آمریکا اولین مجوز پاکسازی معادن آلوده و رهاشده اورانیوم را صادر کرد
میراث زیستمحیطی پروژه منهتن، برنامهای به رهبری ایالات متحده در جنگ جهانی دوم برای توسعه قابلیتهای انرژی هستهای پیش از رقبای خارجی، هنوز در سراسر ایالات متحده احساس میشود.
برای چندین دهه، هزاران سایت مرتبط با زبالههای معادن رهاشده اورانیوم، آلوده باقی ماندهاند، صدها مورد از آنها در داخل یا نزدیک سرزمینهای Navajo و قبایل بومی قرار دارند، بدون اینکه هیچ مسیر قانونی مشخصی برای پاکسازی وجود داشته باشد.
در ۳۰ سپتامبر، کمیسیون تنظیم مقررات هستهای ایالات متحده (NRC) مجوزی برای شرکت DISA Technologies مستقر در وایومینگ صادر کرد که به این شرکت اجازه میدهد تا سایتهای معادن رهاشده اورانیوم را در سراسر غرب [آمریکا] پاکسازی کرده و اورانیوم را برای مصارف انرژی داخلی بازیافت کند، این اولین مجوز در نوع خود است که تاکنون توسط NRC صادر شده است.
اورانیوم به عنوان انرژی هستهای، یک منبع حیاتی برای تأمین توان پایه [م: حداقل میزان ثابت و دائمی تقاضای برق در شبکه گفته میشود که باید در تمام ساعات شبانهروز تأمین شود. این بخش از تقاضا معمولاً توسط نیروگاههایی پوشش داده میشود که توان تولید پیوسته و پایدار دارند (مثل نیروگاههای هستهای، زغالسنگی، برق آبی بزرگ یا زمینگرمایی)] قابل اتکا محسوب میشود، و ایالات متحده برای راکتورهای هستهای فعلی خود سالانه به حدود ۳۲ میلیون پوند اورانیوم نیاز دارد.
بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی، ایالات متحده در سال ۲۰۲۴، ۵۰ میلیون پوند اورانیوم خریداری کرد، اما تنها ۶۷۷,۰۰۰ پوند تولید داشت. روسیه یک چهارم اورانیوم غنیشده مورد نیاز ناوگان ۹۴ عددی راکتورهای هستهای آمریکا را تأمین میکند، که حدود یک پنجم برق ایالات متحده را تولید میکنند.
ماه گذشته، زمانی که Chris Wright، وزیر انرژی ایالات متحده، گفت که آمریکا باید به دنبال تقویت ذخایر استراتژیک اورانیوم خود باشد تا وابستگی به منابع روسی را کاهش دهد و اعتماد به چشمانداز بلندمدت تولید برق هستهای را افزایش دهد، این به منزله فراخوانی برای «پروژه منهتن ۲.۰» بود. این تحلیل بر اساس گفتههای مدیرعامل شرکتی است که بزرگترین ذخایر قابل استخراج اورانیوم در ایالات متحده را کنترل میکند.
مسیر رو به جلوی [منهتن] ۲.۰
شرکت DISA اعلام کرد که مجوز جدیدش میتواند صدها میلیون پوند مواد حاوی اورانیوم را که در تودههای زباله قدیمی به جا ماندهاند، آزاد کند، منابعی که میتوانند به صورت ایمن و تحت نظارت فدرال بازیابی شوند و همزمان خطرات زیستمحیطی که از دوران جنگ سرد باقی ماندهاند را از بین ببرند.
Greyson Buckingham، مدیرعاملDISA Technologies، گفت که فناوری این شرکت، که تنها فناوری تأیید شده برای تصفیه اورانیوم از این معادن رهاشده است، فرسایش دوغابی با فشار بالا (HPSA) نام دارد.
Buckingham گفت: آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) تخمین میزند که ۱۵,۰۰۰ سایت مرتبط با زبالههای معادن رهاشده اورانیوم در سراسر غرب وجود دارد. این موضوع تا حد زیادی مسئولیت دولت ایالات متحده بود، که کمیسیون انرژی اتمی نام داشت و اکنون به وزارت انرژی تبدیل شده است.
