Geosolutions

مشاوره در حوزه های زمین شناسی، معدن، سرمایه گذاری
سه شنبه, ۲۹ مرداد ۱۴۰۴، ۰۶:۳۶ ب.ظ

صادرات عناصر نادر خاکی چین به بالاترین میزان از ماه ژانویه رسید

صادرات محصولات عناصر نادر خاکی چین در ماه جولای به سطوحی رسید که از ماه ژانویه مشاهده نشده بود، که نشان‌دهنده کاهش محدودیت‌های صادراتی پکن و کاهش تنش‌ها با ایالات متحده است. بر اساس داده‌های گمرکی که توسط Bloomberg گردآوری شده است، حجم صادرات با ۶۹ درصد افزایش به ۶,۴۲۲ تن رسید.

این بهبود پس از آن صورت می‌گیرد که چین در طول ماه‌های آوریل-می، در واکنش به اقدامات تعرفه‌ای ایالات متحده، کنترل‌های گسترده صادراتی را معرفی کرد، که نگرانی‌هایی را در مورد کمبود عرضه جهانی محصولات عناصر نادر خاکی، به ویژه آهن‌رباهای دائمی ایجاد کرد. این آهن‌رباها برای فناوری‌های پیشرفته‌ای نظیر خودروهای برقی، توربین‌های بادی و سیستم‌های دفاعی حیاتی هستند.

صنایعی که به شدت به این آهن‌رباها وابسته هستند، از خودروسازان در اروپا و هند گرفته تا تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی، به دلیل اختلالات عرضه به شدت تحت تأثیر قرار گرفتند، زیرا چین حدود ۹۰ درصد از تولید جهانی را کنترل می‌کند.

با این حال، محموله‌ها به دنبال یک آتش‌بس تجاری اخیر بین واشنگتن و پکن، شروع به بازیابی کرده‌اند.Jamieson Greer، نماینده تجاری ایالات متحده، اوایل این ماه اعلام کرد که چین "حدود نیمی از راه" را در بازگرداندن عرضه آهن‌ربا به سطوح پیش از کنترل پیموده است.

طبق گزارشBloomberg، داده‌های تفصیلی در مورد دسته‌بندی‌های خاص محصولات و مقاصد صادراتی اواخر این هفته انتظار می‌رود.

سال‌هاست که ایالات متحده برای تامین عناصر نادر خاکی خود به چین وابسته بوده است؛ کشوری آسیایی که از این موضوع به نفع خود در جنگ تجاری استفاده می‌کرد. از زمان اختلالات عرضه در اوایل سال جاری، دولت ایالات متحده برنامه‌هایی را برای افزایش تولید داخلی عناصر نادر خاکی و آهن‌رباها اعلام کرده است، از جمله سرمایه‌گذاری قابل توجه درMP Materials، تنها شرکت استخراج‌کننده عناصر نادر خاکی در این کشور.

نمودار ارائه‌شده با عنوان "صادرات محصولات عناصر نادر خاکی چین به بالاترین سطح شش‌ماهه می‌رسد"، داده‌های مربوط به حجم صادرات کل محصولات عناصر نادر خاکی و آهن‌رباها را از جولای ۲۰۲۳ تا جولای ۲۰۲۵ به تصویر می‌کشد. محور عمودی سمت راست، حجم صادرات را بر حسب هزار تن نشان می‌دهد.

روند کلی: مشاهده می‌شود که صادرات محصولات عناصر نادر خاکی (خط سفید) و آهن‌رباها (خط آبی) در طول دوره مورد بررسی نوسانات قابل توجهی داشته است.

افت شدید در سال ۲۰۲۵: بارزترین نکته در این نمودار، افت شدید صادرات هر دو دسته محصولات در اوایل سال ۲۰۲۵ و به ویژه در ماه‌های آوریل و می است که با دوره اعمال کنترل‌های صادراتی توسط چین همزمان است. این افت شدید مستقیماً نتیجه سیاست‌های پکن در واکنش به تعرفه‌های ایالات متحده بوده است.

بهبود پس از ماه می ۲۰۲۵: پس از این دوره کاهش، نمودار به وضوح نشان‌دهنده یک جهش قابل توجه در ماه جولای ۲۰۲۵ است، که منطبق با اطلاعات گزارش مبنی بر افزایش ۶۹ درصدی حجم صادرات به ۶,۴۲۲ تن است. این بهبود نشان‌دهنده کاهش تدریجی محدودیت‌ها و نشانه‌ای از "آتش‌بس تجاری" بین واشنگتن و پکن است.

توجه به داده‌های آهن‌ربا: طبق یادداشت نمودار، "داده‌های مربوط به آهن‌رباها تا ژوئن متوقف می‌شود، زیرا داده‌های جولای هنوز منتشر نشده است." این نکته حائز اهمیت است زیرا آهن‌رباها بخش حیاتی محصولات عناصر نادر خاکی برای صنایع پیشرفته محسوب می‌شوند و اطلاعات کامل‌تر در آینده می‌تواند تحلیل دقیق‌تری از بازیابی عرضه این محصول خاص ارائه دهد.

پیامدهای بازار: این نمودار تاییدی بصری بر تأثیر سیاست‌های چین بر عرضه جهانی و متعاقباً تأثیر آن بر صنایع مصرف‌کننده است. جهش اخیر در ماه جولای، هرچند امیدوارکننده، اما هنوز نمی‌تواند تضمین‌کننده بازگشت کامل به سطوح پایدار پیش از کنترل باشد، همانطور که نماینده تجاری ایالات متحده نیز به "حدود نیمی از راه" بودن چین در این زمینه اشاره کرده است. تحلیل این روندها برای درک نوسانات بازار و برنامه‌ریزی استراتژیک برای فعالان بازار کامودیتی حیاتی است.

تحلیل و جمع‌بندی

تحلیل کمّی

روند قیمتی و حجم صادرات: گزارش نشان می‌دهد که صادرات عناصر نادر خاکی چین در جولای ۲۰۲۵ به ۶,۴۲۲ تن رسیده است که بالاترین میزان از ژانویه ۲۰۲۵ است و یک افزایش ۶۹ درصدی نسبت به ماه قبل را نشان می‌دهد. این افزایش حجم، نتیجه مستقیم کاهش محدودیت‌های صادراتی چین است که در پاسخ به اقدامات تعرفه‌ای ایالات متحده در آوریل-می ۲۰۲۵ اعمال شده بود. این دوره، اوج نگرانی‌ها از کمبود عرضه جهانی، به ویژه در مورد آهن‌رباهای دائمی، را به همراه داشت.

تأثیر بر عرضه و تقاضا: کنترل چین بر حدود ۹۰ درصد از تولید جهانی عناصر نادر خاکی، به این کشور اهرم فشار قابل توجهی در بازار می‌دهد. اختلالات عرضه در اوایل سال جاری (آوریل-می ۲۰۲۵) به شدت بر صنایعی مانند خودروسازان (به‌ویژه خودروهای برقی)، تولیدکنندگان توربین‌های بادی و صنایع دفاعی در اروپا، هند و سایر نقاط جهان تأثیر گذاشت. بهبود اخیر در ماه جولای نشان‌دهنده تلاش برای بازگرداندن تعادل به عرضه جهانی است، اگرچه طبق اظهارات Jamieson Greer، نماینده تجاری ایالات متحده، عرضه آهن‌ربا هنوز به طور کامل به سطوح پیش از کنترل بازنگشته است.

