ترامپ تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم را برای حمایت از Nippon-US Steel دوبرابر می‌کند

دونالد ترامپ اعلام کرد که تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم را از ۲۵ درصد به ۵۰ درصد افزایش خواهد داد. وی این اقدام را در راستای حمایت از کارگران آمریکایی عنوان کرد. این اعلامیه در جریان بازدید وی از کارخانه شرکت United States Steel Corp در روز جمعه صورت گرفت.

ترامپ به منظور حمایت از توافق پیش‌بینی شده بین US Steel و شرکت Nippon Steel ژاپن به این کارخانه در نزدیکی Pittsburgh مراجعه کرده بود. وی این توافق را ضامن تداوم مالکیت و مدیریت آمریکایی این شرکت نمادین توصیف کرد، هرچند جزئیات بسیاری از توافق هنوز مبهم است. وی افزود که افزایش تعرفه فولاد به عملیات آمریکایی این سرمایه‌گذاری جدید سود خواهد رساند.

ترامپ اظهار داشت: معتقدم گروهی که این سرمایه‌گذاری را انجام داده‌اند اکنون بسیار خوشحال هستند، زیرا این بدان معناست که هیچ‌کس قادر نخواهد بود صنعت شما را به سرقت ببرد. در تعرفه ۲۵ درصد ممکن است از مانع عبور کنند، اما در ۵۰ درصد دیگر قادر به عبور از مانع نخواهند بود.

ترامپ افزایش تعرفه فولاد را در این رویداد اعلام کرد و متعاقباً در پستی در پلتفرم Truth Social خود افزود که نرخ‌های آلومینیوم نیز افزایش خواهند یافت. این پست اشاره کرد که نرخ‌های جدید از «چهارشنبه، ۴ ژوئن» لازم الاجرا خواهند شد.

این اعلامیه تعرفه‌ای، پایان‌بخش دورانی پرتنش بود که طی آن یک دادگاه تجاری، نظام تعرفه‌ای گسترده «مبتنی بر عمل متقابل» وی را غیرقانونی اعلام کرد، اما یک دادگاه تجدیدنظر با صدور قرار تأخیر، موقتاً این عوارض را حفظ نمود. ترامپ همچنین در همان روز جمعه نارضایتی خود از چین را ابراز کرد، کشوری که به نقض آتش‌بس تعرفه‌ای مذاکره شده در اوایل این ماه متهم شد، و امکان اعمال مالیات‌های اضافی بر واردات را مطرح ساخت.

سطح جدید ۵۰ درصد همچنین پشتیبان وعده ترامپ مبنی بر سودرسانی توافق US Steel-Nippon به کارگران فولاد در ایالت مهم پنسیلوانیا است. این توافق قبلاً توسط اتحادیه United Steelworkers مورد مخالفت قرار گرفته بود که نگران کاهش ظرفیت و انتقال مشاغل به سایر کارخانه‌ها تحت مالکیت ژاپنی بودند.

ترامپ در ادامه و در مقابل تابلوهایی با عناوین «عصر طلایی» (اشاره به رونق اقتصادی مدنظر سیاست‌هایش)، «فولاد آمریکایی» و «مشاغل آمریکایی» تأکید کرد: "پول زیادی به سمت شما می‌آید."

سهام سایر شرکت‌های فولادی آمریکا از جملهNucor Corp، Cleveland-Cliffs Inc  و Steel Dynamics Inc  در معاملات پس از ساعت بازار رشد کردند. سهام Cleveland-Cliffs بیش از ۱۵ درصد جهش یافت، درحالی‌که سهام Steel Dynamics و Nucor حداقل ۵ درصد رشد داشتند.

ترامپ اعلام کرد کارگران US Steel به‌زودی پاداش ۵,۰۰۰ دلاری دریافت خواهند کرد و ۲.۲ میلیارد دلار از ۱۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری پیشنهادی، صرف افزایش تولید فولاد در کارخانه Mon Valley Works  (محل سخنرانی وی) خواهد شد. وی افزود ۷ میلیارد دلار برای نوسازی کارخانه‌های فولاد، توسعه استخراج سنگ‌آهن و احداث تأسیسات جدید در ایندیانا، مینه‌سوتا، آلاباما و آرکانزاس هزینه می‌شود.

وی همچنین تأکید کرد که US Steel اعلام تعدیل نیرو یا برون‌سپاری نخواهد کرد و کوره‌های بلند آن حداقل برای ۱۰ سال با «ظرفیت کامل» فعالیت خواهند کرد.

بر اساس آمارMorgan Stanley، ایالات متحده حدود ۱۷ درصد از نیاز فولاد خود را وارد می‌کند که عمده آن از کانادا، برزیل و مکزیک تأمین می‌شود. شرکت‌های ساختمانی هشدار داده‌اند که این عوارض احتمالاً هزینه مواد ساختمانی حیاتی را افزایش داده، عرضه را کاهش و هزینه مسکن نوساز را افزایش خواهد داد.

اگرچه این رویداد با جو پیروزی همراه بود (اعطای لباس Pittsburgh Steelers و کلاه ایمنی طلایی به ترامپ)، اما علیرغم این فضای جشن‌گونه، جزئیات حیاتی توافق پیش از رویداد جمعه نامشخص بود. سرمایه‌گذاران یک هفته پس از اعلام اولیه ترامپ مبنی بر تأیید آن، مشتاق هرگونه بینشی نسبت به توافق بودند.

تصمیم ترامپ نشان‌دهنده تغییر چشم‌گیر موضع وی نسبت به معامله‌ای بود که قبلاً در کمپین انتخاباتی به شدت با آن مخالفت کرده بود. اما او این تغییر موضع را همراه با امتیازات Nippon Steel به نفع کارگران فولاد توصیف کرد:

"هر بار که آن‌ها [برای مذاکره] آمدند، شرایط توافق برای کارگران بهتر و بهتر شد."

