هشت کشور برتر دارای بیشترین ذخایر عناصر نادر خاکی

چشم انداز عناصر نادر خاکی با توجه به مبانی قوی عرضه و تقاضا و حرکت جهان به سوی عصر اقتصادی جدید با تمرکز بر انرژی پاک و پیشرفت‌های فناوری، مثبت ارزیابی می‌شود. اما با افزایش نگرانی‌ها در مورد زنجیره تامین، بررسی اینکه کدام کشورها دارای بیشترین ذخایر عناصر نادر خاکی هستند، حائز اهمیت است. بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ عناصر نادر خاکی در جهان دارای ذخایر قابل توجهی هستند، اما برخی کشورها با ذخایر بالا، تولید پایینی دارند.

به عنوان مثال، معادن برزیل تنها 20 تن متریک (MT) عناصر نادر خاکی در سال 2024 تولید کردند، اما ذخایر عناصر نادر خاکی برزیل دومین رتبه برتر در جهان را دارد. کشورهایی مانند برزیل می‌توانند در آینده به بازیگران بزرگ‌تری در این عرصه تبدیل شوند.

کشورهای دارای برترین ذخایر عناصر نادر خاکی جهان

 در اینجا مروری بر ذخایر عناصر نادر خاکی، با تمرکز بر هشت کشوری که ذخایر آن‌ها بیش از 1 میلیون تن متریک است، خواهیم داشت. داده‌ها از آخرین گزارش سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده در مورد عناصر نادر خاکی گرفته شده‌اند. ذخایر بر حسب تن متریک معادل اکسید عناصر خاکی اندازه‌گیری می‌شوند. اطلاعات مربوط به ذخایر برای برخی از تولیدکنندگان عناصر نادر خاکی، از جمله میانمار که سال گذشته رتبه دوم تولید را به خود اختصاص داد، در دسترس نیست.

1. چین

ذخایر فلزات نادر خاکی: ۴۴ میلیون تُن متریک

بدیهی است که کشور چین با دارا بودن ۴۴ میلیون تن متریک، دارای بیشترین ذخایر عناصر نادر خاکی در سطح جهان می باشد. همچنین این کشور با تولید ۲۷۰,۰۰۰ تن متریک، بزرگترین تولید کننده عناصر نادر خاکی در جهان در سال ۲۰۲۴ بوده است. علی‌رغم جایگاه برتر کنونی، دولت چین همچنان بر حفظ و ارتقاء سطح ذخایر عناصر نادر خاکی خود متمرکز است. در سال ۲۰۱۲، این کشور آسیایی اعلام نمود که ذخایر این مواد رو به کاهش است؛ و در سال ۲۰۱۶ اعلام کرد که با ایجاد ذخایر تجاری و ملی، میزان ذخایر داخلی را افزایش خواهد داد.

دولت چین سال‌هاست که به منظور کنترل و مهار استخراج غیرقانونی عناصر نادر خاکی، اقدام به تعطیلی معادن غیرقانونی یا معادنی که با استانداردهای زیست‌محیطی مطابقت ندارند، نموده و محدودیت‌هایی را در زمینه تولید و صادرات اعمال کرده است. این محدودیت‌های تولید به تدریج در حال کاهش بوده و در چند سال اخیر، دولت چین چندین بار سهمیه‌های استخراج را افزایش داده است. تسلط چین بر تولید و ذخایر عناصر نادر خاکی، در گذشته مشکلاتی را ایجاد کرده است. به عنوان مثال، قیمت عناصر نادر خاکی پس از کاهش صادرات توسط چین در سال ۲۰۱۰ به شدت افزایش یافت، که این امر منجر به تلاش‌های گسترده برای تأمین منابع از سایر نقاط جهان گردید. در حال حاضر، چین و ایالات متحده در یک جنگ تجاری بر سر عناصر نادر خاکی به سر می‌برند، زیرا هر یک از این کشورها در تلاشند تا بر صنایع جهانی خودروهای برقی و فناوری تسلط یابند. در راستای این رقابت، چین در دسامبر ۲۰۲۳ صادرات فناوری ساخت آهنرباهای عناصر نادر خاکی را به ایالات متحده ممنوع کرد.

