Geosolutions

مشاوره در حوزه های زمین شناسی، معدن، سرمایه گذاری
دوشنبه, ۱۴ مرداد ۱۴۰۴، ۰۹:۵۳ ق.ظ

مذاکرات ایالات متحده و چین در مورد عناصر نادر خاکی تقریباً به نیمه راه رسیده است

Jamieson Greer، نماینده تجاری ایالات متحده، پس از مذاکرات تجاری که به تثبیت بیشتر روابط بین دو اقتصاد کمک کرد، یادداشتی محتاطانه و خوش‌بینانه در مورد گفتگوها با چین در زمینه جریان عناصر نادر خاکی ارائه داد.

گریر اظهار داشت که اجزای کلیدی صنعتی، محور مذاکرات هفته گذشته در استکهلم بودند که پکن اعلام کرد منجر به تمدید آتش‌بس تعرفه‌ای بین دو کشور شده است. او بدون ورود به جزئیات گفت که ایالات متحده تعهداتی را در مورد عرضه این عناصر تضمین کرده است.

گریر گفت: «ما بر اطمینان از اینکه آهنرباها از چین به ایالات متحده و زنجیره تأمین مجاور می‌توانند به همان آزادی که پیش از کنترل‌ها جریان داشتند، حرکت کنند، متمرکز هستیم.» او افزود: و من می‌گویم که ما تقریباً به نیمه راه رسیده‌ایم.

این ارزیابی حدود چهار ماه پس از آن صورت گرفت که چین در تلافی تهدیدات تعرفه‌ای ایالات متحده، کنترل‌های صادراتی را بر آهنرباهای عناصر نادر خاکی، که در محصولاتی از لوازم خانگی گرفته تا موشک‌ها استفاده می‌شوند، اعمال کرد. پس از آنکه واشنگتن عوارض بسیار بالای  بر صادرات چین را به حالت تعلیق درآورد، پکن موافقت کرده است که ارسال محموله‌های خود را تسریع بخشد.

گریر گفت که رئیس‌جمهور ایالات متحده، قرار است تصمیم نهایی را در مورد حفظ آتش‌بس تعرفه‌ای که در ۱۲ آگوست منقضی می‌شود، اتخاذ کند.

او گفت: ما در حال کار بر روی برخی مسائل فنی هستیم و در مورد آن با رئیس‌جمهور صحبت می‌کنیم.

بر اساس آخرین داده‌های گمرکی، جریان آهنرباهای عناصر نادر خاکی از چین به ایالات متحده در ماه ژوئن به ۳۵۳ تن رسید که نسبت به تنها ۴۶ تن در ماه می افزایش چشمگیری داشته است. با این حال، کل محموله‌ها همچنان به طور قابل توجهی کمتر از پیش از اعمال کنترل‌های صادراتی توسط پکن در اوایل آوریل است.

گریر پیشتر گفته بود که تیم تجاری ترامپ امیدوار است پس از پایان سومین دور مذاکرات تجاری او و Scott Bessent، وزیر خزانه‌داری، با پکن در اواخر جولای در پایتخت سوئد، بحث در مورد آهنرباها با چین را به پایان برساند. او افزود که اگر ایالات متحده بتواند از مسئله آهنرباها عبور کند، می‌تواند به بحث‌های بیشتری در مورد روابط ایالات متحده و چین بپردازد.

این مذاکرات به تثبیت روابط بین دو اقتصاد بزرگ جهان کمک کرده است، اگرچه بسیاری از اختلافات همچنان پابرجا هستند، از جمله در مورد محدودیت‌های ایالات متحده بر صادرات تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی (AI chips) به رقیب اصلی خود.

مقامات پکن روز پنجشنبه شرکت Nvidia را برای بحث در مورد آسیب‌پذیری‌های امنیتی ادعایی مرتبط با تراشه‌های H20 آن احضار کردند. دولت ترامپ اخیراً متعهد شده بود که محدودیت‌های صادراتی بر فناوری کمتر پیشرفته به چین را لغو کند، که این تغییر موضع، بحث‌هایی را در مورد یک توافق بالقوه گسترده‌تر با پکن برانگیخت.

اداره فضای سایبری چین (Cyberspace Administration of China) به اظهارات قانون‌گذاران ایالات متحده در مورد لزوم نصب قابلیت‌های ردیابی در تراشه‌های پیشرفته فروخته شده به سایر کشورها اشاره کرد. CAC بدون توضیح بیشتر گفت که این آژانس از کارکنان ارزشمندترین شرکت جهان خواسته است تا خطرات احتمالی را توضیح دهند و در صورت لزوم اسناد را ارائه کنند.

تحلیل و جمع بندی

داده‌های کمی مشخصی در متن وجود دارد که می‌تواند برای ترسیم یک روند و تحلیل بصری مورد استفاده قرار گیرد. بر اساس اطلاعات موجود در گزارش، می‌توانیم یک جدول برای نمایش جریان آهنرباهای عناصر نادر خاکی از چین به ایالات متحده در ماه‌های می و ژوئن ۲۰۲۵ ایجاد کنیم. این جدول به درک بهتر تغییرات اخیر در عرضه کمک می‌کند:

این جدول نشان‌دهنده یک افزایش چشمگیر در جریان آهنرباهای عناصر نادر خاکی از چین به ایالات متحده در ماه ژوئن ۲۰۲۵ نسبت به ماه می ۲۰۲۵ است. میزان عرضه در ماه می تنها ۴۶ تن بوده، در حالی که در ماه ژوئن به ۳۵۳ تن رسیده است. این افزایش هشت برابری، مستقیماً با توافق پکن برای تسریع در ارسال محموله‌ها پس از تعلیق عوارض سنگین توسط واشنگتن مرتبط است. این روند، نشانه‌ای از تأثیر مستقیم مذاکرات تجاری بر جریان کالاها و تلاش برای کاهش تنش‌های تجاری است. با این حال، گزارش تأکید می‌کند که کل محموله‌ها همچنان به طور قابل توجهی کمتر از سطح پیش از اعمال کنترل‌های صادراتی چین در اوایل آوریل است. این نکته حیاتی نشان می‌دهد که اگرچه بهبود موقتی حاصل شده، اما وضعیت عرضه هنوز به حالت عادی بازنگشته و بازار همچنان تحت تأثیر محدودیت‌های قبلی قرار دارد. این داده‌ها برای تحلیلگران بازار کامودیتی بسیار مهم هستند، زیرا نشان‌دهنده شکنندگی زنجیره تأمین و وابستگی شدید به سیاست‌های تجاری بین دو قدرت بزرگ اقتصادی جهان است.

تحلیل کمّی

بر اساس داده‌های گزارش، جریان آهنرباهای عناصر نادر خاکی از چین به ایالات متحده در ماه می ۲۰۲۵ به ۴۶ تن و در ماه ژوئن ۲۰۲۵ به ۳۵۳ تن افزایش یافته است. این جهش قابل توجه (افزایش تقریباً ۷۶۷ درصدی از می به ژوئن) مستقیماً ناشی از تعلیق تعرفه‌های ایالات متحده و موافقت چین با تسریع در ارسال محموله‌ها است. این ارقام نشان‌دهنده تأثیر فوری و مثبت دیپلماسی تجاری بر جریان عرضه است. با این حال، نکته حائز اهمیت این است که حجم فعلی عرضه (۳۵۳ تن در ژوئن) همچنان «به طور قابل توجهی کمتر از پیش از اعمال کنترل‌های صادراتی چین در اوایل آوریل» است. این موضوع نشان‌دهنده آن است که بازار هنوز به تعادل کامل نرسیده و شکاف عرضه (supply gap) قابل توجهی نسبت به دوران پیش از محدودیت‌ها وجود دارد.

