توسعه استخراج لیتیوم شیلی توسط یک آژانس هسته‌ای کمتر شناخته شده تایید شد
یک آژانس هسته‌ای کمتر شناخته شده، پیشنهادی را تایید کرد که راه را برای توسعه عمده استخراج لیتیوم در دهه‌های آینده در شیلی، کشور دارنده بزرگترین ذخایر این ماده، هموار می‌سازد.
کمیسیون انرژی هسته‌ای شیلی (که با حروف اختصاری اسپانیایی CCHEN شناخته می‌شود)، درخواستی از سوی شرکت Codelco را برای استخراج در عملیات کفه نمکیAtacama، که در حال حاضر تحت کنترل شرکت SQM است، برای دوره زمانی ۲۰۳۱ تا ۲۰۶۰ تایید کرده است.
البته، این بازه زمانی در بازاری که در حال حاضر با تقاضای قوی و عرضه حتی قوی‌تر مشخص می‌شود، بسیار دور از دسترس است. اما این امر به مشارکت بین Codelco و SQM اجازه می‌دهد که عرضه این فلز مورد استفاده در باتری را از حدود ۲۰۰,۰۰۰ تن متریک معادل کربنات لیتیوم در سال، به میزان قابل توجه ۳۳۰,۰۰۰ تن افزایش دهند. این سرمایه‌گذاری مشترک برای ادامه توسعه خود بر روی هزینه‌های پایین حساب باز کرده است، در حالی که تولیدکنندگان با هزینه بالاتر، تولید خود را کاهش می‌دهند.
تحت این توافق مشارکت، شرکت SQM در ازای سه دهه فعالیت بیشتر، سهام عمده خود در این دارایی‌های ارزشمند را به شرکت Codelco واگذار خواهد کرد. این اتحاد برنامه‌ریزی شده با مخالفت سیاسی فزاینده‌ای در شیلی روبرو است، زیرا فرآیند تایید آن در چرخه انتخاباتی کشور گرفتار شده است. تاییدیه CCHEN یک مانع کمتر برای نهایی کردن این معامله در دوران دولت فعلی محسوب می‌شود.
اختیار CCHEN برای تایید سهمیه‌ها و صادرات لیتیوم به تصمیمی در سال ۱۹۷۹ بازمی‌گردد که طی آن لیتیوم «استراتژیک» اعلام شد، زیرا تصور می‌شد که این عنصر، یک جزء کلیدی در فرآیندهای هسته‌ای است.
تحلیل و جمع بندی
این گزارش، یک سیگنال استراتژیک بلندمدت در بازاری است که در کوتاه‌مدت با نوسانات شدید قیمتی و مازاد عرضه دست و پنجه نرم می‌کند. تحلیل دقیق این خبر نیازمند بررسی چند لایه از جمله شرایط فعلی بازار، موقعیت رقابتی و ریسک‌های سیاسی است.
۱. بستر بازار: مازاد عرضه کوتاه‌مدت در برابر کسری ساختاری بلندمدت
گزارش به درستی به وضعیت فعلی بازار با «تقاضای قوی و عرضه حتی قوی‌تر» اشاره می‌کند. در واقع، تا اواسط سال ۲۰۲۵، بازار لیتیوم پس از سقوط قیمت‌ها از قله‌های تاریخی بالای ۸۰,۰۰۰ دلار برای هر تن در اواخر سال ۲۰۲۲، یک دوره تثبیت قیمت را تجربه می‌کند. قیمت کربنات لیتیوم (Lithium Carbonate) در بازار نقدی چین (که یک شاخص کلیدی جهانی است) در حال حاضر در محدوده 8,0۰۰ الی 9,۰۰۰ دلار به ازای هر تن متریک معامله می‌شود. این سطح قیمتی، بسیاری از تولیدکنندگان با هزینه بالا، به خصوص پروژه‌های سنگ سخت (Spodumene) در استرالیا و پروژه‌های نوپای استخراج مستقیم لیتیوم (DLE) را تحت فشار شدید قرار داده و منجر به تعویق یا توقف برخی طرح‌های توسعه شده است.
تصمیم CCHEN برای تایید عملیات از سال ۲۰۳۱ به بعد، دقیقا زمانی را هدف قرار داده که اکثر تحلیلگران معتبر مانند Benchmark Minerals Intelligence و Fastmarkets پیش‌بینی می‌کنند بازار پس از پشت سر گذاشتن مازاد عرضه سال‌های 2027-2024، مجددا با کسری ساختاری عرضه مواجه خواهد شد. این اقدام، یک حرکت پیش‌دستانه برای پاسخ به موج دوم تقاضای عظیم ناشی از گسترش جهانی خودروهای الکتریکی (EVs) و سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی (ESS) است.
۲. تحلیل کمی: اهمیت استراتژیک حجم و هزینه تولید
مقیاس تولید: افزایش ظرفیت از ۲۰۰,۰۰۰ تن به ۳۳۰,۰۰۰ تن معادل کربنات لیتیوم (LCE) در سال، یک جهش ۶۵ درصدی است. این حجم تولید (۳۳۰,۰۰۰ تن) به تنهایی می‌تواند بیش از ۱۰ درصد از کل تقاضای جهانی لیتیوم در اوایل دهه ۲۰۳۰ را تامین کند. این سطح از تمرکز تولید در یک واحد عملیاتی، قدرت قیمت‌گذاری و نفوذ بازار فوق‌العاده‌ای را برای این مشارکت (Venture) ایجاد خواهد کرد.
