برای افزایش فشار بر Xi، ترامپ قراردادهای مواد معدنی در آسیا امضا خواهد کرد

به گفته مقامات ارشد ایالات متحده، دونالد ترامپ در جریان سفر خود به آسیا به دنبال امضای توافق‌نامه‌های اقتصادی و معاملات مواد معدنی حیاتی با شرکای تجاری خواهد بود، در حالیکه دولت در آستانه دیدار سرنوشت‌ساز با شی جین‌پینگ، در حال افزایش فشار بر چین است.

ترامپ به دنبال معاملاتی خواهد بود که به آزادسازی منابع منطقه برای ایجاد زنجیره‌های تأمین قابل اطمینان‌تر برای صنایع، کمک به رشد جهانی و تضمین سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در ایالات متحده کمک کند.

جزئیات دقیقی درباره آنچه معاملات مورد نظر ترامپ ممکن است شامل شود، ارائه نشده است.

این سفر شامل توقف‌هایی در مالزی برای اجلاس انجمن ملل جنوب شرقی آسیا(ASEAN)، ژاپن و سپس کره جنوبی برای اجلاس همکاری‌های اقتصادی آسیا-اقیانوسیه (APEC) خواهد بود و با دیداری رو در رو میان ترامپ و شی به اوج خود می‌رسد؛ فرصتی برای رهبران دو اقتصاد بزرگ جهان تا اختلافات دیرینه بر سر تعرفه‌ها و کنترل‌های صادراتی را حل و فصل کنند.

Zafrul Aziz، وزیر سرمایه‌گذاری، تجارت و صنعت مالزی، روز شنبه گفت که مالزی در حال مذاکره برای یک معامله احتمالی مواد معدنی حیاتی با ایالات متحده است.

زمانی که Haslinda Amin از تلویزیون بلومبرگ از Zafrul پرسید آیا مالزی همزمان با امضای توافق تجاری با مالزی در روز یکشنبه، معامله‌ای را با ترامپ امضا خواهد کرد، وی گفت: این یک احتمال است.

جریان عناصر نادر خاکی  که برای تعدادی از بخش‌های کلیدی از جمله فناوری، دفاع و انرژی حیاتی هستند، در مرکز این گفتگوها خواهد بود.

چین در دور جدیدی از محدودیت‌های تجاری تلافی‌جویانه میان واشنگتن و پکن، از کنترل‌های صادراتی سخت‌گیرانه‌تری بر عناصر نادر خاکی و سایر مواد معدنی حیاتی رونمایی کرده است.

تسلط چین بر زنجیره تأمین این فلزات، یک نقطه اهرم کلیدی برای شی در این مبارزه تجاری بوده است.

در مقابل، ترامپ تهدید کرده است که اگر پکن این محدودیت‌ها را لغو نکند، تا اول نوامبر، تعرفه ۱۰۰ درصد اضافی بر محصولات چینی اعمال خواهد کرد.

او همچنین برای حفاظت از صنایع آمریکا، اقداماتی را برای تأمین منابع جایگزین جهت استخراج و فرآوری مواد معدنی حیاتی آغاز کرده است.

در اوایل این هفته، ترامپ پیمان مهمی را با نخست‌وزیر استرالیا، Anthony Albanese، برای تقویت دسترسی ایالات متحده به مواد معدنی حیاتی امضا کرد؛ مسیری که رهبر استرالیا ارزش آن را ۸.۵ میلیارد دلار ارزیابی کرد.

در آستانه دیدار با شی، ترامپ همچنین به دنبال تقویت موضع مذاکراتی خود بوده است.

در اوایل روز جمعه، دولت ترامپ اعلام کرد که در حال آغاز تحقیقی در مورد اینکه آیا چین از شرایط یک پیمان تجاری محدود از دور اول ریاست‌جمهوری ایالات متحده تبعیت کرده است یا خیر، می‌باشد؛ اقدامی که راه را برای تعرفه‌های بیشتر علیه پکن باز می‌کند.