پیش‌بینی کوتاه‌مدت و میان‌مدت

کوتاه‌مدت (3-1 ماه آینده): با توجه به "آتش‌بس تجاری" و اظهارات نماینده تجاری ایالات متحده مبنی بر بازگشت تدریجی عرضه، انتظار می‌رود که حجم صادرات عناصر نادر خاکی چین، از جمله آهن‌رباهای دائمی، در ماه‌های آگوست و سپتامبر ۲۰۲۵ نیز به روند افزایشی خود ادامه دهد. این امر می‌تواند فشار قیمتی ناشی از کمبود عرضه را تا حدودی کاهش دهد. با این حال، دستیابی به سطوح پیش از کنترل ممکن است زمان‌بر باشد و نوسانات قیمتی کوتاه‌مدت همچنان محتمل است، به ویژه تا زمان انتشار داده‌های دقیق‌تر محصولی و مقاصد صادراتی برای ماه جولای و پس از آن.

میان‌مدت (12-6 ماه آینده): در میان‌مدت، دو عامل اصلی بر بازار تأثیر خواهند گذاشت. اول، میزان تعهد چین به حفظ "آتش‌بس تجاری" و عدم اعمال مجدد محدودیت‌های صادراتی. دوم، موفقیت برنامه‌های ایالات متحده و سایر کشورها در افزایش تولید داخلی عناصر نادر خاکی و کاهش وابستگی به چین. سرمایه‌گذاری در MP Materials نشان‌دهنده یک گام مهم در این راستاست. اگر این تلاش‌ها به ثمر بنشینند، وابستگی جهانی به چین کاهش یافته و بازار از تنوع بیشتری در عرضه برخوردار خواهد شد که می‌تواند به ثبات قیمتی کمک کند. با این حال، تولید عناصر نادر خاکی یک فرآیند سرمایه‌بر و زمان‌بر است، بنابراین تأثیرات عمده این سیاست‌ها در میان‌مدت محدود خواهد بود. Wood Mackenzie و USGS می‌توانند اطلاعات بیشتری در مورد ظرفیت تولید جهانی ارائه دهند.

تحلیل کیفی و ژئوپلیتیک

تنش‌های ژئوپلیتیک و کنترل منابع: گزارش به وضوح نشان می‌دهد که عناصر نادر خاکی به عنوان یک ابزار استراتژیک در جنگ تجاری بین ایالات متحده و چین استفاده شده‌اند. اعمال محدودیت‌های صادراتی توسط چین در پاسخ به تعرفه‌های ایالات متحده، نمونه بارز ملی‌گرایی منابع است، که در آن کشورها از کنترل خود بر منابع کلیدی برای اهداف سیاسی و اقتصادی استفاده می‌کنند. این اقدام منجر به تشدید رقابت ژئوپلیتیک برای دسترسی به این مواد شده است.

امنیت زنجیره تامین: این اختلالات، اهمیت امنیت زنجیره تامین را برای کشورهایی که به این مواد وابسته هستند، بیش از پیش برجسته کرده است. ایالات متحده، با درک آسیب‌پذیری خود، برنامه‌هایی را برای افزایش تولید داخلی و کاهش وابستگی استراتژیک به چین آغاز کرده است. این رویکرد، یک تغییر پارادایم در سیاست‌های صنعتی و تجاری بسیاری از کشورها را نشان می‌دهد که به دنبال تنوع‌بخشی به منابع و کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیک هستند.

تحریم‌ها و سیاست‌های دولتی: هرچند گزارش به تحریم‌های مستقیم اشاره ندارد، اما اقدامات تعرفه‌ای ایالات متحده و کنترل‌های صادراتی چین ماهیت یک جنگ اقتصادی را دارند. تغییرات در سیاست‌های دولتی، مانند سرمایه‌گذاری در MP Materials در ایالات متحده، نشان می‌دهد که دولت‌ها به طور فعال در بازار عناصر نادر خاکی برای تامین منافع ملی خود مداخله می‌کنند. این مداخلات می‌توانند شامل یارانه‌ها، مقررات زیست‌محیطی (زیرا استخراج عناصر نادر خاکی فرآیند آلاینده‌ای است) و توافقات تجاری دوجانبه باشند.

تأثیر بر صنایع استراتژیک: وابستگی شدید صنایع نوظهور و حیاتی مانند خودروهای برقی، انرژی‌های تجدیدپذیر (توربین‌های بادی) و دفاعی به آهن‌رباهای دائمی عناصر نادر خاکی، این مواد را به یک کامودیتی استراتژیک تبدیل کرده است. هرگونه اختلال در عرضه می‌تواند پیشرفت تکنولوژیکی و امنیت ملی را به خطر اندازد. این امر به دولت‌ها انگیزه می‌دهد تا سرمایه‌گذاری بیشتری در تحقیق و توسعه و تولید داخلی انجام دهند. Mining.com و Reuters اغلب پوشش‌های تحلیلی عمیقی در مورد ارتباط بین سیاست‌های دولتی و تأثیر آن‌ها بر صنایع کلیدی ارائه می‌دهند.

تأثیر بر ذی‌نفعان کلیدی

تولیدکنندگان معدنی (غیر چینی): شرکت‌هایی مانند MP Materials در ایالات متحده و سایر استخراج‌کنندگان در استرالیا، کانادا و آفریقا از این سیاست‌ها سود می‌برند، زیرا افزایش تقاضا برای منابع متنوع و حمایت دولتی می‌تواند منجر به افزایش سرمایه‌گذاری و توسعه پروژه‌های جدید شود.

سرمایه‌گذاران بورسی (در سهام شرکت‌های معدنی): سیاست‌های ملی‌گرایی منابع می‌توانند نوسانات قیمتی در سهام شرکت‌های معدنی ایجاد کنند. در کوتاه مدت، کاهش عرضه می‌تواند به افزایش قیمت‌ها و سودآوری کمک کند، اما در بلندمدت، ریسک‌های سیاسی و تغییرات نظارتی می‌توانند عدم قطعیت ایجاد کنند.

مصرف‌کنندگان صنعتی (خودروسازان برقی، انرژی تجدیدپذیر، صنایع دفاعی): این بخش‌ها به شدت تحت تأثیر منفی این سیاست‌ها قرار می‌گیرند، زیرا با کمبود عرضه، افزایش قیمت مواد خام و اختلال در زنجیره تامین مواجه می‌شوند. این امر می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های تولید و تأخیر در توسعه محصولات جدید شود. آن‌ها به دنبال تنوع‌بخشی به تامین‌کنندگان و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جایگزین یا بازیافت هستند.

