افزایش قیمت کبالت پس از تمدید ممنوعیت صادرات کنگو

پس از آنکه جمهوری دموکراتیک کنگو ممنوعیت صادرات کنسانتره کبالت را که ابتدا در ماه فوریه اعمال شده بود، تمدید کرد، قیمت آتی کبالت در چین روز دوشنبه به سطوحی رسید که آخرین بار در اواسط ماه مارس مشاهده شده بود.

در اقدامی غیرمنتظره، کنگو که بیش از ۸۰ درصد از تولید جهانی کبالت را بر عهده دارد، محدودیت‌های صادراتی برای این ماده اولیه باتری خودروهای الکتریکی را برای سه ماه دیگر تمدید کرد. طبق برخی برآوردها، این اقدام طی دوره هفت‌ماهه بیش از ۱۰۰,۰۰۰ تن کبالت را از بازار خارج کرده است.

فعال‌ترین قراردادهای آتی کبالت در بورس استیل ضدزنگ Wuxi چین بیش از ۹ درصد افزایش یافت و به ۲۵۴ یوان یا ۳۵.۳۴ دلار به ازای هر کیلوگرم رسید که بالاترین سطح از ۱۴ مارس بوده است.

گروهCMOC (SHA: 603993)، بزرگ‌ترین شرکت استخراج کبالت، اعلام کرد که این ممنوعیت تأثیر قابل‌توجهی بر عملیات معادن Tenke Fungurume و Kisanfu در کنگو نخواهد داشت.

اوایل ماه ژوئن، شرکت سرمایه‌گذاری Cobalt Holdings برنامه‌های خود برای عرضه عمومی اولیه در بورس لندن را لغو کرد و امید سرمایه‌گذاران برای آنچه می‌توانست بزرگ‌ترین عرضه اولیه سهام در بخش معدن از سال ۲۰۲۲ باشد، نقش بر آب شد. این شرکت پیش‌تر قصد داشت تا ۲۳۰ میلیون دلار از طریق این عرضه جمع‌آوری کند و بخش عمده این منابع مالی را برای خرید ۶,۰۰۰ تن کبالت فیزیکی از Glencore (LON: GLEN) با تخفیف هزینه کند. Glencore، دومین تولیدکننده بزرگ کبالت در جهان، چند روز پس از اعمال ممنوعیت صادرات، وضعیت فورس ماژور را برای برخی از تحویل‌های کبالت اعلام کرد.

افزایش عرضه از کنگو، جایی که کبالت به‌عنوان محصول جانبی استخراج مس تولید می‌شود، همراه با تقاضای ضعیف از بازار خودروهای الکتریکی که چند سال پیش از صنایع هوانوردی و هوافضا به‌عنوان بزرگ‌ترین منبع تقاضا پیشی گرفت، باعث شد قیمت کبالت در ژانویه امسال به پایین‌ترین سطح تاریخی خود بر اساس نرخ تعدیل‌شده با تورم برسد.

سولفات کبالت که وارد زنجیره تأمین باتری خودروهای الکتریکی در چین می‌شود، در ژانویه به طور متوسط به ۳,۵۵۶ دلار به ازای هر تن رسید، اما پس از ممنوعیت، با ۸۰ درصد افزایش به طور متوسط ۶,۳۹۴ دلار در ماه می رسید. با احتساب افزایش اخیر قیمت‌ها در روز دوشنبه، در بازار فیزیکی، سولفات کبالت همچنان بسیار پایین‌تر از اوج ۱۹,۰۰۰ دلار به ازای هر تن در سال ۲۰۲۲ معامله می‌شود.

تولید محصول جانبی کبالت در اندونزی نیز با افزایش چشمگیر صادرات نیکل این کشور در حال افزایش است و گزارش شده که جمهوری دموکراتیک کنگو در حال مذاکره با این کشور آسیایی برای همکاری در مدیریت عرضه کبالت، از جمله استفاده از سهمیه‌بندی، است.

تحلیل و جمع‌بندی

افزایش اخیر قیمت آتی کبالت در بورس Wuxi Stainless Steel Exchange چین، که به دنبال تمدید ممنوعیت صادرات کنسانتره کبالت توسط جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC) رخ داده، نشان‌دهنده تأثیر قابل‌توجه سیاست‌های عرضه بر بازار جهانی کبالت است. کنگو با تأمین بیش از ۸۰ درصد کبالت جهان، نقش بی‌بدیلی در زنجیره تأمین باتری‌های خودروهای الکتریکی (EV) دارد. تصمیم این کشور برای تمدید ممنوعیت صادرات، که بیش از ۱۰۰,۰۰۰ تن کبالت را طی هفت ماه از بازار خارج کرده، به‌طور مستقیم به افزایش ۹ درصدی قیمت آتی کبالت به ۳۵.۳۴ دلار به ازای هر کیلوگرم منجر شده است. این افزایش، بالاترین سطح قیمت از ۱۴ مارس ۲۰۲۵ را نشان می‌دهد و منعکس‌کننده حساسیت بازار به محدودیت‌های عرضه است.

