جهش ۲۳ درصدی صادرات بوکسیت در سه ماهه سوم علیرغم چالش‌ها در گینه

علیرغم اختلالات فصلی آب و هوا و افزایش نظارت‌های رگولاتوری، صادرات بوکسیت گینه شاهد رشد چشمگیر ۲۳ درصدی به صورت سال به سال در سه ماهه سوم ۲۰۲۵ بود.

به گزارش رویترز، بر اساس اعلام وزارت معادن و زمین‌شناسی، محموله‌های کانسنگ حیاتی آلومینیوم این کشور به مجموع ۳۹.۴۱ میلیون تن رسید که افزایشی نسبت به ۳۲ میلیون تن در مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد.

بخش عمده این صادرات به مقصد چین ارسال شد.

با این حال، میانگین صادرات ماهانه ۱۳.۱۴ میلیون تن در طول سه ماهه سوم، افتی تقریباً ۱۹ درصدی را نسبت به نیمه اول سال نشان می‌دهد، که بازتاب‌دهنده تأثیر باران‌های شدید بر عملیات معدنکاری و فعالیت‌های بندری در گینه، دومین تولیدکننده بزرگ بوکسیت جهان، است.

اقدامات اخیر دولت تحت رهبری نظامی، که شامل لغو مجوزهای معدنکاری و فشار بر شرکت‌ها برای ساخت پالایشگاه‌های آلومینا بوده، درجه‌ای از عدم قطعیت عملیاتی را ایجاد کرده است.

به نقل از این خبرگزاری، Bernabe Sanchez، یک اقتصاددان مستقل حوزه مواد معدنی متمرکز بر گینه، گفت: با این احجام، تولید سالانه بوکسیت گینه احتمالاً به حدود ۱۸۰ میلیون تن خواهد رسید، که بسیار پایین‌تر از نرخ تولید ثبت شده در نیمه اول سال است، اما همچنان بیش از ۲۰ درصد بالاتر از رکورد سال گذشته می‌باشد.

شرکت‌های چینی حضور قدرتمندی را در بازار بوکسیت گینه حفظ کرده‌اند و حدود ۵۴.۶ درصد از صادرات سه ماهه سوم را کنترل می‌کنند.

پیشتاز این عرصه، SMB-Winning با ۱۷.۵۱ میلیون تن است و پس از آن CHALCO و CDM-CHINE قرار دارند.

سهم قابل توجه گینه، که تقریباً یک سوم واردات بوکسیت چین را تشکیل می‌دهد، نفوذ پکن را بر زنجیره تأمین جهانی آلومینیوم تقویت می‌کند.

در تضاد با کاهش تولید فولاد، تولید آلومینیوم چین در سه ماهه اول ۲۰۲۵ با رشد ۲.۶ درصدی سال به سال مواجه شد.

بر اساس داده‌های رسمی چین، این رشد به تقاضای قوی از سوی بخش خودروهای الکتریکی و پروژه‌های زیرساختی نسبت داده می‌شود.

گینه در حال آماده‌سازی برای اولین محموله ارسالی از پروژه سنگ آهن Simandou است، و بخش عمده‌ای از این سنگ آهن با عیار بالا برای چین در نظر گرفته شده است.

این تحول نه تنها کنترل پکن بر تولیدات معدنی گینه را تقویت می‌کند، بلکه موقعیت Conakry را به عنوان یک تأمین‌کننده کلیدی برای نیازهای صنعتی چین تثبیت می‌نماید.

علیرغم فشار دولت برای توسعه پالایشگاه‌های داخلی آلومینا، گینه در سه ماهه سوم ۲۰۲۵ تنها ۷۸,۰۰۰ تن آلومینا صادر کرد.