او گفت: در طول جنگ سرد، ما اعلام کردیم که به بیشترین میزان ممکن اورانیوم نیاز داریم، بنابراین دولت ایالات متحده فقط به تولید معدن اورانیوم انگیزه میداد.
تعداد زیادی از کارگاههای کوچک خانوادگی به وجود آمدند. و واقعاً هیچ مقرراتی وجود نداشت تا زمان تصویب قانون انرژی اتمی در سال ۱۹۵۴ و سپس مقررات دیگری که در سال ۱۹۸۳ توسط EPA ابلاغ شد. بنابراین هیچ یک از این سایتها حتی تعهد مالی هم نداشتند.
Buckingham گفت که نوعی تبوتاب معدنکاری در معادن کوچک به راه افتاد.
آنها سنگ معدن اقتصادی را به کارخانه اورانیوم میبردند. مواد غیراقتصادی را در محل رها میکردند. و سپس وقتی رکود اتفاق افتاد، تمام آن شرکتها ورشکست شدند و هیچ تعهد مالیای در کار نبود. بنابراین آن تودههای زباله از مواد غیراقتصادی، رها و دور ریخته شدند.
و تا حدود دو دهه پیش، از طریق مطالعات NIH و سایر مطالعات، متوجه نشدیم که هرچه این مواد بیشتر در محل باقی بمانند، بیشتر تجزیه میشوند.
Buckingham گفت که اورانیوم اکسید شده و به داخل آب نشت میکند، ذرات گرد و غبار به سمت مراکز جمعیتی وزیده میشوند، و اشاره کرد که ۵۲۳ سایت Superfund [م: سایتهای آلوده ثبتشده تحت برنامه پاکسازی فدرال آمریکا]که معادن رهاشده اورانیوم هستند، در قلمرو Navajo Nation [م: بزرگترین منطقه خودگردان سرخپوستان در ایالات متحده] وجود دارد.
برای تصفیه معادن رهاشده اورانیوم، ما در حال ساخت واحدهایی با ظرفیت ۵۰ و ۱۱۰ [تن] در ساعت هستیم. به طور متوسط، سایتهایی که ما بررسی میکنیم، حدود ۳۰,۰۰۰ تن ماده [زائد] دارند.
ما بیش از پنج سال است که با Navajo Nation در حال همکاری هستیم. ما قراردادی با آنها برای پاکسازی اولین سایت در قلمرو Navajo Nation داریم. ما در سال ۲۰۲۲ یک مطالعه امکانسنجی تصفیه در قلمرو Navajo Nation بر روی سه سایت مختلف انجام دادیم که توسط EPA ایالات متحده حمایت مالی شد.
Buckingham گفت که میلیاردها دلار برای بیش از ۱۰ سال در صندوقی برای پاکسازی این سایتها بلوکه شده بود و هیچ پاکسازیای اتفاق نیفتاده است، زیرا تا به حال، تنها گزینهها دفن کردن همه چیز در محل یا انتقال کامل آن به خارج از سایت بود.
او گفت: مردم Navajo نمیخواهند مواد در محل دفن شوند زیرا آنها میخواهند این آلایندهها از سرزمینشان خارج شود. و انتقال آن به خارج از سایت به طور سرسامآوری گران است.
Buckingham گفت که برنامه این است که اورانیوم بازیافت شده و به مصرف مفید برسد.
حمایت سناتور وایومینگ
ابتکار پاکسازی DISA و تأییدیه NRC توسط سناتور وایومینگ، Cynthia Lummis، حمایت میشود.
سناتور Lummis گفت: یک فرایند تأیید سریع نشان میدهد که وقتی شرکتهای نوآور توسط رگولاتورهای فدرال برای ایجاد چارچوبهای مشخص و پیشگام که هم ایمنی و هم کارایی را در اولویت قرار میدهند، توانمند میشوند، چه چیزی ممکن است، و من بسیار هیجانزدهام که از طریق DISA، وایومینگ پیشگام این راه است.
Lummis گفت: معادن رهاشده همچنان سلامت خانوادهها و سرزمین ما را در ایالتهای غربی و در سرزمینهای قبایل بومی تهدید میکنند.