علاوه بر عناصر نادر خاکی، ترامپ همچنین به دنبال متقاعد کردن شی برای ازسرگیری خرید سویای آمریکایی توسط چین، مقابله جدی با قاچاق فنتانیل و اعمال فشار احتمالی بر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، برای پایان دادن به جنگ در اوکراین است.

همچنین یک تفاهم تعرفه‌ای فعلی که قرار است در ماه نوامبر به پایان برسد و رهبران می‌توانند آن را تمدید کنند، روی میز است.

انتظار می‌رود ترامپ در سفر خود دیدارهای دوجانبه‌ای نیز باSanae Takaichi، نخست‌وزیر ژاپن، و Lee Jae Myung، رئیس‌جمهور کره جنوبی، داشته باشد؛ به ویژه سئول به دنبال نهایی کردن یک پیمان تجارت و سرمایه‌گذاری با واشنگتن برای کاهش تعرفه‌ها است.

تحلیل و جمع بندی

بر اساس داده‌های موجود در متن، جدول زیر خلاصه اقدامات راهبردی ایالات متحده برای مقابله با تسلط چین بر مواد معدنی حیاتی را نشان می‌دهد:

خلاصه اقدامات ایالات متحده برای تنوع‌بخشی به زنجیره تأمین (بر اساس گزارش)

تحلیل کمّی

تحلیل کمّی بر اساس داده‌های گزارش، بر دو محور اصلی استوار است:

سرمایه‌گذاری در تنوع‌بخشی: امضای پیمان ۸.۵ میلیارد دلاری با استرالیا یک داده کمّی بسیار مهم است. این عدد، مقیاس تعهد مالی ایالات متحده برای ایجاد زنجیره‌های تأمین جایگزین را نشان می‌دهد. این رقم به عنوان یک معیار برای مذاکرات آتی، مانند مذاکره با مالزی، عمل کرده و این پیام را می‌رساند که آمریکا آماده پرداخت هزینه‌های قابل توجه برای کاهش وابستگی استراتژیک خود است.

اهرم‌های فشار اقتصادی: تهدید به اعمال تعرفه ۱۰۰ درصد یک ابزار کمّی افراطی است. چنین تعرفه‌ای عملاً هزینه کالاهای چینی مورد نظر را دو برابر کرده و می‌تواند منجر به توقف کامل تجارت در آن بخش‌ها شود. تعیین ضرب‌الاجل اول نوامبر، فشار زمانی شدیدی را به مذاکرات آتی با شی جین‌پینگ وارد می‌کند و بازار را در آستانه نوسانات شدید قرار می‌دهد. علاوه بر این، گشایش «تحقیق» جدید، پتانسیل کمّی برای اعمال تعرفه‌های بیشتر و نامحدود را ایجاد می‌کند.

تحلیل کیفی و ژئوپلیتیک

گزارش حاضر، تصویری روشن از تشدید رقابت استراتژیک میان ایالات متحده و چین را ترسیم می‌کند که اکنون به حوزه مواد معدنی حیاتی و عناصر نادر خاکی کشیده شده است.

محور اصلی منازعه: اقدام چین در کنترل‌های صادراتی سخت‌گیرانه‌تر  یک اقدام ژئوپلیتیک آشکار است. چین از تسلط خود بر زنجیره تأمین به عنوان یک اهرم در جنگ تجاری استفاده می‌کند. این اقدام مستقیماً بخش‌های حیاتی آمریکا شامل فناوری، دفاع و انرژی را هدف قرار می‌دهد.

پاسخ راهبردی آمریکا: سفر ترامپ به آسیا (مالزی، ژاپن، کره جنوبی) یک ضدحمله دیپلماتیک و اقتصادی است. هدف، ایجاد یک ائتلاف از شرکای تجاری برای ساخت زنجیره‌های تأمین قابل اطمینان‌تر و تأمین منابع جایگزین  است. این یک استراتژی مهار اقتصادی با هدف خنثی‌سازی اهرم چین است.