تحلیل و جمع بندی

داده‌های کلیدی استخراج‌شده از متن گزارش در جدول زیر جهت تحلیل ارائه می‌شود:

شاخص‌های کلیدی عملکرد بخش بوکسیت گینه (Q3 2025)

داده‌ها یک تصویر متناقض را ترسیم می‌کنند. از یک سو، رشد سالانه ۲۳ درصدی نشان‌دهنده تداوم تقاضای قوی و افزایش ظرفیت تولید نسبت به سال گذشته است. از سوی دیگر، افت ۱۹ درصدی نسبت به نیمه اول سال، هرچند به بارندگی فصلی نسبت داده شده، یک سیگنال هشداردهنده مبنی بر آسیب‌پذیری لجستیکی و عملیاتی است. نکته برجسته، شکاف عظیم بین صادرات ۳۹.۴۱ میلیون تنی بوکسیت (ماده خام) و صادرات تنها ۷۸ هزار تنی آلومینا (محصول فرآوری‌شده) است. این شکاف، هسته اصلی تنش فعلی بین دولت نظامی گینه و شرکت‌های معدنی را نشان می‌دهد.

تحلیل کمّی

روند عرضه: گزارش، یک روند عرضه متناقض را نشان می‌دهد. رشد ۲۳ درصدی سال به سال یک شاخص  یا کاهشی برای قیمت بوکسیت است، زیرا به معنای ورود عرضه بیشتر به بازار نسبت به سال گذشته است. با این حال، افت ۱۹ درصدی نسبت به نیمه اول سال یک شاخص افزایشی کوتاه‌مدت [قیمت] است که نشان‌دهنده انقباض عرضه فصلی می‌باشد.

پیش‌بینی تولید: برآورد ۱۸۰ میلیون تنی Bernabe Sanchez برای کل سال، با وجود افت فصلی، همچنان یک رشد ۲۰ درصدی عظیم نسبت به رکورد سال گذشته را هدف قرار داده است. این حجم از عرضه، گینه را به عنوان محور اصلی تعیین قیمت جهانی بوکسیت تثبیت می‌کند.

روند تقاضا: تقاضا، به طور انحصاری توسط چین هدایت می‌شود. رشد ۲.۶ درصدی تولید آلومینیوم چین در سه ماهه اول، که توسط بخش‌های استراتژیک خودروهای الکتریکی (EV) و زیرساخت‌ها پشتیبانی می‌شود، نشان می‌دهد که تقاضای چین برای بوکسیت، یک تقاضای ساختاری و بلندمدت است، نه دوره‌ای.

تمرکز بازار: کنترل ۵۴.۶ درصدی شرکت‌های چینی بر صادرات گینه و وابستگی یک سومی چین به واردات از گینه، یک وابستگی متقابل پرریسک ایجاد می‌کند. این تمرکز بالا، آسیب‌پذیری زنجیره تأمین جهانی آلومینیوم را به شدت افزایش می‌دهد. هرگونه اختلال در گینه، مستقیماً بر هزینه‌های تولید در چین و متعاقباً بر قیمت جهانی آلومینیوم (LME) تأثیر می‌گذارد.

تحلیل کیفی و ژئوپلیتیک

ملی‌گرایی منابع: گزارش به وضوح به هسته اصلی ریسک بازار اشاره دارد: اقدامات اخیر دولت تحت رهبری نظامی. این اقدامات شامل «لغو مجوزها» و «فشار بر شرکت‌ها برای ساخت پالایشگاه‌های آلومینا» است. این یک نمونه کلاسیک از ملی‌گرایی منابع است. دولت گینه به دنبال تغییر مدل اقتصادی خود از یک صادرکننده صرف ماده خام (بوکسیت) به یک تولیدکننده با ارزش افزوده (آلومینا) است.

شکاف سیاست و واقعیت: داده‌ها شکست این سیاست را تا به امروز نشان می‌دهند. در حالیکه دولت فشار می‌آورد، صادرات آلومینا در سه ماهه سوم تنها ۷۸,۰۰۰ تن بوده است. این رقم در مقابل صادرات ۳۹.۴۱ میلیون تنی بوکسیت عملاً صفر است. این شکاف نشان می‌دهد که شرکت‌های معدنی (عمدتاً چینی) در برابر سرمایه‌گذاری هنگفت مورد نیاز برای ساخت پالایشگاه‌ها مقاومت می‌کنند، که این امر عدم قطعیت عملیاتی را تشدید می‌کند.

