کنگو در نظر دارد تا پایان ماه ژوئن قرارداد معدنی ایالات متحده را امضا کند

مقامات جمهوری دموکراتیک کنگو امیدوارند که تا پایان ماه ژوئن با واشنگتن به توافقی دست یابند که سرمایه‌گذاری ایالات متحده در مواد معدنی حیاتی را به همراه حمایت برای پایان دادن به شورش تحت حمایت رواندا در شرق این کشور تضمین کند.

مواد معدنی کنگو مانند تنگستن، تانتالم و قلع، که کینشاسا مدت‌هاست رواندا را متهم به بهره‌برداری غیرقانونی از آن‌ها می‌کند، می‌توانند تحت شرایط یک توافق صلح که توسط ایالات متحده در حال مذاکره است، به‌صورت قانونی به رواندا صادر شوند تا در آنجا فرآوری شوند.

توافق سرمایه‌گذاری با ایالات متحده و توافق صلح جداگانه با رواندا ممکن است تا پایان ژوئن نهایی شوند. با این حال، موانع بالقوه همچنان قابل توجه هستند.

وزیر معادن کنگو، Kizito Pakabomba، اظهار داشت که توافقی با ایالات متحده به "تنوع‌بخشی به شراکت‌های ما" کمک خواهد کرد و وابستگی این کشور به چین را برای بهره‌برداری از منابع معدنی عظیم خود کاهش خواهد داد.

کینشاسا غارت منابع معدنی خود را یکی از عوامل اصلی درگیری بین نیروهایش و شورشیان M23 تحت حمایت رواندا در شرق کنگو می‌داند که از ژانویه شدت گرفته است. کینشاسا، کیگالی را متهم می‌کند که ماهانه ده‌ها میلیون دلار مواد معدنی را از طریق مرز قاچاق کرده و از رواندا به فروش می‌رساند.

واشنگتن در تلاش است تا توافقی صلح‌آمیز بین دو طرف در تابستان امسال امضا شود، همراه با توافقات معدنی که هدفشان جذب میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری غربی به این منطقه است.Massad Boulos، مشاور ارشد رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، در امور آفریقا، اوایل این ماه این موضوع را بیان کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده روز یکشنبه به رویترز گفت: "هر دو طرف متعهد شده‌اند که برای یافتن راه‌حل‌های صلح‌آمیز برای مسائلی که باعث درگیری در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو شده‌اند و همچنین برای ایجاد شفافیت بیشتر در زنجیره‌های تأمین منابع طبیعی تلاش کنند. احترام به تمامیت ارضی هر کشور در مرکز این فرآیند قرار دارد."

Yolande Makolo، سخنگوی دولت رواندا، اظهار داشت که اقدامات دفاعی رواندا در امتداد مرز تا زمانی که تهدیدها و علل ناامنی در جمهوری دموکراتیک کنگو ادامه داشته باشد، ضروری است.

تحلیل و جمع‌بندی

جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC) به دلیل دارا بودن منابع غنی معدنی، به‌ویژه تنگستن، تانتالم و قلع (معروف به مواد معدنی 3T)، یکی از بازیگران کلیدی در بازار جهانی کامودیتی‌های حیاتی است. این مواد معدنی به دلیل کاربرد گسترده در صنایع فناوری پیشرفته، از جمله تولید نیمه‌هادی‌ها، باتری‌ها و تجهیزات الکترونیکی، از اهمیت استراتژیک برخوردارند. گزارش فایننشال تایمز نشان‌دهنده تلاش کنگو برای بهره‌برداری از این منابع در راستای منافع ملی و کاهش وابستگی به چین، بزرگ‌ترین شریک تجاری فعلی این کشور در بخش معدن، است.

1. پتانسیل توافق معدنی با ایالات متحده: مذاکرات کنگو با ایالات متحده برای جذب سرمایه‌گذاری در بخش مواد معدنی حیاتی، نشانه‌ای از تغییر استراتژیک در سیاست‌های اقتصادی این کشور است. طبق گزارش‌های معتبر مانند سازمان زمین شناسی ایالات متحده(USGS)، کنگو بیش از 50 درصد از ذخایر جهانی کبالت و بخش قابل توجهی از ذخایر تانتالم را در اختیار دارد. توافق با ایالات متحده می‌تواند جریان سرمایه‌گذاری غربی را به این کشور هدایت کند، که به گفته وزیر معادن کنگو، Kizito Pakabomba، به کاهش وابستگی به چین کمک خواهد کرد. در سال 2024، چین بیش از 70 درصد از صادرات معدنی کنگو را جذب کرد. این تغییر می‌تواند تنوع در بازارهای صادراتی کنگو ایجاد کند و ریسک‌های ژئوپلیتیکی مرتبط با وابستگی به یک شریک تجاری را کاهش دهد.

