعیف می‌تواند بر ارزش سهام و اعتبار شرکت تأثیر منفی بگذارد. همچنین این اتفاق می‌تواند به بازرسی‌های دقیق‌تر و قوانین سخت‌گیرانه‌تر از سوی دولت گینه منجر شود.

ملی‌گرایی منابع و اهرم فشار گینه: پروژه سیماندو برای اقتصاد گینه اهمیتی حیاتی دارد و پیش‌بینی می‌شود تولید ناخالص داخلی این کشور را به شکل چشمگیری افزایش دهد. دولت گینه که خود شریک این پروژه است، از این حادثه به عنوان یک اهرم فشار بالقوه برای افزایش نظارت، مطالبه سهم بیشتر از منافع، یا تحمیل شرایط سخت‌گیرانه‌تر بر شرکای خارجی خود استفاده خواهد کرد. در عصر افزایش ملی‌گرایی منابع در سطح جهان، چنین حوادثی می‌تواند کاتالیزوری برای دولت‌ها باشد تا کنترل خود را بر منابع طبیعی استراتژیک افزایش دهند.

پیچیدگی‌های ژئوپلیتیک و مشارکت چین: حضور شرکت‌های چینی مانند Chalco و Aluminum Corporation of China به عنوان شرکای کلیدی در این پروژه، یک بعد ژئوپلیتیک به آن می‌افزاید. چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده سنگ آهن جهان است و سیماندو برای امنیت منابع بلندمدت این کشور حیاتی است. هرگونه اختلال در این پروژه نه تنها برRio Tinto، بلکه بر زنجیره تأمین استراتژیک چین نیز تأثیر مستقیم دارد. این موضوع می‌تواند پکن را برای تضمین پیشرفت روان پروژه به اعمال نفوذ دیپلماتیک وادارد.

ریسک‌های منطقه‌ای: گینه در منطقه‌ای با سابقه بی‌ثباتی سیاسی قرار دارد. هرچند دولت فعلی از پروژه حمایت می‌کند، اما هرگونه تغییر سیاسی یا ناآرامی داخلی می‌تواند آینده بزرگ‌ترین پروژه زیربنایی آفریقا را با خطر مواجه سازد. توقف عملیات به دلیل یک حادثه ایمنی، آسیب‌پذیری پروژه را در برابر عوامل داخلی برجسته می‌کند.

تحلیل سناریو

سناریوی اول (خوش‌بینانه: تعلیق کوتاه‌مدت): تحقیقات به سرعت تکمیل می‌شود، Rio Tinto پروتکل‌های ایمنی جدید و سخت‌گیرانه‌ای را پیاده‌سازی می‌کند و عملیات ظرف چند هفته از سر گرفته می‌شود. در این حالت، تأثیر بر قیمت محدود و کوتاه‌مدت خواهد بود و بازار به سرعت به عوامل بنیادین تقاضا و عرضه بازمی‌گردد. تأخیر در اولین محموله (نوامبر ۲۰۲۵) جزئی خواهد بود و تأثیر بلندمدتی بر چشم‌انداز عرضه نخواهد داشت.

سناریوی دوم (بدبینانه: توقف طولانی‌مدت): تحقیقات نشان‌دهنده نقص‌های سیستماتیک و عمیق در ایمنی است که منجر به تعلیق طولانی‌مدت پروژه از سوی Rio Tinto یا دولت گینه می‌شود. این سناریو می‌تواند راه‌اندازی پروژه را برای ماه‌ها یا حتی بیش از یک سال به تأخیر بیندازد. در این صورت، با حذف یک منبع عرضه عظیم از پیش‌بینی‌ها، قیمت سنگ آهن، به خصوص نوع با عیار بالا، با یک شوک ساختاری مواجه شده و می‌تواند برای مدتی طولانی در سطوح بالا باقی بماند.

سناریوی سوم (ادامه وضع موجود: عدم قطعیت مزمن): عملیات از سر گرفته می‌شود، اما تحت نظارت شدید و با احتمال توقف‌های مقطعی. روند تحقیقات طولانی شده و سایه‌ای از عدم قطعیت بر سر پروژه باقی می‌ماند. برای سرمایه‌گذاران، این سناریو ترکیبی از ریسک و فرصت است. ریسک‌ها شامل تأخیرهای بیشتر و افزایش هزینه‌هاست، در حالی که فرصت‌ها از قیمت‌های بالاتر سنگ آهن به دلیل «پریمیوم عدم قطعیت» ناشی می‌شود.