در سال های اخیر، کشور چین واردات عناصر نادر خاکی سنگین از کشور میانمار را افزایش داده است. این در حالی است که سازمان زمین شناسی ایالات متحده آمریکا، اطلاعات دقیقی از میزان ذخایر عناصر نادر خاکی در میانمار در دست ندارد. لازم به ذکر است که در حالی که چین دارای مقررات زیست محیطی سختگیرانه تری است، این موضوع در مورد میانمار صدق نمی کند و کوه های امتداد مرز این کشور با چین، به شدت تحت تاثیر فعالیت معادن عناصر نادر خاکی قرار گرفته اند.

2. برزیل

ذخایر عناصر نادر خاکی: ۲۱ میلیون تُن متریک

برزیل با دارا بودن ۲۱ میلیون تن متریک ذخایر عناصر نادر خاکی، در رتبه دوم جهانی قرار دارد. با اینکه این کشور در سال ۲۰۲۴ تولیدکننده قابل توجهی نبود، اما این روند به زودی دگرگون خواهد شد. شرکت Serra Verde فاز نخست تولید تجاری از معدن Pela Ema واقع در ایالت Goiás را در اوایل سال ۲۰۲۴ شروع کرد. پیش بینی می شود میزان تولید سالانه این معدن تا سال ۲۰۲۶ به ۵۰۰۰ تن متریک اکسید عناصر نادر خاکی برسد.

Pela Ema ، به عنوان یکی از بزرگترین ذخایر رسی یونی در سطح جهان، قادر به تولید چهار عنصر کلیدی نادر خاکی مغناطیسی شامل نئودیمیم، پرازئودیمیم، تربیم و دیسپروزیم خواهد بود. بر اساس اظهارات شرکت مذکور، این تنها واحد بهره برداری از معادن نادر خاکی در خارج از کشور چین است که توانایی تولید هر چهار عنصر یاد شده را دارا می باشد.

3. هند

ذخایر عناصر نادر خاکی: ۶.۹ میلیون تُن متریک

ذخایر عناصر نادر خاکی هند معادل ۶.۹ میلیون تن متریک تخمین زده می‌شود. میزان تولید این کشور در سال ۲۰۲۴، ۲۹۰۰ تن بوده که با ارقام سال‌های پیشین همخوانی دارد. هند تقریبا دارای ۳۵ درصد از کل ذخایر مواد معدنی ماسه‌ای و ساحلی جهان است که منابع مهمی برای عناصر نادر خاکی محسوب می‌شوند. وزارت انرژی اتمی هند در بیانیه‌ای در دسامبر سال ۲۰۲۲، اطلاعات تفصیلی در خصوص ظرفیت تولید و پالایش عناصر نادر خاکی خود منتشر نمود.

بر اساس گزارشات، دولت هند در اواخر سال ۲۰۲۳، در حال تدوین سیاست‌ها و قوانینی به منظور ایجاد و پشتیبانی از پروژه‌های تحقیق و توسعه عناصر نادر خاکی، با هدف بهره‌برداری از ذخایر موجود می‌باشد. در اکتبر سال ۲۰۲۴، شرکت مهندسی و تدارکاتی Trafalgar هند، از طرح‌های خود برای احداث نخستین کارخانه تولید فلزات، آلیاژها و آهنرباهای عناصر نادر خاکی در این کشور خبر داد.

4. استرالیا

ذخایر عناصر نادر خاکی: ۵.۷ میلیون تُن متریک^*

استرالیا با در اختیار داشتن ۵.۷ میلیون تن متریک ذخایر عناصر نادر خاکی، در جایگاه چهارم جهان قرار دارد. این کشور همچنین با تولید ۱۳,۰۰۰ تن متریک، به طور مشترک چهارمین کشور بزرگ تولیدکننده این عناصر محسوب می‌شود. استخراج عناصر نادر خاکی در استرالیا از سال ۲۰۰۷ آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود که میزان استخراج در آینده افزایش یابد.