روندهای قیمتی و عرضه و تقاضا

عناصر نادر خاکی، به ویژه آن‌هایی که برای تولید آهنرباهای دائمی (مثل نئودیمیم و پراسئودیمیم) حیاتی هستند، نقش کلیدی در صنایع با فناوری بالا از جمله خودروهای الکتریکی، انرژی‌های تجدیدپذیر و تجهیزات دفاعی ایفا می‌کنند. چین بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده این عناصر در جهان است و هرگونه تغییر در سیاست‌های صادراتی آن، تأثیر مستقیمی بر عرضه جهانی و در نتیجه قیمت‌ها دارد.

پیش از آوریل ۲۰۲۵: فرض می‌شود که جریان عرضه نرمال بوده و قیمت‌ها در یک دامنه نسبتاً پایدار قرار داشته‌اند.

اوایل آوریل ۲۰۲۵ (اعمال کنترل‌های صادراتی چین): اعمال کنترل‌های صادراتی توسط چین احتمالاً منجر به کاهش شدید عرضه در بازارهای جهانی و در نتیجه افزایش قیمت‌ها شده است. این کاهش عرضه در داده‌های ماه می (۴۶ تن) به وضوح منعکس شده است.

می تا ژوئن ۲۰۲۵ (مذاکرات و تعلیق تعرفه‌ها): افزایش عرضه به ۳۵۳ تن در ژوئن نشان‌دهنده تخفیف موقت در محدودیت‌ها است. این امر می‌تواند به کاهش فشار صعودی بر قیمت‌ها منجر شود، اما از آنجایی که عرضه هنوز به سطوح پیشین نرسیده، قیمت‌ها احتمالاً در سطوحی بالاتر از پیش از آوریل باقی مانده‌اند. برای تحلیل دقیق‌تر قیمت‌ها، نیاز به داده‌های LME یا Fastmarkets برای شاخص‌های قیمتی عناصر نادر خاکی در دوره زمانی آوریل تا ژوئن ۲۰۲۵ است. (به عنوان مثال، فرض بر این است که داده‌های LME نشان‌دهنده افزایش قیمت نئودیمیم-پراسئودیمیم (NdPr) در آوریل و می و سپس تثبیت یا کاهش جزئی در ژوئن باشد).

پیش‌بینی کوتاه‌مدت (تا پایان ۲۰۲۵): با توجه به انقضای آتش‌بس تعرفه‌ای در ۱۲ آگوست ۲۰۲۵ و نیاز به تصمیم نهایی رئیس‌جمهور ترامپ، عدم قطعیت در بازار بالا است. اگر آتش‌بس تمدید شود و مذاکرات ادامه یابد، می‌توان انتظار تثبیت نسبی عرضه و قیمت‌ها را داشت، اما بعید است که عرضه به سرعت به سطوح پیش از آوریل بازگردد. در صورت عدم تمدید یا تشدید محدودیت‌ها، قیمت‌ها مجدداً روند صعودی شدیدی را تجربه خواهند کرد و زنجیره‌های تأمین با چالش‌های جدی‌تری مواجه خواهند شد.

پیش‌بینی میان‌مدت (2027-2026): در میان‌مدت، تقاضا برای عناصر نادر خاکی، به ویژه از سوی صنایع خودروهای الکتریکی و انرژی‌های تجدیدپذیر، همچنان قوی خواهد ماند. این تقاضای پایدار، در کنار تلاش کشورها برای کاهش وابستگی به چین از طریق توسعه معادن جدید و ظرفیت‌های فرآوری (مانند پروژه‌های در استرالیا و ایالات متحده)، می‌تواند به تنوع‌بخشی به عرضه جهانی کمک کند. با این حال، توسعه این پروژه‌ها زمان‌بر است و تا آن زمان، بازار همچنان به شدت تحت تأثیر سیاست‌های چین خواهد بود. ریسک‌های ژئوپلیتیک و سیاست‌های ملی‌گرایی منابع، فاکتورهای تعیین‌کننده‌ای در چشم‌انداز میان‌مدت خواهند بود.

تحلیل کیفی و ژئوپلیتیک

این گزارش، تصویری روشن از جنگ تجاری و فناوری بین ایالات متحده و چین ارائه می‌دهد که به طور فزاینده‌ای بر بازارهای کامودیتی‌های استراتژیک، به ویژه عناصر نادر خاکی، تأثیر می‌گذارد.

عناصر نادر خاکی به عنوان ابزار ژئوپلیتیک: اقدام چین در اعمال کنترل‌های صادراتی بر آهنرباهای عناصر نادر خاکی در آوریل ۲۰۲۵، نشان‌دهنده استفاده پکن از سلطه خود در این زنجیره تأمین به عنوان یک اهرم ژئوپلیتیک است. این اقدام، پاسخی مستقیم به تهدیدات تعرفه‌ای ایالات متحده بوده و تأکید می‌کند که این عناصر نه تنها کالاهای صنعتی، بلکه دارایی‌های استراتژیک با اهمیت امنیت ملی هستند. این رویکرد، در راستای سیاست‌های کلی‌تر چین برای کنترل زنجیره‌های تأمین حیاتی است.

مذاکرات تجاری و تثبیت روابط: مذاکرات در استکهلم و تمدید آتش‌بس تعرفه‌ای، نشان‌دهنده تلاش دو طرف برای مدیریت تنش‌ها و جلوگیری از تشدید جنگ تجاری است. این دیپلماسی، هرچند شکننده، برای بازارهای جهانی حیاتی است. اظهارات گریر مبنی بر «نیمه راه» بودن مذاکرات در مورد عناصر نادر خاکی، نشان‌دهنده پیشرفت محتاطانه است، اما همزمان بر پیچیدگی و حساسیت موضوع تأکید دارد.

جنگ تراشه‌های هوش مصنوعی(AI Chips): بخش دیگری از این رویارویی، مربوط به محدودیت‌های ایالات متحده بر صادرات تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی به چین است. احضار انویدیا توسط اداره فضای سایبری چین به دلیل «آسیب‌پذیری‌های امنیتی ادعایی» در تراشه‌هایH20، نشان‌دهنده گسترش دامنه این رقابت به حوزه فناوری‌های پیشرفته است. این موضوع، نه تنها بر شرکت‌های فناوری تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند به افزایش فشار بر زنجیره‌های تأمین جهانی و ایجاد دوگانگی در استانداردهای فناوری منجر شود. این اقدامات منعکس‌کننده نگرانی‌های امنیتی و تلاش برای کنترل فناوری‌های دوگانه (dual-use technologies) هستند.

سیاست‌های ملی‌گرایی منابع

چین: اقدام چین در اعمال کنترل‌های صادراتی بر عناصر نادر خاکی، نمونه بارز ملی‌گرایی منابع است. این سیاست به پکن اجازه می‌دهد تا بر عرضه جهانی این مواد حیاتی کنترل داشته باشد و آن را به عنوان ابزاری در مذاکرات تجاری و ژئوپلیتیک به کار گیرد. هدف این سیاست، تضمین امنیت ملی، حمایت از صنایع داخلی با فناوری بالا، و افزایش قدرت چانه‌زنی در عرصه بین‌الملل است. این رویکرد، در راستای سیاست‌های بلندمدت چین برای ایجاد «حلقه‌های بسته» در زنجیره‌های تأمین استراتژیک است.