تاکتیک‌های مذاکراتی: ترامپ از یک رویکرد دوگانه (هویج و چماق) استفاده می‌کند. چماق شامل تهدید تعرفه ۱۰۰ درصدی و تحقیقات جدید است. هویج شامل امکان حل و فصل اختلافات در نشست رو در رو با شی، بحث در مورد تمدید تفاهم تعرفه‌ای و همچنین گره زدن این موضوع به مسائل دیگر مانند خرید سویا و جنگ اوکراین است.

تحلیل سناریو

بر اساس بحران توصیف شده در گزارش (تنش بر سر مواد معدنی و ضرب‌الاجل اول نوامبر)، سه سناریوی محتمل قابل تصور است:

سناریوی اول (خوش‌بینانه: توافق و کاهش تنش)

در نشست آتی، ترامپ و شی به یک توافق موقت دست می‌یابند. چین کنترل‌های صادراتی خود را کاهش می‌دهد و ایالات متحده از اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی صرف نظر می‌کند. ممکن است تفاهم تعرفه‌ای  تمدید شود.

پیامد: بازار کامودیتی‌ها (به ویژه عناصر نادر خاکی) با یک رالی کوتاه‌مدت آرامش‌بخش مواجه شده و قیمت‌ها از اوج ریسک ژئوپلیتیک عقب‌نشینی می‌کنند. با این حال، تلاش آمریکا برای تنوع‌بخشی متوقف نخواهد شد، اما از فوریت آن کاسته می‌شود.

سناریوی دوم (بدبینانه: جنگ تجاری تمام‌عیار)

مذاکرات شکست می‌خورد. ایالات متحده در اول نوامبر تعرفه ۱۰۰ درصدی را اعمال می‌کند. چین با توقف کامل صادرات عناصر نادر خاکی یا سایر اقدامات تلافی‌جویانه پاسخ می‌دهد.

پیامد: شوک شدید عرضه در بازار مواد معدنی حیاتی. قیمت عناصر نادر خاکی و سایر فلزات مرتبط به سطوح بی‌سابقه‌ای جهش می‌کند. صنایع فناوری، دفاع و انرژی آمریکا با بحران فوری مواجه می‌شوند. سرمایه‌گذاری در منابع جایگزین به شدت تسریع می‌شود، اما شکاف عرضه کوتاه‌مدت قابل پر کردن نخواهد بود.

سناریوی سوم (ادامه وضع موجود: تنش مدیریت‌شده)

نشست نتایج ملموسی در بر ندارد. ضرب‌الاجل اول نوامبر شاید با تمدیدی کوتاه‌مدت یا اعمال تعرفه‌های محدودتر (نه ۱۰۰ درصد) همراه شود محدودیت‌های تلافی‌جویانه ادامه می‌یابد.

ریسک‌ها و فرصت‌ها: این سناریو، عدم قطعیت را در بازار حفظ می‌کند.

ریسک: قیمت کامودیتی‌ها به دلیل «ریسک پریم ژئوپلیتیک» بالا باقی می‌ماند. سرمایه‌گذاری در صنایع مصرف‌کننده به دلیل عدم اطمینان از زنجیره تأمین، پرریسک خواهد بود.

فرصت: این وضعیت، یک فرصت سرمایه‌گذاری میان‌مدت و بلندمدت پایدار برای تولیدکنندگان خارج از چین (مانند استرالیا و مالزی) ایجاد می‌کند، زیرا ایالات متحده به طور پیوسته سرمایه‌گذاری خود را در این «منابع جایگزین افزایش خواهد داد.