با این حال، اظهارات گروهCMOC، بزرگ‌ترین تولیدکننده کبالت، مبنی بر عدم تأثیر قابل‌توجه این ممنوعیت بر عملیات معادن Tenke Fungurume وKisanfu، نشان می‌دهد که شرکت‌های بزرگ ممکن است از طریق قراردادهای بلندمدت یا ذخایر موجود، اثرات کوتاه‌مدت این محدودیت را مدیریت کنند. این موضوع می‌تواند به کاهش فشار بر زنجیره تأمین در کوتاه‌مدت کمک کند، اما  با توجه به وابستگی شدید به کنگو همچنان خطر کمبود عرضه در بازارهای جهانی وجود دارد.

لغو عرضه عمومی اولیه Cobalt Holdings در بورس لندن، که می‌توانست ۲۳۰ میلیون دلار برای خرید ۶,۰۰۰ تن کبالت فیزیکی از Glencore فراهم کند، نشان‌دهنده احتیاط سرمایه‌گذاران در شرایط عدم قطعیت کنونی بازار است. اعلام فورس ماژور توسط Glencore نیز به پیچیدگی‌های زنجیره تأمین افزوده و نشان‌دهنده شکنندگی بازار کبالت در برابر شوک‌های عرضه است.

بر اساس داده‌های تاریخی، قیمت سولفات کبالت در ژانویه ۲۰۲۵ به ۳,۵۵۶ دلار به ازای هر تن کاهش یافت که پایین‌ترین سطح تعدیل‌شده با تورم بود. افزایش ۸۰ درصدی به ۶,۳۹۴ دلار در ماه می، پس از اعمال ممنوعیت اولیه، نشان‌دهنده واکنش سریع بازار به محدودیت‌های عرضه است. با این حال، قیمت‌های کنونی همچنان بسیار پایین‌تر از اوج ۱۹,۰۰۰ دلار در سال ۲۰۲۲ هستند، که نشان می‌دهد بازار هنوز به سطوح رونق قبلی بازنگشته است. این موضوع می‌تواند به دلیل تقاضای ضعیف‌تر از حد انتظار در بخش خودروهای الکتریکی باشد، به‌ویژه با توجه به گزارش‌های اخیر از BloombergNEF (ژوئن ۲۰۲۵) که رشد فروش خودروهای الکتریکی در بازارهای کلیدی مانند چین و اروپا را کندتر از پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد.

افزایش تولید کبالت به‌عنوان محصول جانبی در اندونزی، به دلیل گسترش استخراج نیکل، می‌تواند در میان‌مدت به کاهش وابستگی به کنگو کمک کند. مذاکرات کنگو با اندونزی برای مدیریت عرضه از طریق سهمیه‌بندی، پتانسیل ایجاد یک مکانیسم هماهنگ برای کنترل قیمت‌ها را دارد. با این حال، گزارش‌ها نشان می‌دهند که زیرساخت‌های اندونزی برای تولید کبالت با کیفیت بالا هنوز در مراحل اولیه است و نمی‌تواند به‌سرعت جایگزین عرضه کنگو شود.

جمع‌بندی

تمدید ممنوعیت صادرات کنسانتره کبالت توسط جمهوری دموکراتیک کنگو تأثیر قابل‌توجهی بر قیمت‌های جهانی کبالت داشته و قیمت آتی کبالت را به ۳۵.۳۴ دلار به ازای هر کیلوگرم رسانده است. این اقدام، همراه با اعلام فورس ماژور توسط Glencore و لغو عرضه عمومیCobalt Holdings، نشان‌دهنده شکنندگی زنجیره تأمین کبالت و ریسک‌های مرتبط با وابستگی به یک منبع اصلی عرضه است. با این حال، اظهارات CMOC مبنی بر عدم تأثیر قابل‌توجه بر عملیاتش، نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری برخی تولیدکنندگان بزرگ در برابر این محدودیت‌ها است.

نکات کلیدی

1. محدودیت عرضه: حذف ۱۰۰,۰۰۰ تن کبالت از بازار طی هفت ماه، فشار صعودی بر قیمت‌ها ایجاد کرده و احتمالاً تا پایان دوره ممنوعیت ادامه خواهد داشت.

2. تقاضای ضعیف خودروهای الکتریکی: رشد کندتر از انتظار در بازارEV، مانع از بازگشت قیمت‌ها به اوج سال ۲۰۲۲ شده است.

3. تنوع‌بخشی به عرضه: افزایش تولید کبالت در اندونزی و مذاکرات برای سهمیه‌بندی، می‌تواند در بلندمدت به ثبات بازار کمک کند، اما در کوتاه‌مدت تأثیر محدودی دارد.

4. ریسک‌های سرمایه‌گذاری: لغو عرضه عمومی Cobalt Holdings و فورس ماژورGlencore، نشان‌دهنده احتیاط سرمایه‌گذاران و شکنندگی زنجیره تأمین است.

توصیه‌ها

- تنوع‌بخشی به منابع تأمین: شرکت‌های فعال در زنجیره تأمین باتری باید به‌دنبال قراردادهای بلندمدت با تولیدکنندگان در مناطق دیگر مانند اندونزی یا استرالیا باشند تا ریسک وابستگی به کنگو کاهش یابد.

- مدیریت موجودی: با توجه به نوسانات احتمالی قیمت، ذخیره‌سازی استراتژیک کبالت می‌تواند به کاهش تأثیر شوک‌های عرضه کمک کند.

- رصد مذاکرات کنگو و اندونزی: هرگونه توافق بر سر سهمیه‌بندی می‌تواند به کاهش نوسانات قیمت کمک کند و باید به‌دقت توسط فعالان بازار رصد شود.