تحلیل از دیدگاه ذی‌نفعان

Rio Tinto و شرکا (از جملهChalco): این گروه با زیان مالی ناشی از توقف تولید، هزینه‌های تحقیقات و آسیب جدی به اعتبار خود مواجه است. فشار از سوی سرمایه‌گذاران ESG افزایش یافته و رابطه آنها با دولت گینه تحت فشار قرار گرفته است. هدف اصلی آنها مدیریت بحران، محدود کردن آسیب‌ها و از سرگیری هرچه سریع‌تر عملیات است.

دولت گینه: این حادثه فرصتی برای دولت است تا قدرت حاکمیتی خود را به نمایش بگذارد و خواستار اجرای استانداردهای ایمنی و محیطی در سطح جهانی شود. آنها ضمن نیاز به درآمدهای آتی پروژه، باید به افکار عمومی و فشارهای سیاسی داخلی نیز پاسخ دهند.

کارخانه‌های فولادسازی (مصرف‌کنندگان): این گروه با افزایش قیمت مواد اولیه در کوتاه‌مدت مواجه است. تأخیر در عرضه سنگ آهن با عیار بالای سیماندو یک نگرانی استراتژیک بلندمدت برای آنهاست، زیرا این نوع سنگ آهن برای تولید فولاد سبز و کاهش آلایندگی ضروری است.

سرمایه‌گذارانRio Tinto: هرچند قیمت سهام به دلیل افزایش قیمت سنگ آهن رشد کرده، اما ریسک سبد دارایی آنها به دلیل مشکلات عملیاتی و ژئوپلیتیک در یکی از مهم‌ترین پروژه‌های رشد شرکت، به شدت افزایش یافته است.

سایر تولیدکنندگان سنگ آهن: این گروه از افزایش قیمت‌ها و تأخیر احتمالی در ورود یک رقیب قدرتمند به بازار سود می‌برند.

جمع‌بندی

گزارش حاضر، تأثیر یک شوک عرضه موضعی بر بازاری جهانی و حساس را به تصویر می‌کشد. تعلیق پروژه سیماندو به دلیل یک حادثه غم‌انگیز، فراتر از یک خبر مقطعی، چندین لایه از ریسک‌های بنیادین در بازار کامودیتی را آشکار می‌سازد:

ریسک عملیاتی: اهمیت فزاینده ایمنی و استانداردهای ESG در پروژه‌های معدنی بزرگ.

ریسک ژئوپلیتیک: آسیب‌پذیری زنجیره‌های تأمین جهانی در برابر سیاست‌های داخلی و ملی‌گرایی منابع در کشورهای تولیدکننده.

شکنندگی توازن عرضه و تقاضا: با وجود تمرکز بازار بر تقاضای چین، این رویداد نشان داد که سمت عرضه، به ویژه در پروژه‌های آتی، تا چه حد می‌تواند بر قیمت‌گذاری تأثیرگذار باشد.

آینده کوتاه‌مدت قیمت سنگ آهن اکنون بیش از هرچیز به اخبار خروجی از گینه و تصمیمات شرکت Rio Tinto گره خورده است. این حادثه یک یادآوری جدی است که در تحلیل بازار کامودیتی، ریسک‌های غیرمنتظره عملیاتی و سیاسی می‌توانند به همان اندازه یا حتی بیشتر از روندهای کلان اقتصادی تأثیرگذار باشند.

توصیه‌های عملی

برای سرمایه‌گذاران

موضع محتاطانه: افزایش فعلی قیمت‌ها ممکن است واکنشی هیجانی باشد. پیش از اتخاذ موقعیت‌های خرید جدید، منتظر شفافیت بیشتر در مورد مدت زمان توقف پروژه بمانید.

ارزیابی مجدد ریسک: ریسک سرمایه‌گذاری در سهام Rio Tinto به دلیل مشکلات حاکمیتی و عملیاتی افزایش یافته است. سرمایه‌گذاران باید این ریسک جدید را در پرتفوی خود ارزیابی کنند.

تنویع بخشی: بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در سایر تولیدکنندگان سنگ آهن که در مناطق با ثبات‌تر فعالیت کرده و سوابق ایمنی بهتری دارند، می‌تواند یک استراتژی کاهش ریسک باشد.

برای مصرف‌کنندگان صنعتی (فولادسازان)

آمادگی برای نوسان: برای نوسانات قیمتی بیشتر در کوتاه‌مدت آماده باشید.

تضمین تأمین بلندمدت: در صورت طولانی شدن تأخیر پروژه سیماندو، مذاکره برای قراردادهای تأمین بلندمدت با عرضه‌کنندگان فعلی و معتبر اهمیت دوچندان می‌یابد.

استفاده از ابزارهای پوشش ریسک: استفاده از قراردادهای آتی و اختیار معامله برای محافظت در برابر افزایش ناگهانی قیمت‌ها را به طور جدی مد نظر قرار دهید.