ذی‌نفعان کلیدی

صنایع مصرف‌کننده آمریکایی (فناوری، دفاع، انرژی): این ذی‌نفعان به شدت در معرض آسیب ناشی از «کنترل‌های صادراتی» چین قرار دارند. منافع آنها در موفقیت فوری تلاش‌های دولت ترامپ برای تأمین منابع جایگزین و ایجاد زنجیره‌های تأمین قابل اطمینان‌تر نهفته است. آنها با ریسک افزایش شدید هزینه یا توقف تولید مواجه هستند.

تولیدکنندگان و صادرکنندگان چینی: آنها از تسلط بر زنجیره تأمین به عنوان اهرم سود می‌برند، اما در عین حال با ریسک از دست دادن بزرگترین مشتری خود در بلندمدت، به دلیل پیمان‌هایی مانند پیمان با استرالیا و همچنین مواجهه با تعرفه ۱۰۰ درصدی در کوتاه‌مدت مواجه هستند.

کشورهای ثالث دارنده منابع (مانند استرالیا و مالزی): این کشورها ذی‌نفعان اصلی این بحران هستند. آنها در موقعیتی قرار گرفته‌اند که می‌توانند سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی (مانند ۸.۵ میلیارد) دلارجذب کنند و به حلقه‌های حیاتی در زنجیره تأمین جدید و غیرچینی تبدیل شوند.

سرمایه‌گذاران بازار کامودیتی: این گروه با نوسانات شدید مواجه‌اند. تصمیمات سیاسی دیدار شی و ترامپ، (ضرب‌الاجل اول نوامبر)  تأثیر مستقیم و آنی بر قیمت‌ها خواهد داشت. ریسک بالا، اما پتانسیل سود در صورت اتخاذ مواضع صحیح در شرکت‌های معدنی غیرچینی نیز بالا است.

نکات کلیدی

کانون بحران: تنش آمریکا و چین به طور قطعی وارد حوزه مواد معدنی حیاتی و عناصر نادر خاکی شده است. این یک ریسک زنجیره تأمین سیستماتیک برای بخش‌های فناوری، دفاع و انرژی است.

اقدام متقابل آمریکا: ایالات متحده به طور تهاجمی در حال تنوع‌بخشی به زنجیره تأمین خود است. این اقدام با پیمان امضا شده ۸.۵ میلیارد دلاری با استرالیا و مذاکرات فعال با مالزی کاملاً عملیاتی شده است.

نقطه عطف زمانی: «اول نوامبر» تاریخ کلیدی است. تهدید ترامپ مبنی بر اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی در صورت عدم عقب‌نشینی چین از کنترل‌های صادراتی، پتانسیل یک شوک قیمتی بزرگ را دارد.

رویداد کلیدی: نشست آتی ترامپ و شی تکلیف این بحران را در کوتاه‌مدت مشخص خواهد کرد (سناریوی توافق یا سناریوی جنگ تجاری تمام‌عیار).

پیامد سرمایه‌گذاری: بازار در انتظار نوسانات شدید است. فرصت‌های بلندمدت در تولیدکنندگان مواد معدنی در کشورهای همسو با آمریکا (استرالیا، مالزی) در حال شکل‌گیری است، در حالی که ریسک‌های قابل توجهی متوجه صنایع وابسته به زنجیره تأمین چین است.

جمع‌بندی

گزارش فوق صرفاً یک خبر دیپلماتیک نیست، بلکه اعلام آغاز یک بازآرایی استراتژیک در زنجیره تأمین جهانی مواد معدنی حیاتی است. ایالات متحده به این نتیجه رسیده است که تسلط چین بر این فلزات، یک آسیب‌پذیری غیرقابل قبول است و با سرمایه‌گذاری هنگفت و دیپلماسی فعال، در حال ساختن یک ساختار موازی است. اقدام چین در کنترل صادرات، این فرآیند را تسریع کرده است. بازار کامودیتی‌ها در آستانه یک دوره پرتلاطم قرار دارد که توسط تصمیمات ژئوپلیتیک، و نه لزوماً بنیادهای عرضه و تقاضای سنتی، هدایت خواهد شد.