شرکت Lynas Rare Earths  (ASX:LYC, OTC Pink:LYSCF) بهره‌برداری از معدن Mount Weld و کارخانه تغلیظ مربوطه و نیز یک واحد پالایش و فرآوری عناصر نادر خاکی در مالزی را بر عهده دارد. این شرکت به عنوان بزرگترین تامین‌کننده عناصر نادر خاکی غیرچینی در سطح جهان شناخته می‌شود. بر اساس گزارش Mining Database Online (MDO)، طرح توسعه کارخانه Mt Weld قرار است در سال ۲۰۲۵ تکمیل شود. MDO همچنین اعلام کرده است که واحد فرآوری جدید عناصر نادر خاکی این شرکت در Kalgoorlie، تولید خوراک کربنات عناصر نادر خاکی ترکیبی را برای کارخانه Lynas در مالزی، از اواسط سال ۲۰۲۴ آغاز کرده است.

معدن عناصر نادر خاکی Yangibana متعلق به شرکت Hastings Technology Metals (ASX:HAS, OTC Pink:HSRMF) آماده آغاز به کار است. این شرکت اخیراً توافقنامه فروش تضمینی با شرکت Baotou Sky Rock برای خرید کنسانتره تولید شده در این معدن به امضا رسانده است. پیش‌بینی می‌شود که این معدن سالانه تا سقف ۳۷,۰۰۰ تن متریک کنسانتره عناصر نادر خاکی تولید کند و نخستین محموله کنسانتره در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۶ تحویل داده شود.

*بر اساس گزارش سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده آمریکا (USGS)، ذخایر منطبق با استانداردهای کمیته مشترک ارزیابی ذخایر معدنی (JORC) یا معادل آن، معادل ۳.۳ میلیون تن بوده است.

5. روسیه

ذخایر فلزات نادر خاکی: ۳.۸ میلیون تُن متریک

در سال ۲۰۲۴، ذخایر عناصر نادر خاکی فدراسیون روسیه به میزان ۳.۸ میلیون تن متریک گزارش شده است. این رقم کاهش قابل توجهی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد که میزان ذخایر ۱۰ میلیون تن متریک بوده است. این تغییر بر اساس اطلاعات مندرج در گزارش‌های شرکت‌ها و نهادهای دولتی است. میزان تولید عناصر نادر خاکی در روسیه در سال ۲۰۲۴ برابر با ۲,۵۰۰ تن متریک بوده که با رقم سال پیشین برابری می‌کند.

دولت روسیه در سال ۲۰۲۰ طرح‌هایی را به منظور سرمایه‌گذاری به مبلغ ۱.۵ میلیارد دلار آمریکا جهت رقابت با کشور چین در بازار عناصر نادر خاکی اعلام نمود.

تجاوز روسیه به اوکراین موجب بروز نگرانی‌هایی در ارتباط با اختلالات احتمالی در زنجیره تامین عناصر نادر خاکی در ایالات متحده آمریکا و قاره اروپا گردیده است. همچنین، شواهدی وجود دارد که دولت روسیه به دلیل درگیری در جنگ، ناگزیر به تعلیق برنامه‌های توسعه بخش داخلی عناصر نادر خاکی شده است.

6. ویتنام

ذخایر فلزات نادر خاکی: ۳.۵ میلیون تُن متریک

ذخایر عناصر نادر خاکی ویتنام به میزان ۳.۵ میلیون تن متریک تخمین زده می شود. گزارش شده است که این کشور دارای چندین معدن با تراکم عناصر نادر خاکی در امتداد مرز شمال غربی با چین و همچنین در امتداد سواحل شرقی خود است.

سازمان زمین شناسی ایالات متحده در سال ۲۰۲۴، میزان ذخایر عناصر نادر خاکی ویتنام را بر اساس گزارش های شرکتی و دولتی از ۲۲ میلیون تن متریک در سال گذشته به ۳.۵ میلیون تن کاهش داده است.

تولید عناصر نادر خاکی ویتنام در سال ۲۰۲۴ تنها ۳۰۰ تن بود. دولت این کشور در سال ۲۰۲۳، هدف تولید ۲.۰۲ میلیون تن عناصر نادر خاکی تا سال ۲۰۳۰ را اعلام کرد. با این وجود، دستگیری شش نفر از مدیران اجرایی معادن عناصر نادر خاکی، از جمله رئیس شرکت Vietnam Rare Earth (VTRE)، در اکتبر ۲۰۲۳ ممکن است این برنامه را با مشکلاتی مواجه سازد. به گزارش Asia Financial، رئیس شرکت VTRE، آقای "Luu Anh Tuan" به اتهام جعل فاکتورهای مالیات بر ارزش افزوده در معاملات عناصر نادر خاکی دستگیر شده است.