تحلیل سناریو

با توجه به وضعیت فعلی بازار عناصر نادر خاکی و تنش‌های ژئوپلیتیک، سه سناریوی محتمل برای آینده این بحران عبارتند از:

سناریوی اول (خوش‌بینانه): بهبود پایدار روابط تجاری و افزایش هماهنگی جهانی

پیامدها برای قیمت و عرضه: در این سناریو، آتش‌بس تجاری بین ایالات متحده و چین به یک توافق تجاری پایدار و جامع‌تر منجر می‌شود. چین به طور کامل محدودیت‌های صادراتی عناصر نادر خاکی را لغو می‌کند و حتی ممکن است همکاری‌های بین‌المللی در زمینه توسعه فناوری‌های عناصر نادر خاکی را گسترش دهد. این امر منجر به افزایش پایدار عرضه جهانی خواهد شد. قیمت‌ها در کوتاه‌مدت ممکن است به دلیل هجوم عرضه به بازار کاهش یابند، اما در میان‌مدت و بلندمدت، با ثبات بیشتر زنجیره تامین و کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیک، شاهد ثبات نسبی و رشد تدریجی قیمت‌ها با افزایش تقاضای جهانی برای خودروهای برقی و انرژی‌های تجدیدناپذیر خواهیم بود.

فرصت‌ها: افزایش اطمینان بازار، کاهش هزینه‌های تولید برای صنایع مصرف‌کننده، و امکان برنامه‌ریزی بلندمدت برای سرمایه‌گذاری‌ها.

سناریوی دوم (بدبینانه): تشدید جنگ تجاری و تقسیم‌بندی بازار

تأثیر بر بازار: در این سناریو، "آتش‌بس تجاری" فعلی موقت بوده و تنش‌ها بین ایالات متحده و چین مجدداً تشدید می‌شود. چین ممکن است مجدداً محدودیت‌های صادراتی سخت‌گیرانه‌تری را اعمال کند یا حتی صادرات به برخی کشورها را متوقف کند. این امر منجر به کمبودهای شدید عرضه در بازارهای جهانی خواهد شد که به نوبه خود باعث افزایش شدید و بی‌سابقه قیمت عناصر نادر خاکی می‌شود. بازار به بلوک‌های منطقه‌ای تقسیم می‌شود، با زنجیره‌های تامین موازی و هزینه‌های بالاتر. صنایعی که به عناصر نادر خاکی وابسته هستند، با مشکلات جدی در تامین مواد خام و افزایش هزینه‌های تولید مواجه خواهند شد، که می‌تواند نوآوری و رشد در بخش‌های کلیدی فناوری را مختل کند.

ریسک‌ها: نوسانات شدید قیمتی، اختلالات گسترده در زنجیره تامین، کاهش شدید سودآوری برای مصرف‌کنندگان صنعتی، و افزایش ریسک‌های سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های وابسته.

سناریوی سوم (ادامه وضع موجود): ثبات نسبی با ریسک‌های نهفته

تأثیر بر بازار: در این سناریو، وضعیت فعلی "آتش‌بس تجاری" با پیشرفت آهسته در بازگرداندن عرضه ادامه می‌یابد. چین صادرات را در سطوح فعلی حفظ می‌کند، اما نه لزوماً به طور کامل به سطوح پیش از کنترل بازمی‌گرداند. ایالات متحده و سایر کشورها نیز به آرامی به توسعه ظرفیت‌های تولید داخلی خود ادامه می‌دهند، اما این روند کند است. قیمت عناصر نادر خاکی در سطوح بالا باقی می‌ماند، اما شاهد جهش‌های ناگهانی نخواهیم بود، مگر اینکه رویدادهای جدیدی رخ دهد. بازار با یک تعادل شکننده مواجه است که همواره در معرض ریسک‌های ژئوپلیتیک و تغییرات ناگهانی سیاست‌ها قرار دارد.

ریسک‌ها: نوسانات قیمتی ناشی از اخبار سیاسی، کندی در توسعه منابع جایگزین، و احتمال بازگشت به سیاست‌های محدودکننده صادرات. ریسک سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که کاملاً به یک تامین‌کننده خاص وابسته هستند، بالا باقی می‌ماند.

فرصت‌ها: سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که در حال توسعه پروژه‌های جدید عناصر نادر خاکی در خارج از چین هستند (مانند MP Materials و سایر معادن در استرالیا، کانادا و آفریقا)، شرکت‌هایی که در فناوری‌های بازیافت عناصر نادر خاکی فعال هستند، و شرکت‌هایی که در حال تحقیق و توسعه جایگزین‌هایی برای آهن‌رباهای دائمی هستند. این سناریو همچنین می‌تواند فرصت‌هایی برای سرمایه‌گذاران در حوزه لجستیک و مدیریت زنجیره تامین در بازارهای نوظهور ایجاد کند.

تحلیل از دیدگاه ذی‌نفعان مختلف

ذی‌نفعان کلیدی در بازار عناصر نادر خاکی شامل موارد زیر هستند:

دولت چین (تولیدکننده و صادرکننده اصلی)

منفعت: حفظ اهرم استراتژیک بر بازار جهانی و استفاده از آن در مذاکرات تجاری و ژئوپلیتیک. کنترل بر تولید و صادرات برای تضمین تامین صنایع داخلی و جلوگیری از صادرات مواد خام با ارزش افزوده پایین.

چالش: فشار بین‌المللی برای تامین پایدار و قابل پیش‌بینی، و ریسک تحریک کشورها به سمت توسعه منابع جایگزین که در بلندمدت می‌تواند سهم بازار چین را کاهش دهد.

دولت ایالات متحده (مصرف‌کننده و واردکننده اصلی)

منفعت: کاهش وابستگی استراتژیک به چین و تضمین امنیت زنجیره تامین برای صنایع حیاتی (دفاعی، فناوری پیشرفته، انرژی‌های پاک). تشویق تولید داخلی و توسعه ظرفیت‌های فرآوری.

چالش: هزینه‌های بالای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های داخلی، مسائل زیست‌محیطی مرتبط با استخراج و فرآوری، و زمان‌بر بودن رسیدن به خودکفایی کامل.

صنایع مصرف‌کننده (مانند خودروسازان برقی در اروپا و هند، تولیدکنندگان توربین بادی، صنایع دفاعی)

منفعت: دسترسی پایدار و با قیمت مناسب به عناصر نادر خاکی و آهن‌رباهای دائمی برای حفظ و گسترش تولید و نوآوری.

چالش: آسیب‌پذیری شدید در برابر اختلالات عرضه و نوسانات قیمتی. نیاز به تنوع‌بخشی به تامین‌کنندگان، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه مواد جایگزین، و بهینه‌سازی طراحی محصولات برای کاهش مصرف عناصر نادر خاکی.

تولیدکنندگان معدنی عناصر نادر خاکی خارج از چین (مانندMP Materials)

منفعت: افزایش تقاضا و حمایت دولتی برای توسعه پروژه‌های جدید و افزایش ظرفیت تولید. فرصت برای رقابت با چین و کاهش وابستگی جهانی به یک منبع واحد.

چالش: هزینه‌های بالای سرمایه‌گذاری اولیه، چالش‌های زیست‌محیطی، و مقیاس‌پذیری تولید برای رقابت با حجم بالای تولید چین.