ایالات متحده و متحدان: در واکنش به ملی‌گرایی منابع چین، ایالات متحده و متحدانش (مانند استرالیا و کانادا) به دنبال تنوع‌بخشی به منابع و توسعه ظرفیت‌های داخلی برای استخراج و فرآوری عناصر نادر خاکی هستند. این شامل سرمایه‌گذاری در معادن جدید، تشویق فناوری‌های بازیافت، و ایجاد ذخایر استراتژیک است. هدف این کشورها کاهش آسیب‌پذیری زنجیره تأمین و تضمین دسترسی به مواد حیاتی برای صنایع دفاعی و فناوری پیشرفته است.

تأثیر بر ذی‌نفعان

تولیدکنندگان معدنی (غیر چینی): سیاست‌های ملی‌گرایی منابع چین، فرصتی را برای تولیدکنندگان معدنی در سایر کشورها (مانند Lynas Rare Earths در استرالیا یا MP Materials در ایالات متحده) فراهم می‌کند تا سهم بازار خود را افزایش دهند و سرمایه‌گذاری‌های جدید را جذب کنند.

سرمایه‌گذاران بورسی: این سیاست‌ها منجر به افزایش نوسانات و ریسک در سهام شرکت‌های مرتبط با عناصر نادر خاکی می‌شود. سرمایه‌گذاران باید به دقت تحولات ژئوپلیتیک را رصد کنند. شرکت‌هایی که دارای زنجیره تأمین متنوع‌تر یا ظرفیت‌های فرآوری خارج از چین هستند، ممکن است جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران پیدا کنند.

مصرف‌کنندگان صنعتی (خودروسازان برقی، صنایع انرژی تجدیدپذیر): این صنایع به شدت به عناصر نادر خاکی وابسته هستند. ملی‌گرایی منابع و محدودیت‌های صادراتی، ریسک‌های زنجیره تأمین را افزایش داده و می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های تولید و تأخیر در عرضه محصولات شود. این شرکت‌ها به دنبال تنوع‌بخشی به تأمین‌کنندگان و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جایگزین هستند.

تحلیل سناریو

سناریوی اول (خوش‌بینانه): تمدید آتش‌بس و پیشرفت در مذاکرات

پیامدها: ترامپ آتش‌بس تعرفه‌ای را تمدید می‌کند و مذاکرات در مورد عناصر نادر خاکی و تراشه‌های هوش مصنوعی به پیشرفت‌های قابل توجهی دست می‌یابد. چین محدودیت‌های صادراتی خود را به طور کامل یا حداقل به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد و ایالات متحده نیز در برخی محدودیت‌های فناوری خود تجدید نظر می‌کند.

تأثیر بر قیمت و عرضه

عرضه: جریان آهنرباهای عناصر نادر خاکی و سایر محصولات مرتبط به سطوح پیش از آوریل ۲۰۲۵ بازمی‌گردد یا حتی از آن فراتر می‌رود. زنجیره‌های تأمین جهانی تثبیت می‌شوند.

قیمت: فشار صعودی بر قیمت‌ها کاهش می‌یابد و قیمت‌ها به تدریج به سطوح پایدارتر و پایین‌تر بازمی‌گردند. نوسانات بازار به حداقل می‌رسد.

فرصت‌ها: افزایش اطمینان در بازار، تشویق سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در صنایع مصرف‌کننده و فناوری‌های وابسته به عناصر نادر خاکی.

سناریوی دوم (بدبینانه): عدم تمدید آتش‌بس و تشدید تنش‌ها

پیامدها: ترامپ آتش‌بس تعرفه‌ای را تمدید نمی‌کند و جنگ تجاری و فناوری بین ایالات متحده و چین تشدید می‌شود. چین محدودیت‌های صادراتی شدیدتری را بر عناصر نادر خاکی اعمال می‌کند و ایالات متحده نیز تحریم‌های جدیدی را بر شرکت‌های چینی وضع می‌کند.

تأثیر بر بازار

عرضه: جریان عناصر نادر خاکی به شدت مختل می‌شود و به سطوح بسیار پایین‌تر از ماه می ۲۰۲۵ سقوط می‌کند. کمبودهای گسترده در زنجیره‌های تأمین جهانی رخ می‌دهد.

قیمت: قیمت عناصر نادر خاکی و محصولات مرتبط به شدت افزایش می‌یابد و به اوج‌های تاریخی می‌رسد. نوسانات شدید و غیرقابل پیش‌بینی در بازار حاکم می‌شود.

ریسک‌ها: رکود در صنایع وابسته به عناصر نادر خاکی، افزایش هزینه‌های تولید، تأخیر در پروژه‌های انرژی سبز و دفاعی، و افزایش تورم جهانی.

سناریوی سوم (ادامه وضع موجود): مذاکرات پراکنده و عدم قطعیت پایدار

پیامدها: آتش‌بس تعرفه‌ای به صورت موقت و مکرر تمدید می‌شود، اما پیشرفت‌های اساسی در مذاکرات حاصل نمی‌شود. هر دو طرف به حفظ اهرم‌های فشار خود ادامه می‌دهند و وضعیت «نیمه راه» گریر به یک حالت پایدار تبدیل می‌شود.

ریسک‌ها و فرصت‌ها برای سرمایه‌گذاران

ریسک‌ها

نوسانات قیمتی: بازار تحت تأثیر اخبار مذاکرات و سیاست‌های ناگهانی، نوسانات قابل توجهی را تجربه خواهد کرد.

ریسک زنجیره تأمین: عدم قطعیت در عرضه، برنامه‌ریزی بلندمدت برای صنایع مصرف‌کننده را دشوار می‌کند و می‌تواند منجر به اختلالات تولید شود.

ریسک سیاسی: سرمایه‌گذاری‌ها در معرض ریسک‌های سیاسی و تغییرات ناگهانی قوانین تجاری قرار می‌گیرند.

فرصت‌ها

سرمایه‌گذاری در تنوع‌بخشی: فرصت برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که به دنبال توسعه منابع عناصر نادر خاکی خارج از چین هستند (مثل معادن جدید در استرالیا، کانادا، یا ایالات متحده) و فناوری‌های بازیافت.

شرکت‌های با زنجیره تأمین انعطاف‌پذیر: شرکت‌هایی که توانایی انطباق با تغییرات عرضه و تقاضا را دارند، می‌توانند مزیت رقابتی کسب کنند.

سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جایگزین: توسعه و سرمایه‌گذاری در موادی که می‌توانند جایگزین عناصر نادر خاکی شوند (در صورت امکان‌پذیری).