این مجوز گامی حیاتی در اجازه دادن به DISA برای پیشبرد پاکسازی حیاتی خود است و نه تنها به این نگرانیهای بهداشتی و ایمنی رسیدگی میکند، بلکه مواد با ارزش را نیز در این فرایند بازیابی میکند.
دیدگاه Navajo
شرکتهای معدنی بین سالهای ۱۹۴۴ تا ۱۹۸۶ نزدیک به ۴ میلیون تن اورانیوم را از سرزمین Navajo استخراج کردند و اثرات برجای مانده از آن همچنان باقی است. این دورهای بود که مردم Navajo در معادن تحت شرایطی کار میکردند که خطرات بهداشتی تشعشعات به طور کامل درک نشده بود.
سرزمین Navajo که بخشهایی از آریزونا، نیومکزیکو و یوتا را در بر میگیرد، توسط صدها معدن رهاشده اورانیوم احاطه شده است که سوخت مسابقه تسلیحات هستهای آمریکا با اتحاد جماهیر شوروی را تأمین میکردند و زبالههای سمی را به درون زمین سرازیر کردند.
Stephen B. Etsitty، مدیر اجرایی در Navajo Nation و آژانس حفاظت از محیط زیست [Navajo]، گفت که Navajo Nation در طول چهار دهه و از طریق دو جلسه استماع کنگره، تلاش زیادی برای یافتن راهحل انجام داده است.
Etsitty، که یکی از شاهدان در جلسه استماع کنگره در سال ۲۰۰۷ بود، حمایت Navajo از این ابتکار را تأیید کرد. او سالها با NRC بر روی صدور مجوز برای فناوریهای نوظهور جهت پاکسازی زبالههای معدنی کار کرده است.
Etsitty امیدوار است که سایتهای رهاشده اورانیوم بتوانند به عنوان اراضی متروکه طبقهبندی شوند؛ مناطقی که آلودگی در آنها قابل کاهش است و زمین میتواند احیا شود.
Etsitty گفت: ما ۴۰ سال گذشته را صرف جستجوی فناوری برای سایتهای رهاشده در سرزمینهای Navajo کردهایم و هنوز یک بیل هم خاکبرداری نکردهایم.
Etsitty گفت که هدف، جداسازی فلزات سنگین از سنگهای میزبان به دو جریان پسماند، و مدیریت مؤثر آن جریانها است.
یک گزارش اخیر در مقیاس آزمایشگاهی تأیید کرد که فناوری جدید امیدوارکننده است، اما اکنون باید در مقیاس تجاری آزمایش و تنظیم شود.
او گفت: ما مدتی است که در حالت ادغام این فناوری بودهایم. ما مشتاقانه منتظر نتایج هستیم، ما هیجانزدهایم که ببینیم چه کاری میتوان انجام داد. امیدواریم مقداری از این [مواد] را بازیافت کنیم. با این فناوری امیدواریم بتوانیم این کار را انجام دهیم.
Etsitty اظهار داشت که تمرکز کنونی بر آغاز آزمایش فناوری شرکت DISA در مقیاسهای بزرگتر است؛ بهگونهای که بهجای چند پوند پسماند، حجمهایی در حد تُن مورد بررسی قرار گیرد.
Navajo Nation همچنین خواستار یک مخزن اختصاصی پسماند سطح پایین در نزدیکی جوامع خود، در مکانی است که حمل و نقل را از نظر اقتصادی امکانپذیر سازد.
Etsitty گفت: ما به یک مخزن پسماند سطح پایین به اندازه کافی دور نیاز داریم، اما نه در فاصله ۵۰۰ مایلی... و یک تحلیل ریسک بزرگراه حمل و نقل.
جوامع ما خواهان حذف این مواد زائد هستند، که برده شوند، ما میخواهیم این موضوع به وزیر [کشور] Doug Burgum منتقل شود و امیدواریم دولت فدرال بتواند کمک کند.
تحلیل و جمع بندی
جدول زیر بر پایه دادههای کمی ذکر شده در متن گزارش تهیه شده است تا شکاف استراتژیک در زنجیره تأمین اورانیوم ایالات متحده را به تصویر بکشد.