سرمایه‌گذاران بورسی

منفعت: فرصت‌های سودآوری از نوسانات قیمتی و رشد شرکت‌های مرتبط با عناصر نادر خاکی (به ویژه آنهایی که در خارج از چین هستند).

چالش: ریسک‌های بالای ژئوپلیتیک و نوسانات بازار که می‌تواند بر بازده سرمایه‌گذاری تأثیر بگذارد. نیاز به تحلیل دقیق ریسک‌ها و فرصت‌ها.

نکات کلیدی

کاهش تنش‌های موقت: افزایش ۶۹ درصدی صادرات عناصر نادر خاکی چین در جولای ۲۰۲۵ نشان‌دهنده کاهش محدودیت‌های صادراتی و بهبود موقتی در روابط تجاری چین و ایالات متحده است. این امر می‌تواند به ثبات کوتاه‌مدت بازار کمک کند.

وابستگی ساختاری: بازار عناصر نادر خاکی به شدت به چین وابسته است (۹۰ درصد تولید جهانی)، که این موضوع را به یک ابزار ژئوپلیتیک در جنگ‌های تجاری تبدیل کرده است.

آسیب‌پذیری زنجیره تامین: صنایع حیاتی نظیر خودروهای برقی، توربین‌های بادی و سیستم‌های دفاعی به شدت در برابر اختلالات عرضه این مواد آسیب‌پذیر هستند.

تمرکز بر استقلال منابع: ایالات متحده و سایر کشورها به دنبال کاهش وابستگی از طریق سرمایه‌گذاری در تولید داخلی و تنوع‌بخشی به منابع هستند.

نوسانات و ریسک‌ها: با وجود بهبود اخیر، ریسک‌های ژئوپلیتیک، احتمال بازگشت محدودیت‌ها، و کندی در توسعه منابع جایگزین همچنان بازار را با عدم قطعیت مواجه می‌سازد.

فرصت‌های سرمایه‌گذاری: تمرکز بر شرکت‌هایی که در توسعه معادن خارج از چین، فناوری‌های بازیافت، و جایگزین‌های عناصر نادر خاکی فعالیت می‌کنند.

جمع‌بندی

گزارش حاضر نشان می‌دهد که بازار جهانی عناصر نادر خاکی، به ویژه پس از اوج تنش‌ها در آوریل-می ۲۰۲۵، در حال ورود به فاز جدیدی از تعادل شکننده است. جهش صادرات چین در ماه جولای، یک سیگنال مثبت کوتاه‌مدت برای صنایع مصرف‌کننده است که از کمبودهای اخیر آسیب دیده‌اند. با این حال، نباید این بهبود را به منزله پایان بحران تلقی کرد. عناصر نادر خاکی همچنان در کانون رقابت‌های ژئوپلیتیک بین قدرت‌های بزرگ قرار دارند و سیاست‌های ملی‌گرایی منابع در حال شکل‌دهی مجدد به زنجیره‌های تامین جهانی هستند.

تحلیل‌ها نشان می‌دهد که در کوتاه‌مدت، روند افزایشی صادرات چین می‌تواند ادامه یابد، اما در میان‌مدت، موفقیت برنامه‌های خودکفایی کشورهایی مانند ایالات متحده، و نحوه مدیریت تنش‌های تجاری، عوامل تعیین‌کننده‌ای خواهند بود. سناریوهای مختلف نشان‌دهنده طیف وسیعی از نتایج، از ثبات نسبی تا اختلالات شدید، هستند که هر یک ریسک‌ها و فرصت‌های متفاوتی را برای فعالان بازار به همراه دارند.

توصیه‌های عملی

برای سرمایه‌گذاران

تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری: با توجه به ریسک‌های ژئوپلیتیک، سرمایه‌گذاری صرفاً در سهام شرکت‌های چینی یا شرکت‌های وابسته به تامین‌کنندگان چینی می‌تواند خطرآفرین باشد. به دنبال فرصت‌های سرمایه‌گذاری در شرکت‌های معدنی و فرآوری عناصر نادر خاکی در خارج از چین (مانند MP Materials و پروژه‌های نوظهور در استرالیا، کانادا و آفریقا) باشید.

سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جایگزین و بازیافت: افزایش قیمت و ناپایداری عرضه، محرکی قوی برای توسعه جایگزین‌ها و فناوری‌های بازیافت عناصر نادر خاکی است. شرکت‌های فعال در این زمینه‌ها می‌توانند فرصت‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت جذابی را ارائه دهند.

رصد دقیق اخبار ژئوپلیتیک: تصمیمات سیاسی و تجاری بین ایالات متحده و چین، و سایر کشورها، تأثیر مستقیمی بر بازار عناصر نادر خاکی دارند. تحلیلگران باید به طور مداوم این تحولات را پیگیری کنند.

توجه به زنجیره ارزش: سرمایه‌گذاری در بخش‌های بالادستی (استخراج) و پایین‌دستی (فرآوری و تولید آهن‌ربا) در مناطق جغرافیایی متنوع می‌تواند ریسک را کاهش دهد.

برای مصرف‌کنندگان صنعتی

تنوع‌بخشی به تامین‌کنندگان: کاهش وابستگی به یک تامین‌کننده واحد، به ویژه چین، از طریق ایجاد روابط با معادن و فرآوری‌کنندگان در مناطق مختلف جهان.

ذخیره‌سازی استراتژیک: ایجاد ذخایر استراتژیک از عناصر نادر خاکی یا آهن‌رباهای دائمی برای کاهش آسیب‌پذیری در برابر شوک‌های ناگهانی عرضه.

تحقیق و توسعه (R&D) برای جایگزین‌ها: سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای یافتن مواد جایگزین یا کاهش میزان عناصر نادر خاکی مورد نیاز در محصولات. این می‌تواند شامل طراحی مجدد محصولات یا استفاده از آهن‌رباهای فریت باشد، حتی اگر کارایی کمتری داشته باشند.

برنامه‌های بازیافت: توسعه و سرمایه‌گذاری در برنامه‌های بازیافت عناصر نادر خاکی از محصولات مستعمل (مانند خودروهای برقی و توربین‌های بادی) برای ایجاد یک منبع ثانویه پایدار.

همکاری با دولت‌ها: لابی‌گری و همکاری با دولت‌ها برای تشویق سیاست‌های حمایت از تولید داخلی و توسعه زیرساخت‌های عناصر نادر خاکی.

با وجود بهبود کوتاه‌مدت در عرضه، پیچیدگی‌های ژئوپلیتیک و وابستگی ساختاری به چین، بازار عناصر نادر خاکی را در یک وضعیت چالش‌برانگیز اما با فرصت‌های استراتژیک برای بازیگران هوشمند نگه می‌دارد. مدیریت ریسک و برنامه‌ریزی بلندمدت، کلید موفقیت در این بازار پویا خواهد بود.