نکات کلیدی

گزارش اخیر نشان می‌دهد که مذاکرات تجاری بین ایالات متحده و چین در مورد عناصر نادر خاکی (REE)، به ویژه آهنرباهای آن‌ها، در حال پیشرفت است اما همچنان در وضعیت «نیمه راه» قرار دارد. این پیشرفت منجر به افزایش قابل توجه جریان آهنرباهای REE از چین به ایالات متحده در ماه ژوئن ۲۰۲۵ (۳۵۳ تن) نسبت به ماه می (۴۶ تن) شده است، که نشان‌دهنده تأثیر مثبت موقت دیپلماسی بر عرضه است. با این حال، حجم کنونی عرضه هنوز به طور قابل توجهی کمتر از سطوح پیش از اعمال کنترل‌های صادراتی چین در اوایل آوریل ۲۰۲۵ است، که نشان‌دهنده شکنندگی و عدم بازگشت کامل به وضعیت عادی در زنجیره تأمین است.

عدم قطعیت در بازار: تاریخ انقضای آتش‌بس تعرفه‌ای در ۱۲ آگوست ۲۰۲۵، یک نقطه عطف حیاتی است. تصمیم رئیس‌جمهور ترامپ بر حفظ یا لغو آن، تأثیر مستقیمی بر عرضه و قیمت REE خواهد داشت.

اهرم ژئوپلیتیک چین: چین از سلطه خود بر زنجیره تأمین REE به عنوان یک ابزار ژئوپلیتیک استفاده می‌کند، که ریسک‌های قابل توجهی را برای امنیت عرضه جهانی ایجاد می‌کند.

جنگ فناوری گسترده: رقابت بر سر REE بخشی از جنگ گسترده‌تر فناوری بین دو کشور است، که شامل محدودیت‌های صادرات تراشه‌های هوش مصنوعی نیز می‌شود و می‌تواند به تشدید تنش‌ها منجر شود.

فرصت‌های تنوع‌بخشی: ملی‌گرایی منابع چین، فرصت‌هایی را برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های استخراج و فرآوری REE در خارج از چین (مانند استرالیا، ایالات متحده) و همچنین در فناوری‌های بازیافت ایجاد می‌کند.

ریسک‌های زنجیره تأمین برای صنایع مصرف‌کننده: صنایع وابسته به REE (خودروهای برقی، انرژی تجدیدپذیر، دفاع) با ریسک‌های افزایش هزینه و اختلال در تولید مواجه هستند.

جمع‌بندی

گزارش فوق، بر اهمیت استراتژیک عناصر نادر خاکی در روابط تجاری و ژئوپلیتیک جهانی تأکید می‌کند. جریان عرضه این عناصر، به شدت تحت تأثیر تصمیمات سیاسی و مذاکرات سطح بالا بین ایالات متحده و چین قرار دارد. در حالی که پیشرفت‌های اخیر در مذاکرات به افزایش موقتی عرضه کمک کرده است، عدم قطعیت‌های ساختاری و ژئوپلیتیکی همچنان بر بازار سایه افکنده‌اند.

وابستگی متقابل و اهرم فشار: جهان به شدت به عناصر نادر خاکی چین وابسته است و این وابستگی، به پکن اهرم فشار قابل توجهی در مذاکرات تجاری و فناوری می‌دهد.

شکنندگی زنجیره تأمین: حتی با وجود پیشرفت در مذاکرات، زنجیره تأمین عناصر نادر خاکی همچنان شکننده است و هرگونه تغییر در سیاست‌های تجاری می‌تواند به سرعت منجر به اختلال شود.

رقابت فناوری: رقابت بر سر عناصر نادر خاکی و تراشه‌های هوش مصنوعی، نشان‌دهنده یک نبرد گسترده‌تر برای برتری فناوری و امنیت ملی است.

اهمیت ملی‌گرایی منابع: سیاست‌های ملی‌گرایی منابع، هم از سوی چین (برای کنترل عرضه) و هم از سوی کشورهای غربی (برای کاهش وابستگی)، در حال شکل‌دهی مجدد به چشم‌انداز بازار هستند.

توصیه‌های عملی

برای سرمایه‌گذاران

رصد دقیق تحولات ژئوپلیتیک: به دلیل تأثیر مستقیم سیاست‌های تجاری بر بازار عناصر نادر خاکی، سرمایه‌گذاران باید به دقت اخبار مربوط به مذاکرات ایالات متحده و چین، تصمیمات تعرفه‌ای و سیاست‌های صادراتی را دنبال کنند.

تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری

سرمایه‌گذاری در شرکت‌های معدنی خارج از چین: به دنبال شرکت‌هایی باشید که در استخراج و فرآوری عناصر نادر خاکی در کشورهایی مانند استرالیا، کانادا، یا ایالات متحده فعال هستند (مثلاً از طریق ETFهای مرتبط با مواد خام یا سهام شرکت‌های خاص). این شرکت‌ها می‌توانند از تلاش برای کاهش وابستگی به چین سود ببرند.

توجه به فناوری‌های جایگزین و بازیافت: سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که بر روی توسعه مواد جایگزین برای آهنرباهای REE یا فناوری‌های بازیافت این عناصر کار می‌کنند، می‌تواند ریسک‌های ناشی از نوسانات عرضه را کاهش دهد.

مدیریت ریسک نوسانات: با توجه به پتانسیل بالای نوسانات قیمتی، استفاده از ابزارهای مشتقه (derivatives) یا استراتژی‌های پوشش ریسک (hedging strategies) برای محافظت از سرمایه‌گذاری‌ها در برابر شوک‌های ناگهانی قیمت توصیه می‌شود.

تمرکز بر بلندمدت: با وجود نوسانات کوتاه‌مدت، تقاضای بلندمدت برای عناصر نادر خاکی از سوی صنایع نوظهور (خودروهای برقی، انرژی‌های تجدیدپذیر) قوی باقی خواهد ماند. سرمایه‌گذاران باید چشم‌انداز بلندمدت را در نظر بگیرند.

برای مصرف‌کنندگان صنعتی

تنوع‌بخشی به منابع تأمین: به جای اتکا به یک منبع واحد، به دنبال ایجاد روابط با چندین تأمین‌کننده عناصر نادر خاکی از مناطق مختلف جغرافیایی باشید. این امر ریسک‌های ناشی از اختلالات منطقه‌ای یا سیاسی را کاهش می‌دهد.

سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه

مواد جایگزین: تحقیق و توسعه در زمینه مواد جایگزین که می‌توانند عملکرد مشابهی با آهنرباهای REE ارائه دهند، می‌تواند وابستگی به این عناصر را کاهش دهد.

طراحی محصولات: طراحی محصولاتی که نیاز کمتری به عناصر نادر خاکی دارند یا از انواع کمتر کمیاب آن استفاده می‌کنند.

ایجاد ذخایر استراتژیک: در صورت امکان، ایجاد ذخایر استراتژیک از عناصر نادر خاکی یا آهنرباهای آن‌ها می‌تواند به عنوان یک بافر در برابر شوک‌های عرضه عمل کند و تداوم تولید را تضمین کند.

همکاری با دولت‌ها: همکاری با دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی برای حمایت از سیاست‌هایی که به تنوع‌بخشی به زنجیره‌های تأمین و کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیک کمک می‌کنند.

شفافیت زنجیره تأمین: افزایش شفافیت در زنجیره تأمین عناصر نادر خاکی برای شناسایی نقاط ضعف و آسیب‌پذیری‌ها.