2. پیوند درگیری‌های منطقه‌ای و منابع معدنی: درگیری‌های شرق کنگو با گروه M23 که به ادعای کینشاسا از حمایت رواندا برخوردار است، به غارت منابع معدنی این منطقه مرتبط است. گزارش‌های سازمان ملل (UN Group of Experts, 2024) تأیید می‌کنند که قاچاق مواد معدنی مانند تانتالم و قلع از طریق رواندا به بازارهای جهانی، منبع مالی مهمی برای گروه‌های مسلح و حتی دولت رواندا بوده است. ارزش این قاچاق ماهانه به ده‌ها میلیون دلار می‌رسد. توافق صلح پیشنهادی ایالات متحده، که شامل صادرات قانونی مواد معدنی به رواندا برای فرآوری است، می‌تواند به کاهش این قاچاق و شفاف‌سازی زنجیره تأمین کمک کند. این امر برای سرمایه‌گذاران بین‌المللی که به دنبال زنجیره‌های تأمین پایدار و اخلاقی هستند، جذاب خواهد بود.

3. چالش‌ها و ریسک‌ها: گزارش فایننشال تایمز به موانع قابل توجه در نهایی‌سازی توافق اشاره دارد. این موانع می‌توانند شامل اختلافات سیاسی بین کنگو و رواندا، عدم اطمینان در مورد تعهدات طرفین به توافق صلح، و پیچیدگی‌های لجستیکی در ایجاد زیرساخت‌های فرآوری در رواندا باشند. علاوه بر این، رقابت چین و ایالات متحده در دسترسی به منابع معدنی کنگو می‌تواند تنش‌های ژئوپلیتیکی را تشدید کند. داده‌های World Bank (2024) نشان می‌دهد که زیرساخت‌های ضعیف حمل‌ونقل و انرژی در کنگو، هزینه‌های تولید و صادرات مواد معدنی را افزایش داده و سرمایه‌گذاری خارجی را با چالش مواجه کرده است.

4. تأثیر بر بازار جهانی کامودیتی‌ها: افزایش سرمایه‌گذاری غربی در کنگو می‌تواند عرضه مواد معدنی حیاتی را در بازارهای جهانی تقویت کند. طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی(IEA, 2024)، تقاضای جهانی برای تانتالم و کبالت تا سال 2030 به دلیل رشد صنعت خودروهای الکتریکی و فناوری‌های سبز به ترتیب 40 و 60 درصد افزایش خواهد یافت. ورود ایالات متحده به‌عنوان شریک کلیدی کنگو می‌تواند فشار بر زنجیره‌های تأمین تحت سلطه چین را کاهش دهد و به ثبات قیمت‌ها کمک کند.

جمع‌بندی

این گزارش نشان‌دهنده یک نقطه عطف بالقوه در سیاست‌های معدنی و ژئوپلیتیکی کنگو است. نکات کلیدی عبارتند از:

- تلاش کنگو برای تنوع‌بخشی به شرکای تجاری خود و کاهش وابستگی به چین، که می‌تواند ثبات اقتصادی و سیاسی این کشور را تقویت کند.

- پیوند عمیق بین درگیری‌های شرق کنگو و قاچاق مواد معدنی، که نیازمند راه‌حل‌های دیپلماتیک و اقتصادی هماهنگ است.

- نقش ایالات متحده به‌عنوان میانجی‌گر در مذاکرات صلح و سرمایه‌گذاری، که می‌تواند الگوی جدیدی برای همکاری‌های بین‌المللی در آفریقا ایجاد کند.

در مجموع، توافق بالقوه با ایالات متحده می‌تواند کنگو را به یک بازیگر کلیدی‌تر در بازار جهانی کامودیتی‌ها تبدیل کند، اما موفقیت آن به حل چالش‌های سیاسی، لجستیکی و ژئوپلیتیکی بستگی دارد.

 

پی نوشت

3T Minerals

اصطلاح  3T به کانیهای حاوی تنگستن (Tungsten)، تانتالم (Tantalum) و قلع (Tin) اشاره دارد که به‌طور خاص در جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC) استخراج می‌شوند و به دلیل کاربردهای استراتژیک در صنایع پیشرفته، به‌ویژه فناوری و الکترونیک، به‌عنوان مواد معدنی حیاتی شناخته می‌شوند.