نوشته شده توسط
ساخت وبلاگ در بلاگ بیان، رسانه متخصصان و اهل قلم

Geosolutions

مشاوره در حوزه های زمین شناسی، معدن، سرمایه گذاری

Geosolutions

مشاوره و اجرای مطالعات در زمینه های متنوع علوم زمین(مخاطرات زمین شناسی، اکتشاف معدن، آبهای زیرزمینی و ...)، انجام مطالعات مربوطه، خدمات ژئوفیزیک مهندسی و اکتشافی، مطالعات سنجش از دور، مشاوره سرمایه گذاری تخصصی و ..
تماس از طریق تلگرام با آی دی: geosolutionsir@
تماس از طریق ایمیل به نشانی: geosolutionsir@gmail.com
09100625034

طبقه بندی موضوعی

صادرات محصولات عناصر نادر خاکی چین در ماه جولای به سطوحی رسید که از ماه ژانویه مشاهده نشده بود، که نشان‌دهنده کاهش محدودیت‌های صادراتی پکن و کاهش تنش‌ها با ایالات متحده است. بر اساس داده‌های گمرکی که توسط Bloomberg گردآوری شده است، حجم صادرات با ۶۹ درصد افزایش به ۶,۴۲۲ تن رسید.

این بهبود پس از آن صورت می‌گیرد که چین در طول ماه‌های آوریل-می، در واکنش به اقدامات تعرفه‌ای ایالات متحده، کنترل‌های گسترده صادراتی را معرفی کرد، که نگرانی‌هایی را در مورد کمبود عرضه جهانی محصولات عناصر نادر خاکی، به ویژه آهن‌رباهای دائمی ایجاد کرد. این آهن‌رباها برای فناوری‌های پیشرفته‌ای نظیر خودروهای برقی، توربین‌های بادی و سیستم‌های دفاعی حیاتی هستند.

صنایعی که به شدت به این آهن‌رباها وابسته هستند، از خودروسازان در اروپا و هند گرفته تا تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی، به دلیل اختلالات عرضه به شدت تحت تأثیر قرار گرفتند، زیرا چین حدود ۹۰ درصد از تولید جهانی را کنترل می‌کند.

با این حال، محموله‌ها به دنبال یک آتش‌بس تجاری اخیر بین واشنگتن و پکن، شروع به بازیابی کرده‌اند.Jamieson Greer، نماینده تجاری ایالات متحده، اوایل این ماه اعلام کرد که چین "حدود نیمی از راه" را در بازگرداندن عرضه آهن‌ربا به سطوح پیش از کنترل پیموده است.

طبق گزارشBloomberg، داده‌های تفصیلی در مورد دسته‌بندی‌های خاص محصولات و مقاصد صادراتی اواخر این هفته انتظار می‌رود.

سال‌هاست که ایالات متحده برای تامین عناصر نادر خاکی خود به چین وابسته بوده است؛ کشوری آسیایی که از این موضوع به نفع خود در جنگ تجاری استفاده می‌کرد. از زمان اختلالات عرضه در اوایل سال جاری، دولت ایالات متحده برنامه‌هایی را برای افزایش تولید داخلی عناصر نادر خاکی و آهن‌رباها اعلام کرده است، از جمله سرمایه‌گذاری قابل توجه درMP Materials، تنها شرکت استخراج‌کننده عناصر نادر خاکی در این کشور.

نمودار ارائه‌شده با عنوان "صادرات محصولات عناصر نادر خاکی چین به بالاترین سطح شش‌ماهه می‌رسد"، داده‌های مربوط به حجم صادرات کل محصولات عناصر نادر خاکی و آهن‌رباها را از جولای ۲۰۲۳ تا جولای ۲۰۲۵ به تصویر می‌کشد. محور عمودی سمت راست، حجم صادرات را بر حسب هزار تن نشان می‌دهد.

روند کلی: مشاهده می‌شود که صادرات محصولات عناصر نادر خاکی (خط سفید) و آهن‌رباها (خط آبی) در طول دوره مورد بررسی نوسانات قابل توجهی داشته است.

افت شدید در سال ۲۰۲۵: بارزترین نکته در این نمودار، افت شدید صادرات هر دو دسته محصولات در اوایل سال ۲۰۲۵ و به ویژه در ماه‌های آوریل و می است که با دوره اعمال کنترل‌های صادراتی توسط چین همزمان است. این افت شدید مستقیماً نتیجه سیاست‌های پکن در واکنش به تعرفه‌های ایالات متحده بوده است.

بهبود پس از ماه می ۲۰۲۵: پس از این دوره کاهش، نمودار به وضوح نشان‌دهنده یک جهش قابل توجه در ماه جولای ۲۰۲۵ است، که منطبق با اطلاعات گزارش مبنی بر افزایش ۶۹ درصدی حجم صادرات به ۶,۴۲۲ تن است. این بهبود نشان‌دهنده کاهش تدریجی محدودیت‌ها و نشانه‌ای از "آتش‌بس تجاری" بین واشنگتن و پکن است.

توجه به داده‌های آهن‌ربا: طبق یادداشت نمودار، "داده‌های مربوط به آهن‌رباها تا ژوئن متوقف می‌شود، زیرا داده‌های جولای هنوز منتشر نشده است." این نکته حائز اهمیت است زیرا آهن‌رباها بخش حیاتی محصولات عناصر نادر خاکی برای صنایع پیشرفته محسوب می‌شوند و اطلاعات کامل‌تر در آینده می‌تواند تحلیل دقیق‌تری از بازیابی عرضه این محصول خاص ارائه دهد.

پیامدهای بازار: این نمودار تاییدی بصری بر تأثیر سیاست‌های چین بر عرضه جهانی و متعاقباً تأثیر آن بر صنایع مصرف‌کننده است. جهش اخیر در ماه جولای، هرچند امیدوارکننده، اما هنوز نمی‌تواند تضمین‌کننده بازگشت کامل به سطوح پایدار پیش از کنترل باشد، همانطور که نماینده تجاری ایالات متحده نیز به "حدود نیمی از راه" بودن چین در این زمینه اشاره کرده است. تحلیل این روندها برای درک نوسانات بازار و برنامه‌ریزی استراتژیک برای فعالان بازار کامودیتی حیاتی است.

تحلیل و جمع‌بندی

تحلیل کمّی

روند قیمتی و حجم صادرات: گزارش نشان می‌دهد که صادرات عناصر نادر خاکی چین در جولای ۲۰۲۵ به ۶,۴۲۲ تن رسیده است که بالاترین میزان از ژانویه ۲۰۲۵ است و یک افزایش ۶۹ درصدی نسبت به ماه قبل را نشان می‌دهد. این افزایش حجم، نتیجه مستقیم کاهش محدودیت‌های صادراتی چین است که در پاسخ به اقدامات تعرفه‌ای ایالات متحده در آوریل-می ۲۰۲۵ اعمال شده بود. این دوره، اوج نگرانی‌ها از کمبود عرضه جهانی، به ویژه در مورد آهن‌رباهای دائمی، را به همراه داشت.