نوشته شده توسط
ساخت وبلاگ در بلاگ بیان، رسانه متخصصان و اهل قلم

Geosolutions

مشاوره در حوزه های زمین شناسی، معدن، سرمایه گذاری

Geosolutions

مشاوره و اجرای مطالعات در زمینه های متنوع علوم زمین(مخاطرات زمین شناسی، اکتشاف معدن، آبهای زیرزمینی و ...)، انجام مطالعات مربوطه، خدمات ژئوفیزیک مهندسی و اکتشافی، مطالعات سنجش از دور، مشاوره سرمایه گذاری تخصصی و ..
تماس از طریق تلگرام با آی دی: geosolutionsir@
تماس از طریق ایمیل به نشانی: geosolutionsir@gmail.com
09100625034

طبقه بندی موضوعی

Jamieson Greer، نماینده تجاری ایالات متحده، پس از مذاکرات تجاری که به تثبیت بیشتر روابط بین دو اقتصاد کمک کرد، یادداشتی محتاطانه و خوش‌بینانه در مورد گفتگوها با چین در زمینه جریان عناصر نادر خاکی ارائه داد.

گریر اظهار داشت که اجزای کلیدی صنعتی، محور مذاکرات هفته گذشته در استکهلم بودند که پکن اعلام کرد منجر به تمدید آتش‌بس تعرفه‌ای بین دو کشور شده است. او بدون ورود به جزئیات گفت که ایالات متحده تعهداتی را در مورد عرضه این عناصر تضمین کرده است.

گریر گفت: «ما بر اطمینان از اینکه آهنرباها از چین به ایالات متحده و زنجیره تأمین مجاور می‌توانند به همان آزادی که پیش از کنترل‌ها جریان داشتند، حرکت کنند، متمرکز هستیم.» او افزود: و من می‌گویم که ما تقریباً به نیمه راه رسیده‌ایم.

این ارزیابی حدود چهار ماه پس از آن صورت گرفت که چین در تلافی تهدیدات تعرفه‌ای ایالات متحده، کنترل‌های صادراتی را بر آهنرباهای عناصر نادر خاکی، که در محصولاتی از لوازم خانگی گرفته تا موشک‌ها استفاده می‌شوند، اعمال کرد. پس از آنکه واشنگتن عوارض بسیار بالای  بر صادرات چین را به حالت تعلیق درآورد، پکن موافقت کرده است که ارسال محموله‌های خود را تسریع بخشد.

گریر گفت که رئیس‌جمهور ایالات متحده، قرار است تصمیم نهایی را در مورد حفظ آتش‌بس تعرفه‌ای که در ۱۲ آگوست منقضی می‌شود، اتخاذ کند.

او گفت: ما در حال کار بر روی برخی مسائل فنی هستیم و در مورد آن با رئیس‌جمهور صحبت می‌کنیم.

بر اساس آخرین داده‌های گمرکی، جریان آهنرباهای عناصر نادر خاکی از چین به ایالات متحده در ماه ژوئن به ۳۵۳ تن رسید که نسبت به تنها ۴۶ تن در ماه می افزایش چشمگیری داشته است. با این حال، کل محموله‌ها همچنان به طور قابل توجهی کمتر از پیش از اعمال کنترل‌های صادراتی توسط پکن در اوایل آوریل است.

گریر پیشتر گفته بود که تیم تجاری ترامپ امیدوار است پس از پایان سومین دور مذاکرات تجاری او و Scott Bessent، وزیر خزانه‌داری، با پکن در اواخر جولای در پایتخت سوئد، بحث در مورد آهنرباها با چین را به پایان برساند. او افزود که اگر ایالات متحده بتواند از مسئله آهنرباها عبور کند، می‌تواند به بحث‌های بیشتری در مورد روابط ایالات متحده و چین بپردازد.

این مذاکرات به تثبیت روابط بین دو اقتصاد بزرگ جهان کمک کرده است، اگرچه بسیاری از اختلافات همچنان پابرجا هستند، از جمله در مورد محدودیت‌های ایالات متحده بر صادرات تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی (AI chips) به رقیب اصلی خود.

مقامات پکن روز پنجشنبه شرکت Nvidia را برای بحث در مورد آسیب‌پذیری‌های امنیتی ادعایی مرتبط با تراشه‌های H20 آن احضار کردند. دولت ترامپ اخیراً متعهد شده بود که محدودیت‌های صادراتی بر فناوری کمتر پیشرفته به چین را لغو کند، که این تغییر موضع، بحث‌هایی را در مورد یک توافق بالقوه گسترده‌تر با پکن برانگیخت.

اداره فضای سایبری چین (Cyberspace Administration of China) به اظهارات قانون‌گذاران ایالات متحده در مورد لزوم نصب قابلیت‌های ردیابی در تراشه‌های پیشرفته فروخته شده به سایر کشورها اشاره کرد. CAC بدون توضیح بیشتر گفت که این آژانس از کارکنان ارزشمندترین شرکت جهان خواسته است تا خطرات احتمالی را توضیح دهند و در صورت لزوم اسناد را ارائه کنند.

تحلیل و جمع بندی

داده‌های کمی مشخصی در متن وجود دارد که می‌تواند برای ترسیم یک روند و تحلیل بصری مورد استفاده قرار گیرد. بر اساس اطلاعات موجود در گزارش، می‌توانیم یک جدول برای نمایش جریان آهنرباهای عناصر نادر خاکی از چین به ایالات متحده در ماه‌های می و ژوئن ۲۰۲۵ ایجاد کنیم. این جدول به درک بهتر تغییرات اخیر در عرضه کمک می‌کند:

این جدول نشان‌دهنده یک افزایش چشمگیر در جریان آهنرباهای عناصر نادر خاکی از چین به ایالات متحده در ماه ژوئن ۲۰۲۵ نسبت به ماه می ۲۰۲۵ است. میزان عرضه در ماه می تنها ۴۶ تن بوده، در حالی که در ماه ژوئن به ۳۵۳ تن رسیده است. این افزایش هشت برابری، مستقیماً با توافق پکن برای تسریع در ارسال محموله‌ها پس از تعلیق عوارض سنگین توسط واشنگتن مرتبط است. این روند، نشانه‌ای از تأثیر مستقیم مذاکرات تجاری بر جریان کالاها و تلاش برای کاهش تنش‌های تجاری است. با این حال، گزارش تأکید می‌کند که کل محموله‌ها همچنان به طور قابل توجهی کمتر از سطح پیش از اعمال کنترل‌های صادراتی چین در اوایل آوریل است. این نکته حیاتی نشان می‌دهد که اگرچه بهبود موقتی حاصل شده، اما وضعیت عرضه هنوز به حالت عادی بازنگشته و بازار همچنان تحت تأثیر محدودیت‌های قبلی قرار دارد. این داده‌ها برای تحلیلگران بازار کامودیتی بسیار مهم هستند، زیرا نشان‌دهنده شکنندگی زنجیره تأمین و وابستگی شدید به سیاست‌های تجاری بین دو قدرت بزرگ اقتصادی جهان است.