منحنی هزینه(Cost Curve) : کلید موفقیت این استراتژی، همانطور که در گزارش ذکر شده، «هزینه‌های پایین» است. عملیات استخراج از شورابه‌های (Brine) کفه نمکی Atacama در شیلی، به طور سنتی در پایین‌ترین دهک (lowest quartile) منحنی هزینه جهانی قرار دارد. هزینه نقدی تولید (Cash Cost) برای این نوع عملیات حدود ۴,۰۰۰ تا ۵,۵۰۰ دلار به ازای هر تن LCE تخمین زده می‌شود. این در حالی است که هزینه تمام شده (All-in Sustaining Cost) برای بسیاری از تولیدکنندگان سنگ سخت استرالیا بین ۱۰,۰۰۰ تا ۱۳,۰۰۰ دلار و برای پروژه‌های جدید و پرریسک حتی بالاتر است که در شرایط فعلی قیمت (حدود 9,۰۰۰ دلار) در حالت زیان‌ده فعالیت می‌کنند، اما عملیات Atacama همچنان سودآوری دارد. این مزیت هزینه به مشارکت Codelco-SQM اجازه می‌دهد تا در دوره‌های رکود قیمت، سهم بازار خود را افزایش داده و رقبای گران‌تر را از میدان به در کند.
۳. تحلیل استراتژیک و ریسک
کنسرسیوم ملی: این توافق، مدلی از ملی‌سازی هوشمندانه منابع است. دولت شیلی از طریق شرکت دولتی Codelco (غول مس جهان اما بدون تجربه در لیتیوم) کنترل یک دارایی استراتژیک ملی را به دست می‌آورد، در حالی که از تخصص فنی، کانال‌های بازاریابی و کارایی عملیاتی شرکت باتجربه SQM بهره‌مند می‌شود. این ساختار ریسک اجرایی را برای Codelco کاهش داده و تداوم عملیات را برای SQM تضمین می‌کند.
ریسک سیاسی: اشاره گزارش به «مخالفت سیاسی فزاینده» و «چرخه انتخاباتی» یک ریسک عمده و غیرقابل چشم‌پوشی است. قراردادهای مرتبط با منابع ملی در شیلی همواره حساسیت‌برانگیز بوده‌اند. هرگونه تغییر در دولت آینده می‌تواند منجر به بازنگری یا حتی لغو این توافق شود. بنابراین، نهایی شدن این قرارداد پیش از پایان دوره دولت فعلی، یک اولویت کلیدی برای طرفین است و هرگونه تاخیر، عدم قطعیت را به شدت افزایش می‌دهد.
میراثCCHEN: نقش این آژانس هسته‌ای یک ویژگی منحصر به فرد در حاکمیت لیتیوم شیلی است. این موضوع نشان می‌دهد که لیتیوم همچنان به عنوان یک «ماده استراتژیک» تحت نظارت دقیق دولت باقی می‌ماند و بازار آن کاملا آزاد نیست. این ساختار، یک لایه دیگر از کنترل دولتی را بر صادرات و حجم تولید اعمال می‌کند که تحلیلگران باید در مدل‌های عرضه خود لحاظ کنند.
جمع‌بندی
تصویب این طرح توسط CCHEN یک گام حیاتی و یک چراغ سبز مهم برای شکل‌گیری بزرگترین و کم‌هزینه‌ترین تولیدکننده لیتیوم جهان در بلندمدت است. این مشارکت استراتژیک میان Codelco و SQM، با هدف تسلط بر بازار در دهه آینده و فراتر از آن طراحی شده و با تکیه بر مزیت هزینه، می‌تواند ساختار رقابتی صنعت لیتیوم را به نفع خود تغییر دهد. با این حال، مسیر این توافق تا نهایی شدن کامل همچنان با موانع سیاسی جدی در داخل شیلی همراه است.
نکات برجسته
تثبیت قدرت در انتهای منحنی هزینه: این توافق، موقعیت شیلی را به عنوان رهبر بلامنازع تولید لیتیوم کم‌هزینه برای دهه‌های آینده تثبیت می‌کند و فشار را بر تولیدکنندگان گران‌قیمت در سراسر جهان افزایش می‌دهد.
زمان‌بندی استراتژیک: تمرکز بر دوره پس از سال ۲۰۳۱، یک شرط‌بندی هوشمندانه بر روی بازگشت کسری عرضه ساختاری به بازار و هم‌راستا با پیش‌بینی‌های تحلیلگران معتبر جهانی است.
حجم تولید تعیین‌کننده: افزایش ظرفیت به ۳۳۰,۰۰۰ تن در سال، این واحد را به یک بازیگر سیستمیک در بازار جهانی لیتیوم تبدیل می‌کند که می‌تواند بر قیمت‌گذاری‌های جهانی تاثیر مستقیم بگذارد.
ریسک سیاسی به عنوان متغیر اصلی: برای سرمایه‌گذاران و فعالان بازار، مهم‌ترین عامل برای پیگیری در کوتاه‌مدت، تحولات سیاسی داخلی شیلی و سرنوشت نهایی این قرارداد در چرخه انتخاباتی پیش رو است. موفقیت یا شکست این توافق، چشم‌انداز عرضه جهانی لیتیوم را به طور معناداری تغییر خواهد داد.