خلاصهی وضعیت اورانیوم ایالات متحده (بر اساس دادههای گزارش)
این دادهها به وضوح یک «بحران امنیت انرژی» را نشان میدهند. شکاف بین نیاز ۳۲ میلیون پوندی و تولید ۰.۶۷ میلیون پوندی، ایالات متحده را به شدت آسیبپذیر کرده است. وابستگی ۲۵ درصدی به روسیه برای اورانیوم غنیشده، در فضای ژئوپلیتیک نوامبر ۲۰۲۵، یک ریسک استراتژیک غیرقابل قبول است. ابتکار DISA تنها راهحل زیستمحیطی نیست، بلکه یک ضرورت امنیت ملی برای تبدیل ۱۵,۰۰۰ سایت آلوده از «بدهی زیستمحیطی» به «دارایی استراتژیک» است.
نکات کلیدی
تغییر پارادایم رگولاتوری: صدور اولین مجوز توسط NRC به DISA Technologies برای پاکسازی و بازیافت اورانیوم از معادن رهاشده، یک تغییر بنیادین است. این اقدام، یک مسیر قانونی جدید برای تبدیل زبالههای دوران جنگ سرد به یک منبع سوخت استراتژیک ایجاد میکند.
بحران امنیت ملی: ایالات متحده با نیاز سالانه ۳۲ میلیون پوند اورانیوم و تولید داخلی کمتر از ۷۰۰ هزار پوند، در بحران تأمین سوخت هستهای قرار دارد. وابستگی ۲۵ درصدی به اورانیوم غنیشده روسیه، محرک اصلی این تغییر سیاست است.
فناوری جدید(HPSA): فناوری فرسایش دوغابی با فشار بالا (HPSA) متعلق بهDISA، به عنوان تنها راهحل تأیید شده، در مرکز این تحول قرار دارد. موفقیت تجاری این فناوری میتواند قفل "صدها میلیون پوند" اورانیوم به جا مانده را باز کند.
همسویی منافع: این ابتکار به ندرت منافع گروههای مختلف را همسو کرده است: دولت فدرال (امنیت انرژی)، Navajo Nation (عدالت و پاکسازی زیستمحیطی)، و بخش خصوصی (سودآوری از بازیافت).
فرصت سرمایهگذاری: این مجوز، یک بازار کاملاً جدید در تلاقی «معدنکاری سبز، فناوریهای پاکسازی و «امنیت انرژی» ایجاد میکند.
تحلیل کمّی
تحلیل کمّی این گزارش بر یک واقعیت ساده استوار است: عدم تعادل شدید عرضه و تقاضای داخلی.
شکاف عظیم عرضه: دادههای اداره اطلاعات انرژی (EIA) که در گزارش آمده (نیاز ۳۲ میلیون پوند در مقابل تولید ۰.۶۷۷ میلیون پوند در ۲۰۲۴) نشان میدهد که تولید داخلی آمریکا تنها ۲.۱ درصد از نیاز سالانهاش را پوشش میدهد. این شکاف، با توجه به قیمتهای جهانی اورانیوم (U3O8) که در محدوده بالای ۹۰ تا ۱۰۰ دلار در هر پوند در بازارهای نقدی در سال ۲۰۲۵ نوسان میکند، از نظر اقتصادی بسیار گران تمام میشود.
ریسک واردات: اتکا به واردات، به ویژه ۲۵ درصد سهم روسیه در بخش حیاتی «غنیسازی»، یک ریسک قیمتی و لجستیکی است. هرگونه تنش ژئوپلیتیک میتواند این شریان حیاتی را قطع کند و ناوگان هستهای آمریکا (تولیدکننده ۲۰ درصد برق) را با بحران سوخت مواجه سازد.
پتانسیل اقتصادیHPSA: پتانسیل اقتصادی این طرح در مقیاس آن نهفته است. اگر تخمین EPA مبنی بر وجود ۱۵,۰۰۰ سایت و ادعای DISA مبنی بر "صدها میلیون پوند" ماده حاوی اورانیوم دقیق باشد، و حتی اگر درصد بازیابی پایینی در نظر بگیریم، حجم اورانیوم قابل استحصال میتواند تولید داخلی را به طور چشمگیری افزایش دهد.