محور استراتژیک گینه-چین: نفوذ چین در گینه فراتر از بوکسیت است. اشاره گزارش به پروژه سنگ آهن Simandou بسیار حیاتی است. گینه در آستانه تبدیل شدن به تأمین‌کننده اصلی هر دو ماده خام کلیدی برای صنعت چین است: بوکسیت برای آلومینیوم و سنگ آهن با عیار بالا برای فولاد. این امر موقعیت Conakry را به عنوان یک شریک استراتژیک غیرقابل جایگزین برای پکن تثبیت می‌کند و به شرکت‌های چینی اهرم فشاری در برابر فشارهای دولت گینه می‌دهد.

تحلیل سناریو

بر اساس تنش‌های ذکر شده در گزارش، سه سناریو قابل تصور است:

سناریوی اول (خوش‌بینانه): توافق و ثبات

دولت نظامی گینه، با درک واقعیت‌های سرمایه‌گذاری (نیاز به میلیاردها دلار برای ساخت پالایشگاه)، از فشارهای تهاجمی عقب‌نشینی کرده و در ازای دریافت حق امتیاز بالاتر یا تعهدهای بلندمدت مبهم برای ساخت پالایشگاه، به شرکت‌ها اجازه ادامه صادرات حداکثری را می‌دهد.

پیامدها: عدم قطعیت کاهش می‌یابد. عرضه بوکسیت به چین تثبیت شده و به رکوردهای جدیدی دست می‌یابد (فراتر از ۱۸۰ میلیون تن. این سناریو منجر به ثبات یا کاهش قیمت بوکسیت و کاهش ریسک پرمیوم در قیمت آلومینیوم LME می‌شود.

سناریوی دوم (بدبینانه): تشدید تقابل و توقف صادرات

دولت گینه تهدیدات خود را عملی می‌کند و صادرات یکی از بازیگران اصلی (مانند SMB-Winning) را به دلیل عدم پیشرفت در ساخت پالایشگاه متوقف می‌کند.

تأثیر بر بازار: این یک شوک عرضه شدید به بازار خواهد بود. با توجه به سهم یک سومی گینه در واردات چین، پکن با کمبود فوری بوکسیت مواجه می‌شود. قیمت جهانی بوکسیت به شدت جهش می‌کند و قیمت آلومینیوم در LME به دلیل نگرانی از کاهش تولید در چین، افزایش شدیدی را تجربه خواهد کرد.

سناریوی سوم (ادامه وضع موجود): بلاتکلیفی فرسایشی

این سناریوی محتمل‌ترین است. دولت به فشارهای کلامی و افزایش نظارت‌های رگولاتوری ادامه می‌دهد. شرکت‌ها با دادن امتیازات کوچک و پیشبرد بسیار کند پروژه‌های پالایشگاهی، به خرید زمان ادامه می‌دهند. اختلالات فصلی (مانند باران) با اختلالات رگولاتوری ترکیب شده و عرضه کلی را بی‌ثبات نگه می‌دارد.

ریسک‌ها و فرصت‌ها: ریسک اصلی، یک محاسبه اشتباه از سوی هر یک از طرفین است که منجر به سناریوی بدبینانه شود. فرصت برای سرمایه‌گذاران، تداوم «ریسک پرمیوم» در قیمت آلومینیوم است. این وضعیت برای تولیدکنندگان آلومینیوم در خارج از چین که به بوکسیت گینه وابسته نیستند (مانند تولیدکنندگان مستقر در استرالیا) یک مزیت رقابتی ایجاد می‌کند.

ذی‌نفعان

دولت نظامی گینه

دیدگاه: به دنبال حداکثر کردن درآمد ملی و کسب مشروعیت داخلی از طریق سیاست‌های ملی‌گرایانه. هدف آن‌ها تبدیل ثروت معدنی (بوکسیت) به ارزش افزوده صنعتی (آلومینا) است. صادرات ۷۸ هزار تنی آلومینا برای آن‌ها یک شکست محسوب می‌شود.

استراتژی: استفاده از عدم قطعیت عملیاتی به عنوان اهرم فشار بر شرکت‌های خارجی.

شرکت‌های معدنی مستقر در گینه (SMB-Winning, CHALCOو غیره)

دیدگاه: متمرکز بر حداکثرسازی حجم صادرات بوکسیت برای پاسخگویی به تقاضای سیری‌ناپذیر چین. ساخت پالایشگاه یک هزینه سرمایه‌ای هنگفت و غیراقتصادی در کوتاه‌مدت است.