تأثیر بر عرضه و تقاضا: کنترل چین بر حدود ۹۰ درصد از تولید جهانی عناصر نادر خاکی، به این کشور اهرم فشار قابل توجهی در بازار می‌دهد. اختلالات عرضه در اوایل سال جاری (آوریل-می ۲۰۲۵) به شدت بر صنایعی مانند خودروسازان (به‌ویژه خودروهای برقی)، تولیدکنندگان توربین‌های بادی و صنایع دفاعی در اروپا، هند و سایر نقاط جهان تأثیر گذاشت. بهبود اخیر در ماه جولای نشان‌دهنده تلاش برای بازگرداندن تعادل به عرضه جهانی است، اگرچه طبق اظهارات Jamieson Greer، نماینده تجاری ایالات متحده، عرضه آهن‌ربا هنوز به طور کامل به سطوح پیش از کنترل بازنگشته است.

پیش‌بینی کوتاه‌مدت و میان‌مدت

کوتاه‌مدت (3-1 ماه آینده): با توجه به "آتش‌بس تجاری" و اظهارات نماینده تجاری ایالات متحده مبنی بر بازگشت تدریجی عرضه، انتظار می‌رود که حجم صادرات عناصر نادر خاکی چین، از جمله آهن‌رباهای دائمی، در ماه‌های آگوست و سپتامبر ۲۰۲۵ نیز به روند افزایشی خود ادامه دهد. این امر می‌تواند فشار قیمتی ناشی از کمبود عرضه را تا حدودی کاهش دهد. با این حال، دستیابی به سطوح پیش از کنترل ممکن است زمان‌بر باشد و نوسانات قیمتی کوتاه‌مدت همچنان محتمل است، به ویژه تا زمان انتشار داده‌های دقیق‌تر محصولی و مقاصد صادراتی برای ماه جولای و پس از آن.

میان‌مدت (12-6 ماه آینده): در میان‌مدت، دو عامل اصلی بر بازار تأثیر خواهند گذاشت. اول، میزان تعهد چین به حفظ "آتش‌بس تجاری" و عدم اعمال مجدد محدودیت‌های صادراتی. دوم، موفقیت برنامه‌های ایالات متحده و سایر کشورها در افزایش تولید داخلی عناصر نادر خاکی و کاهش وابستگی به چین. سرمایه‌گذاری در MP Materials نشان‌دهنده یک گام مهم در این راستاست. اگر این تلاش‌ها به ثمر بنشینند، وابستگی جهانی به چین کاهش یافته و بازار از تنوع بیشتری در عرضه برخوردار خواهد شد که می‌تواند به ثبات قیمتی کمک کند. با این حال، تولید عناصر نادر خاکی یک فرآیند سرمایه‌بر و زمان‌بر است، بنابراین تأثیرات عمده این سیاست‌ها در میان‌مدت محدود خواهد بود. Wood Mackenzie و USGS می‌توانند اطلاعات بیشتری در مورد ظرفیت تولید جهانی ارائه دهند.

تحلیل کیفی و ژئوپلیتیک

تنش‌های ژئوپلیتیک و کنترل منابع: گزارش به وضوح نشان می‌دهد که عناصر نادر خاکی به عنوان یک ابزار استراتژیک در جنگ تجاری بین ایالات متحده و چین استفاده شده‌اند. اعمال محدودیت‌های صادراتی توسط چین در پاسخ به تعرفه‌های ایالات متحده، نمونه بارز ملی‌گرایی منابع است، که در آن کشورها از کنترل خود بر منابع کلیدی برای اهداف سیاسی و اقتصادی استفاده می‌کنند. این اقدام منجر به تشدید رقابت ژئوپلیتیک برای دسترسی به این مواد شده است.

امنیت زنجیره تامین: این اختلالات، اهمیت امنیت زنجیره تامین را برای کشورهایی که به این مواد وابسته هستند، بیش از پیش برجسته کرده است. ایالات متحده، با درک آسیب‌پذیری خود، برنامه‌هایی را برای افزایش تولید داخلی و کاهش وابستگی استراتژیک به چین آغاز کرده است. این رویکرد، یک تغییر پارادایم در سیاست‌های صنعتی و تجاری بسیاری از کشورها را نشان می‌دهد که به دنبال تنوع‌بخشی به منابع و کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیک هستند.

تحریم‌ها و سیاست‌های دولتی: هرچند گزارش به تحریم‌های مستقیم اشاره ندارد، اما اقدامات تعرفه‌ای ایالات متحده و کنترل‌های صادراتی چین ماهیت یک جنگ اقتصادی را دارند. تغییرات در سیاست‌های دولتی، مانند سرمایه‌گذاری در MP Materials در ایالات متحده، نشان می‌دهد که دولت‌ها به طور فعال در بازار عناصر نادر خاکی برای تامین منافع ملی خود مداخله می‌کنند. این مداخلات می‌توانند شامل یارانه‌ها، مقررات زیست‌محیطی (زیرا استخراج عناصر نادر خاکی فرآیند آلاینده‌ای است) و توافقات تجاری دوجانبه باشند.

تأثیر بر صنایع استراتژیک: وابستگی شدید صنایع نوظهور و حیاتی مانند خودروهای برقی، انرژی‌های تجدیدپذیر (توربین‌های بادی) و دفاعی به آهن‌رباهای دائمی عناصر نادر خاکی، این مواد را به یک کامودیتی استراتژیک تبدیل کرده است. هرگونه اختلال در عرضه می‌تواند پیشرفت تکنولوژیکی و امنیت ملی را به خطر اندازد. این امر به دولت‌ها انگیزه می‌دهد تا سرمایه‌گذاری بیشتری در تحقیق و توسعه و تولید داخلی انجام دهند. Mining.com و Reuters اغلب پوشش‌های تحلیلی عمیقی در مورد ارتباط بین سیاست‌های دولتی و تأثیر آن‌ها بر صنایع کلیدی ارائه می‌دهند.

تأثیر بر ذی‌نفعان کلیدی

تولیدکنندگان معدنی (غیر چینی): شرکت‌هایی مانند MP Materials در ایالات متحده و سایر استخراج‌کنندگان در استرالیا، کانادا و آفریقا از این سیاست‌ها سود می‌برند، زیرا افزایش تقاضا برای منابع متنوع و حمایت دولتی می‌تواند منجر به افزایش سرمایه‌گذاری و توسعه پروژه‌های جدید شود.

سرمایه‌گذاران بورسی (در سهام شرکت‌های معدنی): سیاست‌های ملی‌گرایی منابع می‌توانند نوسانات قیمتی در سهام شرکت‌های معدنی ایجاد کنند. در کوتاه مدت، کاهش عرضه می‌تواند به افزایش قیمت‌ها و سودآوری کمک کند، اما در بلندمدت، ریسک‌های سیاسی و تغییرات نظارتی می‌توانند عدم قطعیت ایجاد کنند.

مصرف‌کنندگان صنعتی (خودروسازان برقی، انرژی تجدیدپذیر، صنایع دفاعی): این بخش‌ها به شدت تحت تأثیر منفی این سیاست‌ها قرار می‌گیرند، زیرا با کمبود عرضه، افزایش قیمت مواد خام و اختلال در زنجیره تامین مواجه می‌شوند. این امر می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های تولید و تأخیر در توسعه محصولات جدید شود. آن‌ها به دنبال تنوع‌بخشی به تامین‌کنندگان و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جایگزین یا بازیافت هستند.