مثال: اگر تنها ۱۰ درصد از ۱۵,۰۰۰ سایت، حاوی میانگین ۳۰,۰۰۰ تن ماده زائد (طبق گزارش) باشند و عیار متوسط قابل بازیافت بسیار پایین (مثلاً ۰.۰۵ درصد) باشد، پتانسیل عظیمی همچنان وجود دارد. فناوری HPSA به این دلیل کلیدی است که هزینههای فرآوری سنتی را ندارد و مستقیماً به سراغ مواد زائدی میرود که قبلاً «غیراقتصادی» تلقی میشدند.
هزینه عدم اقدام: گزارش به "میلیاردها دلار" بلوکه شده در صندوقهای پاکسازی اشاره میکند. این یک هزینه غیرقابل بازگشت است. مدل DISA این هزینه را به درآمد تبدیل میکند، زیرا هزینه پاکسازی توسط درآمد حاصل از فروش اورانیوم بازیافتی جبران میشود.
تحلیل کیفی و ژئوپلیتیک
پروژه منهتن ۲.۰ و ملیگرایی منابع: این گزارش نمونه بارز ملیگرایی منابع در شکلی نوین است. برخلاف شکل سنتی آن (مانند محدودیت صادرات در شیلی یا اندونزی)، در اینجا ایالات متحده در حال «ملیسازی» یا «بازپسگیری» منابعی است که قبلاً به عنوان «زباله» رها شده بودند. این یک سیاست تدافعی برای کاهش وابستگی استراتژیک است. دولت آمریکا (از طریقNRC) با «مجوزدهی» به جای «مالکیت»، در حال فعالسازی بخش خصوصی برای دستیابی به اهداف امنیت ملی است.
عدالت زیستمحیطی به عنوان کاتالیزور: حمایت قاطع Navajo Nation (به نمایندگی Stephen B. Etsitty) یک عامل حیاتی است. این گروه، که بزرگترین قربانی میراث سمی جنگ سرد بوده است، اکنون به قدرتمندترین حامی این راهحل فناورانه تبدیل شده است. آنها پاکسازی را بر هر ملاحظه دیگری اولویت دادهاند و این امر موانع اجتماعی و سیاسی را که معمولاً پروژههای معدنی جدید با آن روبرو هستند، از میان برمیدارد.
تغییر در ریسک رگولاتوری: بزرگترین ریسک در پروژههای اورانیوم (بهویژه در آمریکا) همواره ریسک مجوزدهی بوده است. این اقدامNRC، که با حمایت سناتور Lummis همراه است، نشاندهنده یک «چراغ سبز» سیاسی و رگولاتوری است. این پیام را به بازار میفرستد که دولت فدرال آماده است تا برای حل بحران انرژی، فرایندهای بوروکراتیک را تسریع بخشد.
تحلیل سناریو
سناریوی اول (خوشبینانه): موفقیت کامل فناوری در مقیاس تجاری
فناوری HPSA شرکت DISA در مقیاس تجاری (واحدهای ۵۰ تا ۱۱۰ تن در ساعت) به خوبی و با هزینه مقرونبهصرفه عمل میکند.
پیامدها: پاکسازی سایتهای Navajo با سرعت انجام میشود. میلیونها پوند اورانیوم جدید وارد زنجیره تأمین داخلی آمریکا میشود. وابستگی به واردات (بهویژه از روسیه) در عرض ۵ تا ۱۰ سال به طور قابل توجهی کاهش مییابد. DISA به یک تولیدکننده بزرگ اورانیوم در آمریکای شمالی تبدیل میشود و الهامبخش شرکتهای مشابه خواهد بود. قیمت اورانیوم ممکن است به دلیل عرضه جدید تا حدی تثبیت شود، اما مهمتر از آن، امنیت عرضه برای مصرفکنندگان (نیروگاهها) تضمین میشود.
سناریوی دوم (بدبینانه): شکست در مقیاس تجاری یا چالش پسماند
فناوری HPSA در مقیاس آزمایشگاهی خوب عمل کرده، اما در مقیاس «تن» با چالشهای غیرمنتظره فنی، هزینههای بالا، یا مشکلات لجستیکی مواجه میشود. یا، همانطور که Etsitty اشاره کرد، مشکل مخزن پسماند سطح پایین حل نمیشود. جریانهای پسماند جدا شده، اما محلی برای دفع ایمن و اقتصادی آنها وجود ندارد.