استراتژی: مدیریت ریسک سیاسی از طریق مذاکره، لابی‌گری، و نشان دادن پیشرفت حداقلی در پروژه‌های ارزش افزوده برای جلوگیری از توقف عملیات.

دولت و صنایع چین (مصرف‌کننده نهایی)

دیدگاه: امنیت انرژی و مواد خام، اولویت اصلی است. رشد بخش EV و زیرساخت‌ها مستقیماً به جریان باثبات بوکسیت گینه وابسته است.

استراتژی: چین در موقعیت دوگانه‌ای قرار دارد. از یک سو، از طریق شرکت‌های خود(SMB-Winning, CHALCO) بر عرضه کنترل دارد. از سوی دیگر، به عنوان یک دولت، باید روابط دیپلماتیک با دولت نظامی گینه را برای تضمین امنیت بلندمدت پروژه‌هایی مانند Simandou و جریان بوکسیت حفظ کند.

سرمایه‌گذاران بازار جهانی آلومینیوم (LME)

دیدگاه: ریسک عرضه گینه، یک فاکتور بنیادین کلیدی است.

استراتژی: هرگونه خبر منفی از گینه (اختلالات آب و هوایی یا سیاسی) به عنوان سیگنال خرید برای قراردادهای آتی آلومینیوم تلقی می‌شود، زیرا مستقیماً بزرگترین تولیدکننده جهان (چین) را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

نکات کلیدی

وضعیت عرضه: عرضه بوکسیت گینه در سه ماهه سوم ۲۰۲۵ به ۳۹.۴۱ میلیون تن رسید (رشد ۲۳ درصدی سالانه)، اما نسبت به نیمه اول سال ۱۹ درصد کاهش یافته است. این کاهش هم به دلیل بارندگی فصلی و هم ریسک‌های رگولاتوری بوده است.

ریسک کلیدی: ریسک اصلی، سیاسی است. دولت نظامی گینه در حال اجرای سیاست «ملی‌گرایی منابع» است و شرکت‌ها را برای ساخت پالایشگاه‌های آلومینا تحت فشار قرار داده است. این سیاست باعث ایجاد «عدم قطعیت عملیاتی» شده است.

موقعیت چین: چین، هم راه‌حل و هم مشکل است. شرکت‌های چینی ۵۴.۶ درصد صادرات را کنترل می‌کنند  و چین به شدت به این عرضه (یک سوم کل واردات) وابسته است. تقاضای چین به دلیل رشد بخش EV قوی است.

شاخص هشدار: شکاف بین فشار دولت برای تولید آلومینا و صادرات ناچیز ۷۸ هزار تنی آن، نشان‌دهنده تنش بالا بین دولت و معدنکاران است.

چشم‌انداز: بازار بوکسیت و آلومینیوم به دلیل این تنش، بی‌ثبات باقی خواهد ماند. هرگونه اقدام عملی دولت گینه علیه یک شرکت بزرگ، پتانسیل ایجاد یک شوک قیمتی صعودی در LME را دارد.

جمع‌بندی

گزارش سه ماهه سوم ۲۰۲۵ تصویری از یک بازار در نقطه جوش را نشان می‌دهد. از نظر کمّی، تولید گینه در مسیر ثبت رکورد سالانه دیگری است. که ناشی از تقاضای ساختاری چین می‌باشد. اما از نظر کیفی، مدل کسب‌وکار «صادرات ماده خام» که شرکت‌های چینی پیش می‌برند، با اهداف سیاسی دولت نظامی گینه در تضاد مستقیم قرار گرفته است.

شکاف عمیق بین جاه‌طلبی گینه برای تولید آلومینا و واقعیت اقتصادی فعلی، ریسک اصلی بازار است. در حالیکه چین با پروژه Simandou نفوذ خود را در بخش آهن گینه عمیق‌تر می‌کند، دولت گینه در تلاش است تا در بخش آلومینیوم، قواعد بازی را تغییر دهد. آینده کوتاه‌مدت بازار آلومینیوم به این بستگی دارد که آیا این تقابل سیاسی منجر به اختلال واقعی در عرضه می‌شود یا خیر.