تحلیل سناریو

با توجه به وضعیت فعلی بازار عناصر نادر خاکی و تنش‌های ژئوپلیتیک، سه سناریوی محتمل برای آینده این بحران عبارتند از:

سناریوی اول (خوش‌بینانه): بهبود پایدار روابط تجاری و افزایش هماهنگی جهانی

پیامدها برای قیمت و عرضه: در این سناریو، آتش‌بس تجاری بین ایالات متحده و چین به یک توافق تجاری پایدار و جامع‌تر منجر می‌شود. چین به طور کامل محدودیت‌های صادراتی عناصر نادر خاکی را لغو می‌کند و حتی ممکن است همکاری‌های بین‌المللی در زمینه توسعه فناوری‌های عناصر نادر خاکی را گسترش دهد. این امر منجر به افزایش پایدار عرضه جهانی خواهد شد. قیمت‌ها در کوتاه‌مدت ممکن است به دلیل هجوم عرضه به بازار کاهش یابند، اما در میان‌مدت و بلندمدت، با ثبات بیشتر زنجیره تامین و کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیک، شاهد ثبات نسبی و رشد تدریجی قیمت‌ها با افزایش تقاضای جهانی برای خودروهای برقی و انرژی‌های تجدیدناپذیر خواهیم بود.

فرصت‌ها: افزایش اطمینان بازار، کاهش هزینه‌های تولید برای صنایع مصرف‌کننده، و امکان برنامه‌ریزی بلندمدت برای سرمایه‌گذاری‌ها.

سناریوی دوم (بدبینانه): تشدید جنگ تجاری و تقسیم‌بندی بازار

تأثیر بر بازار: در این سناریو، "آتش‌بس تجاری" فعلی موقت بوده و تنش‌ها بین ایالات متحده و چین مجدداً تشدید می‌شود. چین ممکن است مجدداً محدودیت‌های صادراتی سخت‌گیرانه‌تری را اعمال کند یا حتی صادرات به برخی کشورها را متوقف کند. این امر منجر به کمبودهای شدید عرضه در بازارهای جهانی خواهد شد که به نوبه خود باعث افزایش شدید و بی‌سابقه قیمت عناصر نادر خاکی می‌شود. بازار به بلوک‌های منطقه‌ای تقسیم می‌شود، با زنجیره‌های تامین موازی و هزینه‌های بالاتر. صنایعی که به عناصر نادر خاکی وابسته هستند، با مشکلات جدی در تامین مواد خام و افزایش هزینه‌های تولید مواجه خواهند شد، که می‌تواند نوآوری و رشد در بخش‌های کلیدی فناوری را مختل کند.

ریسک‌ها: نوسانات شدید قیمتی، اختلالات گسترده در زنجیره تامین، کاهش شدید سودآوری برای مصرف‌کنندگان صنعتی، و افزایش ریسک‌های سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های وابسته.

سناریوی سوم (ادامه وضع موجود): ثبات نسبی با ریسک‌های نهفته

تأثیر بر بازار: در این سناریو، وضعیت فعلی "آتش‌بس تجاری" با پیشرفت آهسته در بازگرداندن عرضه ادامه می‌یابد. چین صادرات را در سطوح فعلی حفظ می‌کند، اما نه لزوماً به طور کامل به سطوح پیش از کنترل بازمی‌گرداند. ایالات متحده و سایر کشورها نیز به آرامی به توسعه ظرفیت‌های تولید داخلی خود ادامه می‌دهند، اما این روند کند است. قیمت عناصر نادر خاکی در سطوح بالا باقی می‌ماند، اما شاهد جهش‌های ناگهانی نخواهیم بود، مگر اینکه رویدادهای جدیدی رخ دهد. بازار با یک تعادل شکننده مواجه است که همواره در معرض ریسک‌های ژئوپلیتیک و تغییرات ناگهانی سیاست‌ها قرار دارد.

ریسک‌ها: نوسانات قیمتی ناشی از اخبار سیاسی، کندی در توسعه منابع جایگزین، و احتمال بازگشت به سیاست‌های محدودکننده صادرات. ریسک سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که کاملاً به یک تامین‌کننده خاص وابسته هستند، بالا باقی می‌ماند.

فرصت‌ها: سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که در حال توسعه پروژه‌های جدید عناصر نادر خاکی در خارج از چین هستند (مانند MP Materials و سایر معادن در استرالیا، کانادا و آفریقا)، شرکت‌هایی که در فناوری‌های بازیافت عناصر نادر خاکی فعال هستند، و شرکت‌هایی که در حال تحقیق و توسعه جایگزین‌هایی برای آهن‌رباهای دائمی هستند. این سناریو همچنین می‌تواند فرصت‌هایی برای سرمایه‌گذاران در حوزه لجستیک و مدیریت زنجیره تامین در بازارهای نوظهور ایجاد کند.

تحلیل از دیدگاه ذی‌نفعان مختلف

ذی‌نفعان کلیدی در بازار عناصر نادر خاکی شامل موارد زیر هستند:

دولت چین (تولیدکننده و صادرکننده اصلی)

منفعت: حفظ اهرم استراتژیک بر بازار جهانی و استفاده از آن در مذاکرات تجاری و ژئوپلیتیک. کنترل بر تولید و صادرات برای تضمین تامین صنایع داخلی و جلوگیری از صادرات مواد خام با ارزش افزوده پایین.

چالش: فشار بین‌المللی برای تامین پایدار و قابل پیش‌بینی، و ریسک تحریک کشورها به سمت توسعه منابع جایگزین که در بلندمدت می‌تواند سهم بازار چین را کاهش دهد.

دولت ایالات متحده (مصرف‌کننده و واردکننده اصلی)

منفعت: کاهش وابستگی استراتژیک به چین و تضمین امنیت زنجیره تامین برای صنایع حیاتی (دفاعی، فناوری پیشرفته، انرژی‌های پاک). تشویق تولید داخلی و توسعه ظرفیت‌های فرآوری.

چالش: هزینه‌های بالای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های داخلی، مسائل زیست‌محیطی مرتبط با استخراج و فرآوری، و زمان‌بر بودن رسیدن به خودکفایی کامل.

صنایع مصرف‌کننده (مانند خودروسازان برقی در اروپا و هند، تولیدکنندگان توربین بادی، صنایع دفاعی)

منفعت: دسترسی پایدار و با قیمت مناسب به عناصر نادر خاکی و آهن‌رباهای دائمی برای حفظ و گسترش تولید و نوآوری.

چالش: آسیب‌پذیری شدید در برابر اختلالات عرضه و نوسانات قیمتی. نیاز به تنوع‌بخشی به تامین‌کنندگان، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه مواد جایگزین، و بهینه‌سازی طراحی محصولات برای کاهش مصرف عناصر نادر خاکی.

تولیدکنندگان معدنی عناصر نادر خاکی خارج از چین (مانندMP Materials)

منفعت: افزایش تقاضا و حمایت دولتی برای توسعه پروژه‌های جدید و افزایش ظرفیت تولید. فرصت برای رقابت با چین و کاهش وابستگی جهانی به یک منبع واحد.