1. تنگستن (Tungsten)

ترکیب شیمیایی و ویژگی‌ها: تنگستن (W) یک فلز سنگین با نقطه ذوب بسیار بالا (حدود 3422 درجه سانتی‌گراد) است که آن را به یکی از مقاوم‌ترین فلزات در برابر حرارت تبدیل کرده است. این ماده معدنی معمولاً از کانی‌هایی مانند ولفرامیت (Wolframite) و شئلیت (Scheelite) استخراج می‌شود.

کاربردها: تنگستن به دلیل سختی و مقاومت در برابر خوردگی، در تولید آلیاژهای فلزی، ابزارهای برش، و قطعات مقاوم در برابر حرارت مانند رشته‌های لامپ و تجهیزات هوافضا استفاده می‌شود. در صنایع الکترونیک، از تنگستن در تولید مدارهای الکتریکی و نیمه‌هادی‌ها بهره‌برداری می‌شود.

اهمیت در کنگو: کنگو یکی از تولیدکنندگان کلیدی تنگستن در جهان است. طبق گزارش سازمان زمین شناسی ایالات متحده(USGS, 2024)، این کشور ذخایر قابل توجهی از ولفرامیت دارد که به‌ویژه در مناطق شرقی استخراج می‌شود. با این حال، قاچاق این ماده توسط گروه‌های مسلح و از طریق رواندا، یکی از چالش‌های اصلی این صنعت است.

چالش‌ها: استخراج غیرقانونی و نبود شفافیت در زنجیره تأمین، باعث شده که تنگستن کنگو اغلب به‌عنوان Conflict Mineral  شناخته شود. توافقات بین‌المللی مانند Dodd-Frank Act در ایالات متحده تلاش دارند تا زنجیره‌های تأمین این ماده را شفاف‌تر کنند.

2. تانتالم (Tantalum)

ترکیب شیمیایی و ویژگی‌ها: تانتالم (Ta) یک فلز کمیاب، مقاوم در برابر خوردگی و با هدایت الکتریکی بالا است. این ماده عمدتاً از کانی کلومبیت-تانتالیت (Coltan) استخراج می‌شود. تانتالم به دلیل خواص الکتریکی منحصربه‌فرد، در خازن‌های الکترونیکی کاربرد گسترده‌ای دارد.

کاربردها: تانتالم در تولید خازن‌های کوچک و کارآمد برای دستگاه‌های الکترونیکی مانند تلفن‌های هوشمند، لپ‌تاپ‌ها و تجهیزات پزشکی استفاده می‌شود. همچنین در آلیاژهای مقاوم در برابر حرارت و اسید در صنایع شیمیایی و هوافضا کاربرد دارد.

اهمیت در کنگو: کنگو بیش از 50 درصد از عرضه جهانی تانتالم را تأمین می‌کند(USGS, 2024) . مناطق شرقی کنگو، به‌ویژه North Kivu و South Kivu، مراکز اصلی استخراج کلتان هستند. با این حال، قاچاق این ماده معدنی به رواندا و درگیری‌های منطقه‌ای، بهره‌برداری پایدار از آن را با مشکل مواجه کرده است.

چالش‌ها: مانند تنگستن، تانتالم نیز به دلیل استخراج غیرقانونی و نقش آن در تأمین مالی گروه‌های مسلح، به‌عنوان یک ماده معدنی درگیری شناخته می‌شود. تلاش‌های جهانی مانند Responsible Minerals Initiative برای ردیابی زنجیره تأمین این ماده در حال انجام است.

3. قلع (Tin)

ترکیب شیمیایی و ویژگی‌ها: قلع (Sn) یک فلز نرم و قابل انعطاف با نقطه ذوب پایین است که معمولاً از کانی کاسیتریت (Cassiterite) استخراج می‌شود. این فلز مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد.

کاربردها: قلع به‌طور گسترده در لحیم‌کاری برای اتصالات الکتریکی در مدارهای الکترونیکی استفاده می‌شود. همچنین در تولید آلیاژهایی مانند برنز و پوشش‌دهی فلزات برای جلوگیری از خوردگی کاربرد دارد.

اهمیت در کنگو: کنگو یکی از تولیدکنندگان مهم کاسیتریت در آفریقا است. مناطق شرقی کنگو، به‌ویژه Ituri وKivu، مراکز استخراج قلع هستند. طبق گزارش‌های سازمان ملل (UN Group of Experts, 2024)، بخش قابل توجهی از قلع استخراج‌شده از این مناطق به‌صورت غیرقانونی به رواندا صادر می‌شود.

چالش‌ها: استخراج قلع در کنگو با مشکلات مشابهی مانند تنگستن و تانتالم مواجه است، از جمله قاچاق، شرایط کاری غیرایمن، و تأثیرات زیست‌محیطی ناشی از استخراج غیرقانونی.