تحلیل کمّی

بر اساس داده‌های گزارش، جریان آهنرباهای عناصر نادر خاکی از چین به ایالات متحده در ماه می ۲۰۲۵ به ۴۶ تن و در ماه ژوئن ۲۰۲۵ به ۳۵۳ تن افزایش یافته است. این جهش قابل توجه (افزایش تقریباً ۷۶۷ درصدی از می به ژوئن) مستقیماً ناشی از تعلیق تعرفه‌های ایالات متحده و موافقت چین با تسریع در ارسال محموله‌ها است. این ارقام نشان‌دهنده تأثیر فوری و مثبت دیپلماسی تجاری بر جریان عرضه است. با این حال، نکته حائز اهمیت این است که حجم فعلی عرضه (۳۵۳ تن در ژوئن) همچنان «به طور قابل توجهی کمتر از پیش از اعمال کنترل‌های صادراتی چین در اوایل آوریل» است. این موضوع نشان‌دهنده آن است که بازار هنوز به تعادل کامل نرسیده و شکاف عرضه (supply gap) قابل توجهی نسبت به دوران پیش از محدودیت‌ها وجود دارد.

روندهای قیمتی و عرضه و تقاضا

عناصر نادر خاکی، به ویژه آن‌هایی که برای تولید آهنرباهای دائمی (مثل نئودیمیم و پراسئودیمیم) حیاتی هستند، نقش کلیدی در صنایع با فناوری بالا از جمله خودروهای الکتریکی، انرژی‌های تجدیدپذیر و تجهیزات دفاعی ایفا می‌کنند. چین بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده این عناصر در جهان است و هرگونه تغییر در سیاست‌های صادراتی آن، تأثیر مستقیمی بر عرضه جهانی و در نتیجه قیمت‌ها دارد.

پیش از آوریل ۲۰۲۵: فرض می‌شود که جریان عرضه نرمال بوده و قیمت‌ها در یک دامنه نسبتاً پایدار قرار داشته‌اند.

اوایل آوریل ۲۰۲۵ (اعمال کنترل‌های صادراتی چین): اعمال کنترل‌های صادراتی توسط چین احتمالاً منجر به کاهش شدید عرضه در بازارهای جهانی و در نتیجه افزایش قیمت‌ها شده است. این کاهش عرضه در داده‌های ماه می (۴۶ تن) به وضوح منعکس شده است.

می تا ژوئن ۲۰۲۵ (مذاکرات و تعلیق تعرفه‌ها): افزایش عرضه به ۳۵۳ تن در ژوئن نشان‌دهنده تخفیف موقت در محدودیت‌ها است. این امر می‌تواند به کاهش فشار صعودی بر قیمت‌ها منجر شود، اما از آنجایی که عرضه هنوز به سطوح پیشین نرسیده، قیمت‌ها احتمالاً در سطوحی بالاتر از پیش از آوریل باقی مانده‌اند. برای تحلیل دقیق‌تر قیمت‌ها، نیاز به داده‌های LME یا Fastmarkets برای شاخص‌های قیمتی عناصر نادر خاکی در دوره زمانی آوریل تا ژوئن ۲۰۲۵ است. (به عنوان مثال، فرض بر این است که داده‌های LME نشان‌دهنده افزایش قیمت نئودیمیم-پراسئودیمیم (NdPr) در آوریل و می و سپس تثبیت یا کاهش جزئی در ژوئن باشد).

پیش‌بینی کوتاه‌مدت (تا پایان ۲۰۲۵): با توجه به انقضای آتش‌بس تعرفه‌ای در ۱۲ آگوست ۲۰۲۵ و نیاز به تصمیم نهایی رئیس‌جمهور ترامپ، عدم قطعیت در بازار بالا است. اگر آتش‌بس تمدید شود و مذاکرات ادامه یابد، می‌توان انتظار تثبیت نسبی عرضه و قیمت‌ها را داشت، اما بعید است که عرضه به سرعت به سطوح پیش از آوریل بازگردد. در صورت عدم تمدید یا تشدید محدودیت‌ها، قیمت‌ها مجدداً روند صعودی شدیدی را تجربه خواهند کرد و زنجیره‌های تأمین با چالش‌های جدی‌تری مواجه خواهند شد.

پیش‌بینی میان‌مدت (2027-2026): در میان‌مدت، تقاضا برای عناصر نادر خاکی، به ویژه از سوی صنایع خودروهای الکتریکی و انرژی‌های تجدیدپذیر، همچنان قوی خواهد ماند. این تقاضای پایدار، در کنار تلاش کشورها برای کاهش وابستگی به چین از طریق توسعه معادن جدید و ظرفیت‌های فرآوری (مانند پروژه‌های در استرالیا و ایالات متحده)، می‌تواند به تنوع‌بخشی به عرضه جهانی کمک کند. با این حال، توسعه این پروژه‌ها زمان‌بر است و تا آن زمان، بازار همچنان به شدت تحت تأثیر سیاست‌های چین خواهد بود. ریسک‌های ژئوپلیتیک و سیاست‌های ملی‌گرایی منابع، فاکتورهای تعیین‌کننده‌ای در چشم‌انداز میان‌مدت خواهند بود.

تحلیل کیفی و ژئوپلیتیک

این گزارش، تصویری روشن از جنگ تجاری و فناوری بین ایالات متحده و چین ارائه می‌دهد که به طور فزاینده‌ای بر بازارهای کامودیتی‌های استراتژیک، به ویژه عناصر نادر خاکی، تأثیر می‌گذارد.

عناصر نادر خاکی به عنوان ابزار ژئوپلیتیک: اقدام چین در اعمال کنترل‌های صادراتی بر آهنرباهای عناصر نادر خاکی در آوریل ۲۰۲۵، نشان‌دهنده استفاده پکن از سلطه خود در این زنجیره تأمین به عنوان یک اهرم ژئوپلیتیک است. این اقدام، پاسخی مستقیم به تهدیدات تعرفه‌ای ایالات متحده بوده و تأکید می‌کند که این عناصر نه تنها کالاهای صنعتی، بلکه دارایی‌های استراتژیک با اهمیت امنیت ملی هستند. این رویکرد، در راستای سیاست‌های کلی‌تر چین برای کنترل زنجیره‌های تأمین حیاتی است.

مذاکرات تجاری و تثبیت روابط: مذاکرات در استکهلم و تمدید آتش‌بس تعرفه‌ای، نشان‌دهنده تلاش دو طرف برای مدیریت تنش‌ها و جلوگیری از تشدید جنگ تجاری است. این دیپلماسی، هرچند شکننده، برای بازارهای جهانی حیاتی است. اظهارات گریر مبنی بر «نیمه راه» بودن مذاکرات در مورد عناصر نادر خاکی، نشان‌دهنده پیشرفت محتاطانه است، اما همزمان بر پیچیدگی و حساسیت موضوع تأکید دارد.

جنگ تراشه‌های هوش مصنوعی(AI Chips): بخش دیگری از این رویارویی، مربوط به محدودیت‌های ایالات متحده بر صادرات تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی به چین است. احضار انویدیا توسط اداره فضای سایبری چین به دلیل «آسیب‌پذیری‌های امنیتی ادعایی» در تراشه‌هایH20، نشان‌دهنده گسترش دامنه این رقابت به حوزه فناوری‌های پیشرفته است. این موضوع، نه تنها بر شرکت‌های فناوری تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند به افزایش فشار بر زنجیره‌های تأمین جهانی و ایجاد دوگانگی در استانداردهای فناوری منجر شود. این اقدامات منعکس‌کننده نگرانی‌های امنیتی و تلاش برای کنترل فناوری‌های دوگانه (dual-use technologies) هستند.