چالش: هزینه‌های بالای سرمایه‌گذاری اولیه، چالش‌های زیست‌محیطی، و مقیاس‌پذیری تولید برای رقابت با حجم بالای تولید چین.

سرمایه‌گذاران بورسی

منفعت: فرصت‌های سودآوری از نوسانات قیمتی و رشد شرکت‌های مرتبط با عناصر نادر خاکی (به ویژه آنهایی که در خارج از چین هستند).

چالش: ریسک‌های بالای ژئوپلیتیک و نوسانات بازار که می‌تواند بر بازده سرمایه‌گذاری تأثیر بگذارد. نیاز به تحلیل دقیق ریسک‌ها و فرصت‌ها.

نکات کلیدی

کاهش تنش‌های موقت: افزایش ۶۹ درصدی صادرات عناصر نادر خاکی چین در جولای ۲۰۲۵ نشان‌دهنده کاهش محدودیت‌های صادراتی و بهبود موقتی در روابط تجاری چین و ایالات متحده است. این امر می‌تواند به ثبات کوتاه‌مدت بازار کمک کند.

وابستگی ساختاری: بازار عناصر نادر خاکی به شدت به چین وابسته است (۹۰ درصد تولید جهانی)، که این موضوع را به یک ابزار ژئوپلیتیک در جنگ‌های تجاری تبدیل کرده است.

آسیب‌پذیری زنجیره تامین: صنایع حیاتی نظیر خودروهای برقی، توربین‌های بادی و سیستم‌های دفاعی به شدت در برابر اختلالات عرضه این مواد آسیب‌پذیر هستند.

تمرکز بر استقلال منابع: ایالات متحده و سایر کشورها به دنبال کاهش وابستگی از طریق سرمایه‌گذاری در تولید داخلی و تنوع‌بخشی به منابع هستند.

نوسانات و ریسک‌ها: با وجود بهبود اخیر، ریسک‌های ژئوپلیتیک، احتمال بازگشت محدودیت‌ها، و کندی در توسعه منابع جایگزین همچنان بازار را با عدم قطعیت مواجه می‌سازد.

فرصت‌های سرمایه‌گذاری: تمرکز بر شرکت‌هایی که در توسعه معادن خارج از چین، فناوری‌های بازیافت، و جایگزین‌های عناصر نادر خاکی فعالیت می‌کنند.

جمع‌بندی

گزارش حاضر نشان می‌دهد که بازار جهانی عناصر نادر خاکی، به ویژه پس از اوج تنش‌ها در آوریل-می ۲۰۲۵، در حال ورود به فاز جدیدی از تعادل شکننده است. جهش صادرات چین در ماه جولای، یک سیگنال مثبت کوتاه‌مدت برای صنایع مصرف‌کننده است که از کمبودهای اخیر آسیب دیده‌اند. با این حال، نباید این بهبود را به منزله پایان بحران تلقی کرد. عناصر نادر خاکی همچنان در کانون رقابت‌های ژئوپلیتیک بین قدرت‌های بزرگ قرار دارند و سیاست‌های ملی‌گرایی منابع در حال شکل‌دهی مجدد به زنجیره‌های تامین جهانی هستند.

تحلیل‌ها نشان می‌دهد که در کوتاه‌مدت، روند افزایشی صادرات چین می‌تواند ادامه یابد، اما در میان‌مدت، موفقیت برنامه‌های خودکفایی کشورهایی مانند ایالات متحده، و نحوه مدیریت تنش‌های تجاری، عوامل تعیین‌کننده‌ای خواهند بود. سناریوهای مختلف نشان‌دهنده طیف وسیعی از نتایج، از ثبات نسبی تا اختلالات شدید، هستند که هر یک ریسک‌ها و فرصت‌های متفاوتی را برای فعالان بازار به همراه دارند.

توصیه‌های عملی

برای سرمایه‌گذاران

تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری: با توجه به ریسک‌های ژئوپلیتیک، سرمایه‌گذاری صرفاً در سهام شرکت‌های چینی یا شرکت‌های وابسته به تامین‌کنندگان چینی می‌تواند خطرآفرین باشد. به دنبال فرصت‌های سرمایه‌گذاری در شرکت‌های معدنی و فرآوری عناصر نادر خاکی در خارج از چین (مانند MP Materials و پروژه‌های نوظهور در استرالیا، کانادا و آفریقا) باشید.

سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جایگزین و بازیافت: افزایش قیمت و ناپایداری عرضه، محرکی قوی برای توسعه جایگزین‌ها و فناوری‌های بازیافت عناصر نادر خاکی است. شرکت‌های فعال در این زمینه‌ها می‌توانند فرصت‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت جذابی را ارائه دهند.

رصد دقیق اخبار ژئوپلیتیک: تصمیمات سیاسی و تجاری بین ایالات متحده و چین، و سایر کشورها، تأثیر مستقیمی بر بازار عناصر نادر خاکی دارند. تحلیلگران باید به طور مداوم این تحولات را پیگیری کنند.

توجه به زنجیره ارزش: سرمایه‌گذاری در بخش‌های بالادستی (استخراج) و پایین‌دستی (فرآوری و تولید آهن‌ربا) در مناطق جغرافیایی متنوع می‌تواند ریسک را کاهش دهد.

برای مصرف‌کنندگان صنعتی

تنوع‌بخشی به تامین‌کنندگان: کاهش وابستگی به یک تامین‌کننده واحد، به ویژه چین، از طریق ایجاد روابط با معادن و فرآوری‌کنندگان در مناطق مختلف جهان.

ذخیره‌سازی استراتژیک: ایجاد ذخایر استراتژیک از عناصر نادر خاکی یا آهن‌رباهای دائمی برای کاهش آسیب‌پذیری در برابر شوک‌های ناگهانی عرضه.

تحقیق و توسعه (R&D) برای جایگزین‌ها: سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای یافتن مواد جایگزین یا کاهش میزان عناصر نادر خاکی مورد نیاز در محصولات. این می‌تواند شامل طراحی مجدد محصولات یا استفاده از آهن‌رباهای فریت باشد، حتی اگر کارایی کمتری داشته باشند.

برنامه‌های بازیافت: توسعه و سرمایه‌گذاری در برنامه‌های بازیافت عناصر نادر خاکی از محصولات مستعمل (مانند خودروهای برقی و توربین‌های بادی) برای ایجاد یک منبع ثانویه پایدار.

همکاری با دولت‌ها: لابی‌گری و همکاری با دولت‌ها برای تشویق سیاست‌های حمایت از تولید داخلی و توسعه زیرساخت‌های عناصر نادر خاکی.

با وجود بهبود کوتاه‌مدت در عرضه، پیچیدگی‌های ژئوپلیتیک و وابستگی ساختاری به چین، بازار عناصر نادر خاکی را در یک وضعیت چالش‌برانگیز اما با فرصت‌های استراتژیک برای بازیگران هوشمند نگه می‌دارد. مدیریت ریسک و برنامه‌ریزی بلندمدت، کلید موفقیت در این بازار پویا خواهد بود.

۰۴/۰۵/۲۹