پیامدها: پروژه متوقف میشود. این یک پیروزی کوتاهمدت برای DISA و یک شکست بلندمدت برای Navajo و امنیت انرژی آمریکا خواهد بود. بازار به وضعیت «وابستگی کامل به واردات» بازمیگردد و اعتبار فناوریهای پاکسازی زیر سوال میرود.
سناریوی سوم (ادامه وضع موجود): پاکسازی آهسته و نمادین
فناوری کار میکند، اما فرایند پاکسازی ۱۵,۰۰۰ سایت بسیار کندتر، گرانتر و پیچیدهتر از حد انتظار است.
پیامدها: DISA موفق به پاکسازی چند سایت کلیدی در قلمرو Navajo میشود (یک پیروزی زیستمحیطی محلی)، اما حجم اورانیوم تولیدی آنقدر نیست که بتواند شکاف ۳۲ میلیون پوندی را پر کند. این منبع جدید صرفاً به یک منبع تکمیلی تبدیل میشود، نه یک راهحل استراتژیک.
فرصت/ریسک: ریسک برای سرمایهگذاران این است که درگیر یک پروژه «پاکسازی» طولانیمدت شوند تا یک پروژه «معدنی» سودآور. فرصت این است که این اقدام نمادین، سرمایهگذاری در «اکتشاف و معدنکاری سنتی» اورانیوم در داخل آمریکا را توجیه و تسریع میکند.
ذینفعان کلیدی
دولت فدرال آمریکا(NRC, DOE): برنده اصلی. با یک تصمیم رگولاتوری، به طور همزمان به سه هدف دست مییابد: ۱) کاهش ریسک ژئوپلیتیک (روسیه)، ۲) پیشبرد اهداف انرژی پاک (تأمین سوخت هستهای)، ۳) حل یک بحران زیستمحیطی و حقوقی ۴۰ ساله (Navajo Nation).
Navajo Nation و جوامع قبلی: برنده اصلی. پس از دههها انتظار، بالاخره یک راهحل عملی برای «حذف» آلایندهها (نه فقط دفن) پیدا کردهاند. این یک پیروزی در زمینه عدالت زیستمحیطی است.
شرکتDISA Technologies: برنده اصلی. با کسب اولین مجوز، انحصار موقت در یک بازار بکر با ۱۵,۰۰۰ سایت بالقوه را به دست آورده است. ارزش این شرکت به شدت به موفقیت تجاری فناوری HPSA گره خورده است.
نیروگاههای هستهای (مصرفکنندگان): برنده. ایجاد یک منبع عرضه داخلی، امن و بلندمدت، ریسک زنجیره تأمین آنها را کاهش میدهد و به آنها امکان میدهد قراردادهای بلندمدت (LTPs) باثباتتری ببندند.
تولیدکنندگان سنتی اورانیوم (مانندCameco, Kazatomprom): خنثی تا مثبت. اگرچه این یک منبع عرضه جدید است، اما تقاضای جهانی برای اورانیوم به دلیل گذار انرژی آنقدر بالاست که این عرضه اضافی را جذب میکند. مهمتر از آن، این اقدام دولت آمریکا یک سیگنال مثبت قوی به کل صنعت هستهای مبنی بر «ضرورت» این سوخت در آینده است.
جمعبندی
گزارش ۳۰ سپتامبر، صرفاً یک خبر در مورد یک شرکت معدنی نیست؛ این یک نقطه عطف در سیاست انرژی و زیستمحیطی ایالات متحده است. آمریکا رسماً پذیرفته است که وابستگی به اورانیوم روسیه یک خطر امنیت ملی است و راهحل آن نه در معادن جدید (که دههها زمان میبرد)، بلکه در زیر خاک، در زبالههای سمی به جا مانده از جنگ سرد نهفته است.
موفقیت این طرح، اورانیوم را از یک «کامودیتی» صرف، به یک دارایی استراتژیک بازیافتی تبدیل میکند. این اقدام، تلاقی کامل نوآوری فناورانه(HPSA)، ضرورت ژئوپلیتیک (مقابله با روسیه) و عدالت زیست محیطی و اجتماعی (پاکسازی سرزمینهای Navajo) است.