۷. ایالات متحده

ذخایر عناصر نادر خاکی: ۱.۹ میلیون تُن متریک

اگرچه این کشور با ۴۵۰۰۰ تن متریک، رتبه دوم تولید عناصر نادر خاکی در سال ۲۰۲۴ را داراست، ایالات متحده با ۱.۹ میلیون تن ذخایر، در جایگاه هفتم جهان از نظر ذخایر عناصر نادر خاکی قرار می‌گیرد. در حال حاضر، استخراج عناصر نادر خاکی در ایالات متحده تنها در معدن «گذرگاه کوهستانی» کالیفرنیا، متعلق به شرکت MP Materials با نماد بورسی (NYSE:MP) صورت می‌پذیرد.

 مطابق گزارش MDO شرکت MP Materials، در حال ایجاد قابلیت‌های پایین‌دستی (مرحله سوم) در تأسیسات « Fort Worth » خود به منظور تبدیل بخشی از REO (اکسیدهای نادر خاکی) تولید شده در «گذرگاه کوهستانی» به آهنرباهای خاکی نادر و محصولات اولیه آن است.

در طول چند سال اخیر، دولت ایالات متحده گام‌های متعددی در جهت تقویت صنعت عناصر نادر خاکی در کشور برداشته است. در آوریل ۲۰۲۴، دولت بایدن از طریق وزارت انرژی ایالات متحده، مبلغ ۱۷.۵ میلیون دلار به چهار فناوری فرآوری عناصر نادر خاکی و مواد معدنی حیاتی اختصاص داد که عناصر نادر خاکی را از زغال‌سنگ ثانویه و محصولات جانبی زغال‌سنگ به عنوان مواد اولیه تولید می‌کنند.

۸. گرینلند

ذخایر عناصر نادر خاکی: ۱.۵ میلیون تُن متریک

ذخایر عناصر نادر خاکی گرینلند در مجموع به ۱.۵ میلیون تن متریک می‌رسد، اما این کشور جزیره‌ای در حال حاضر هیچ‌گونه تولیدی در این زمینه ندارد. با این حال، دو پروژه مهم عناصر نادر خاکی با ذخایر قابل توجه، یعنی پروژه Tanbreez و پروژه Kvanefjeld، در آن واقع شده‌اند. در ژوئیه ۲۰۲۴، شرکت Critical Metals با نماد بورسی (NASDAQ:CRML) مرحله اول اکتساب سهام کنترلی پروژه Tanbreez از شرکت خصوصی Tanbreez Mining را تکمیل نمود. این شرکت در ماه سپتامبر، عملیات حفاری در این پروژه را به منظور درک بهتر مدل منابع و عمر تخمینی معدن آغاز کرد.

در این میان، شرکت Energy Transition Minerals  با نمادهای بورسی (ASX:ETM و OTC Pink:GDLNF ) در زمینه اخذ مجوز از دولت گرینلند با چالش‌هایی مواجه شده است. مجوز این شرکت برای پروژه Kvanefjeld توسط دولت کنونی گرینلند به دلیل برنامه‌های آن برای استخراج اورانیوم باطل گردید. شرکت مذکور طرح اصلاح شده‌ای را ارائه نمود که فاقد اورانیوم بود، اما نسخه به‌روزرسانی شده نیز در سپتامبر ۲۰۲۳ مورد پذیرش قرار نگرفت. بر اساس گزارش MDO، تا اکتبر ۲۰۲۴، این شرکت کماکان در انتظار رای دادگاه در خصوص تجدیدنظرخواهی خود می‌باشد.

با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، گرینلند (ناحیه‌ای خودمختار در پادشاهی دانمارک) و ذخایر عناصر نادر خاکی آن مورد توجه وی قرار گرفته است. با این وجود، نخست وزیر گرینلند و پادشاه دانمارک به صراحت اعلام کرده‌اند که گرینلند برای فروش نیست.