سیاست‌های ملی‌گرایی منابع

چین: اقدام چین در اعمال کنترل‌های صادراتی بر عناصر نادر خاکی، نمونه بارز ملی‌گرایی منابع است. این سیاست به پکن اجازه می‌دهد تا بر عرضه جهانی این مواد حیاتی کنترل داشته باشد و آن را به عنوان ابزاری در مذاکرات تجاری و ژئوپلیتیک به کار گیرد. هدف این سیاست، تضمین امنیت ملی، حمایت از صنایع داخلی با فناوری بالا، و افزایش قدرت چانه‌زنی در عرصه بین‌الملل است. این رویکرد، در راستای سیاست‌های بلندمدت چین برای ایجاد «حلقه‌های بسته» در زنجیره‌های تأمین استراتژیک است.

ایالات متحده و متحدان: در واکنش به ملی‌گرایی منابع چین، ایالات متحده و متحدانش (مانند استرالیا و کانادا) به دنبال تنوع‌بخشی به منابع و توسعه ظرفیت‌های داخلی برای استخراج و فرآوری عناصر نادر خاکی هستند. این شامل سرمایه‌گذاری در معادن جدید، تشویق فناوری‌های بازیافت، و ایجاد ذخایر استراتژیک است. هدف این کشورها کاهش آسیب‌پذیری زنجیره تأمین و تضمین دسترسی به مواد حیاتی برای صنایع دفاعی و فناوری پیشرفته است.

تأثیر بر ذی‌نفعان

تولیدکنندگان معدنی (غیر چینی): سیاست‌های ملی‌گرایی منابع چین، فرصتی را برای تولیدکنندگان معدنی در سایر کشورها (مانند Lynas Rare Earths در استرالیا یا MP Materials در ایالات متحده) فراهم می‌کند تا سهم بازار خود را افزایش دهند و سرمایه‌گذاری‌های جدید را جذب کنند.

سرمایه‌گذاران بورسی: این سیاست‌ها منجر به افزایش نوسانات و ریسک در سهام شرکت‌های مرتبط با عناصر نادر خاکی می‌شود. سرمایه‌گذاران باید به دقت تحولات ژئوپلیتیک را رصد کنند. شرکت‌هایی که دارای زنجیره تأمین متنوع‌تر یا ظرفیت‌های فرآوری خارج از چین هستند، ممکن است جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران پیدا کنند.

مصرف‌کنندگان صنعتی (خودروسازان برقی، صنایع انرژی تجدیدپذیر): این صنایع به شدت به عناصر نادر خاکی وابسته هستند. ملی‌گرایی منابع و محدودیت‌های صادراتی، ریسک‌های زنجیره تأمین را افزایش داده و می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های تولید و تأخیر در عرضه محصولات شود. این شرکت‌ها به دنبال تنوع‌بخشی به تأمین‌کنندگان و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جایگزین هستند.

تحلیل سناریو

سناریوی اول (خوش‌بینانه): تمدید آتش‌بس و پیشرفت در مذاکرات

پیامدها: ترامپ آتش‌بس تعرفه‌ای را تمدید می‌کند و مذاکرات در مورد عناصر نادر خاکی و تراشه‌های هوش مصنوعی به پیشرفت‌های قابل توجهی دست می‌یابد. چین محدودیت‌های صادراتی خود را به طور کامل یا حداقل به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد و ایالات متحده نیز در برخی محدودیت‌های فناوری خود تجدید نظر می‌کند.

تأثیر بر قیمت و عرضه

عرضه: جریان آهنرباهای عناصر نادر خاکی و سایر محصولات مرتبط به سطوح پیش از آوریل ۲۰۲۵ بازمی‌گردد یا حتی از آن فراتر می‌رود. زنجیره‌های تأمین جهانی تثبیت می‌شوند.

قیمت: فشار صعودی بر قیمت‌ها کاهش می‌یابد و قیمت‌ها به تدریج به سطوح پایدارتر و پایین‌تر بازمی‌گردند. نوسانات بازار به حداقل می‌رسد.

فرصت‌ها: افزایش اطمینان در بازار، تشویق سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در صنایع مصرف‌کننده و فناوری‌های وابسته به عناصر نادر خاکی.

سناریوی دوم (بدبینانه): عدم تمدید آتش‌بس و تشدید تنش‌ها

پیامدها: ترامپ آتش‌بس تعرفه‌ای را تمدید نمی‌کند و جنگ تجاری و فناوری بین ایالات متحده و چین تشدید می‌شود. چین محدودیت‌های صادراتی شدیدتری را بر عناصر نادر خاکی اعمال می‌کند و ایالات متحده نیز تحریم‌های جدیدی را بر شرکت‌های چینی وضع می‌کند.

تأثیر بر بازار

عرضه: جریان عناصر نادر خاکی به شدت مختل می‌شود و به سطوح بسیار پایین‌تر از ماه می ۲۰۲۵ سقوط می‌کند. کمبودهای گسترده در زنجیره‌های تأمین جهانی رخ می‌دهد.

قیمت: قیمت عناصر نادر خاکی و محصولات مرتبط به شدت افزایش می‌یابد و به اوج‌های تاریخی می‌رسد. نوسانات شدید و غیرقابل پیش‌بینی در بازار حاکم می‌شود.

ریسک‌ها: رکود در صنایع وابسته به عناصر نادر خاکی، افزایش هزینه‌های تولید، تأخیر در پروژه‌های انرژی سبز و دفاعی، و افزایش تورم جهانی.

سناریوی سوم (ادامه وضع موجود): مذاکرات پراکنده و عدم قطعیت پایدار

پیامدها: آتش‌بس تعرفه‌ای به صورت موقت و مکرر تمدید می‌شود، اما پیشرفت‌های اساسی در مذاکرات حاصل نمی‌شود. هر دو طرف به حفظ اهرم‌های فشار خود ادامه می‌دهند و وضعیت «نیمه راه» گریر به یک حالت پایدار تبدیل می‌شود.

ریسک‌ها و فرصت‌ها برای سرمایه‌گذاران

ریسک‌ها

نوسانات قیمتی: بازار تحت تأثیر اخبار مذاکرات و سیاست‌های ناگهانی، نوسانات قابل توجهی را تجربه خواهد کرد.

ریسک زنجیره تأمین: عدم قطعیت در عرضه، برنامه‌ریزی بلندمدت برای صنایع مصرف‌کننده را دشوار می‌کند و می‌تواند منجر به اختلالات تولید شود.

ریسک سیاسی: سرمایه‌گذاری‌ها در معرض ریسک‌های سیاسی و تغییرات ناگهانی قوانین تجاری قرار می‌گیرند.

فرصت‌ها

سرمایه‌گذاری در تنوع‌بخشی: فرصت برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که به دنبال توسعه منابع عناصر نادر خاکی خارج از چین هستند (مثل معادن جدید در استرالیا، کانادا، یا ایالات متحده) و فناوری‌های بازیافت.

شرکت‌های با زنجیره تأمین انعطاف‌پذیر: شرکت‌هایی که توانایی انطباق با تغییرات عرضه و تقاضا را دارند، می‌توانند مزیت رقابتی کسب کنند.

سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جایگزین: توسعه و سرمایه‌گذاری در موادی که می‌توانند جایگزین عناصر نادر خاکی شوند (در صورت امکان‌پذیری).

نکات کلیدی

گزارش اخیر نشان می‌دهد که مذاکرات تجاری بین ایالات متحده و چین در مورد عناصر نادر خاکی (REE)، به ویژه آهنرباهای آن‌ها، در حال پیشرفت است اما همچنان در وضعیت «نیمه راه» قرار دارد. این پیشرفت منجر به افزایش قابل توجه جریان آهنرباهای REE از چین به ایالات متحده در ماه ژوئن ۲۰۲۵ (۳۵۳ تن) نسبت به ماه می (۴۶ تن) شده است، که نشان‌دهنده تأثیر مثبت موقت دیپلماسی بر عرضه است. با این حال، حجم کنونی عرضه هنوز به طور قابل توجهی کمتر از سطوح پیش از اعمال کنترل‌های صادراتی چین در اوایل آوریل ۲۰۲۵ است، که نشان‌دهنده شکنندگی و عدم بازگشت کامل به وضعیت عادی در زنجیره تأمین است.

عدم قطعیت در بازار: تاریخ انقضای آتش‌بس تعرفه‌ای در ۱۲ آگوست ۲۰۲۵، یک نقطه عطف حیاتی است. تصمیم رئیس‌جمهور ترامپ بر حفظ یا لغو آن، تأثیر مستقیمی بر عرضه و قیمت REE خواهد داشت.

اهرم ژئوپلیتیک چین: چین از سلطه خود بر زنجیره تأمین REE به عنوان یک ابزار ژئوپلیتیک استفاده می‌کند، که ریسک‌های قابل توجهی را برای امنیت عرضه جهانی ایجاد می‌کند.

جنگ فناوری گسترده: رقابت بر سر REE بخشی از جنگ گسترده‌تر فناوری بین دو کشور است، که شامل محدودیت‌های صادرات تراشه‌های هوش مصنوعی نیز می‌شود و می‌تواند به تشدید تنش‌ها منجر شود.

فرصت‌های تنوع‌بخشی: ملی‌گرایی منابع چین، فرصت‌هایی را برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های استخراج و فرآوری REE در خارج از چین (مانند استرالیا، ایالات متحده) و همچنین در فناوری‌های بازیافت ایجاد می‌کند.

ریسک‌های زنجیره تأمین برای صنایع مصرف‌کننده: صنایع وابسته به REE (خودروهای برقی، انرژی تجدیدپذیر، دفاع) با ریسک‌های افزایش هزینه و اختلال در تولید مواجه هستند.

جمع‌بندی

گزارش فوق، بر اهمیت استراتژیک عناصر نادر خاکی در روابط تجاری و ژئوپلیتیک جهانی تأکید می‌کند. جریان عرضه این عناصر، به شدت تحت تأثیر تصمیمات سیاسی و مذاکرات سطح بالا بین ایالات متحده و چین قرار دارد. در حالی که پیشرفت‌های اخیر در مذاکرات به افزایش موقتی عرضه کمک کرده است، عدم قطعیت‌های ساختاری و ژئوپلیتیکی همچنان بر بازار سایه افکنده‌اند.

وابستگی متقابل و اهرم فشار: جهان به شدت به عناصر نادر خاکی چین وابسته است و این وابستگی، به پکن اهرم فشار قابل توجهی در مذاکرات تجاری و فناوری می‌دهد.

شکنندگی زنجیره تأمین: حتی با وجود پیشرفت در مذاکرات، زنجیره تأمین عناصر نادر خاکی همچنان شکننده است و هرگونه تغییر در سیاست‌های تجاری می‌تواند به سرعت منجر به اختلال شود.

رقابت فناوری: رقابت بر سر عناصر نادر خاکی و تراشه‌های هوش مصنوعی، نشان‌دهنده یک نبرد گسترده‌تر برای برتری فناوری و امنیت ملی است.

اهمیت ملی‌گرایی منابع: سیاست‌های ملی‌گرایی منابع، هم از سوی چین (برای کنترل عرضه) و هم از سوی کشورهای غربی (برای کاهش وابستگی)، در حال شکل‌دهی مجدد به چشم‌انداز بازار هستند.

توصیه‌های عملی

برای سرمایه‌گذاران

رصد دقیق تحولات ژئوپلیتیک: به دلیل تأثیر مستقیم سیاست‌های تجاری بر بازار عناصر نادر خاکی، سرمایه‌گذاران باید به دقت اخبار مربوط به مذاکرات ایالات متحده و چین، تصمیمات تعرفه‌ای و سیاست‌های صادراتی را دنبال کنند.

تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری

سرمایه‌گذاری در شرکت‌های معدنی خارج از چین: به دنبال شرکت‌هایی باشید که در استخراج و فرآوری عناصر نادر خاکی در کشورهایی مانند استرالیا، کانادا، یا ایالات متحده فعال هستند (مثلاً از طریق ETFهای مرتبط با مواد خام یا سهام شرکت‌های خاص). این شرکت‌ها می‌توانند از تلاش برای کاهش وابستگی به چین سود ببرند.

توجه به فناوری‌های جایگزین و بازیافت: سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که بر روی توسعه مواد جایگزین برای آهنرباهای REE یا فناوری‌های بازیافت این عناصر کار می‌کنند، می‌تواند ریسک‌های ناشی از نوسانات عرضه را کاهش دهد.

مدیریت ریسک نوسانات: با توجه به پتانسیل بالای نوسانات قیمتی، استفاده از ابزارهای مشتقه (derivatives) یا استراتژی‌های پوشش ریسک (hedging strategies) برای محافظت از سرمایه‌گذاری‌ها در برابر شوک‌های ناگهانی قیمت توصیه می‌شود.

تمرکز بر بلندمدت: با وجود نوسانات کوتاه‌مدت، تقاضای بلندمدت برای عناصر نادر خاکی از سوی صنایع نوظهور (خودروهای برقی، انرژی‌های تجدیدپذیر) قوی باقی خواهد ماند. سرمایه‌گذاران باید چشم‌انداز بلندمدت را در نظر بگیرند.

برای مصرف‌کنندگان صنعتی

تنوع‌بخشی به منابع تأمین: به جای اتکا به یک منبع واحد، به دنبال ایجاد روابط با چندین تأمین‌کننده عناصر نادر خاکی از مناطق مختلف جغرافیایی باشید. این امر ریسک‌های ناشی از اختلالات منطقه‌ای یا سیاسی را کاهش می‌دهد.

سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه

مواد جایگزین: تحقیق و توسعه در زمینه مواد جایگزین که می‌توانند عملکرد مشابهی با آهنرباهای REE ارائه دهند، می‌تواند وابستگی به این عناصر را کاهش دهد.

طراحی محصولات: طراحی محصولاتی که نیاز کمتری به عناصر نادر خاکی دارند یا از انواع کمتر کمیاب آن استفاده می‌کنند.

ایجاد ذخایر استراتژیک: در صورت امکان، ایجاد ذخایر استراتژیک از عناصر نادر خاکی یا آهنرباهای آن‌ها می‌تواند به عنوان یک بافر در برابر شوک‌های عرضه عمل کند و تداوم تولید را تضمین کند.

همکاری با دولت‌ها: همکاری با دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی برای حمایت از سیاست‌هایی که به تنوع‌بخشی به زنجیره‌های تأمین و کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیک کمک می‌کنند.

شفافیت زنجیره تأمین: افزایش شفافیت در زنجیره تأمین عناصر نادر خاکی برای شناسایی نقاط ضعف و آسیب‌پذیری‌ها.

۰۴/۰۵/۱۴