وی تأکید کرد که US Steel همچنان در Pittsburgh مستقر خواهد ماند.

ترامپ هفته گذشته این توافق را یک «شراکت برنامه‌ریزی شده» برای جذب سرمایه‌گذاری به آمریکا، و نه فروش صرف یک شرکت آمریکایی، عنوان کرد. حتی پس از اعلام وی هفته گذشته، مذاکرات بر سر شرایط از جمله اختیارات وتوی دولت آمریکا بر هیئت مدیره شرکت تابعه US Steel ادامه یافت. ترامپ اطمینان داد: "در واشنگتن، من بر آن نظارت خواهم کرد و عالی خواهد بود."

رویداد جمعه، نقطه پایانی بر مسیر سیاسی پرمناقشه و پرفرازونشیب پیشنهاد خرید Nippon Steel برای یک شرکت نمادین آمریکایی بود، ماجرای طولانی‌مدتی که هر دو شرکت را در بلاتکلیفی قرار داد. Nippon Steel ابتدا معامله‌ای ۱۴.۱ میلیارد دلاری برای US Steel پیشنهاد داده بود.

Dan Meuser (نماینده جمهوری‌خواه پنسیلوانیا) پیش از سخنان ترامپ در محل Irvin Works در مصاحبه‌ای تأکید کرد: "تعهدات داده شده‌است... آن‌ها این معامله را خراب نخواهند کرد."

وی این توافق را «در حکم انجام‌شده» خواند.

بر اساس اطلاعات افراد مطلع، پیشنهاد ارائه‌شده به کمیته بررسی سرمایه‌گذاری خارجی در ایالات متحده (CFIUS)، نهادی محرمانه که این ادغام پیشنهادی را بررسی می‌کند،  شامل خرید سهام به قیمت اولیه ۵۵ دلار به‌ازای هر سهم به همراه سرمایه‌گذاری اضافی بود.

آمریکا اختیارات خاصی از جمله در مورد عضویت هیئت مدیره را حفظ خواهد کرد. سناتور David McCormick  (نماینده جمهوری‌خواه پنسیلوانیا) این سازوکار را «سهم طلایی» توصیف کرده است، هرچند مشخص نیست که آیا شامل سهام مالکیتی می‌شود یا صرفاً نوعی حق مداخله به دولت می‌دهد. مک‌کورمیک در مصاحبه با CNBC توضیح داد: ساختار شامل یک مدیرعامل آمریکایی، هیئت مدیره با اکثریت آمریکایی و یک سهم طلایی خواهد بود که اساساً مستلزم تأیید دولت آمریکا برای تعدادی از اعضای هیئت مدیره است. این امر به ایالات متحده امکان می‌دهد تا اطمینان حاصل کند که سطوح تولید کاهش نمی‌یابد و مواردی از این دست.

هر دو رئیس‌جمهور ترامپ و سلفش جو بایدن، در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ با این فروش مخالفت کردند و اصرار داشتند US Steel باید در دستان آمریکایی باقی بماند. بایدن اندکی قبل از به قدرت رسیدن ترامپ، این معامله را به دلایل امنیت ملی لغو کرد. ترامپ سپس پیش از اعلام شراکت در هفته گذشته، دستور بازبینی آن تصمیم را صادر نمود.

حامیان معامله بین Nippon Steel و US Steel همواره استدلال کرده‌اند که شرکت ژاپنی با سرمایه‌گذاری‌های خود به نوسازی شرکت آمریکایی کمک خواهد کرد. مراحل نهایی تکمیل معامله کاملاً مشخص نیست. هر دو طرف نیازمند نهایی‌سازی توافق از طریق فرآیند بررسی CFIUS هستند. مشخص نیست که آیا متن هرگونه توافق کاهش ریسک ، که احتمالاً اختیارات باقیمانده دولت آمریکا را تشریح می‌کند، نهایی شده‌است یا خیر.

تحلیل و جمع بندی

۱. تأثیرات کمّی فوری بر بازار فولاد و آلومینیوم

- افزایش قیمت داخلی فولاد: با اعمال تعرفه ۵۰ درصد (موثر از ۴ ژوئن ۲۰۲۵)، هزینه واردات فولاد به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. با توجه به سهم ۱۷ درصدی واردات در تأمین نیاز آمریکا (طبق داده‌های مورگان استنلی)، این امر فشاری فوری بر زنجیره تأمین وارد خواهد کرد. شرکت‌های داخلی نظیر Cleveland-Cliffs (با رشد ۱۵ درصدی سهام، Nucor  و Steel Dynamics هر دو با رشد ۵ درصد، مستقیماً از افزایش حاشیه سود بهره‌مند خواهند شد.

- تغییر الگوی واردات: واردکنندگان به‌ناچار به دنبال کشورهای معاف از تعرفه (مثل کانادا، مکزیک) یا افزایش ظرفیت داخلی خواهند رفت. داده‌های انجمن جهانی فولاد(WorldSteel) نشان می‌دهد نرخ بهره‌وری کارخانه‌های آمریکایی فعلاً حدود ۷۸ درصد است که فضای محدودی برای افزایش تولید بدون سرمایه‌گذاری جدید دارد.

- بهای تمام‌شده صنایع پایین‌دستی: هشدار انجمن ملی سازندگان مسکن آمریکا (NAHB) مبنی بر افزایش 15-10 درصدی هزینه ساخت‌وساز (ناشی از افزایش قیمت فولاد ساختمانی و آلومینیوم) محتمل است. شاخص قیمت مسکن ممکن است در کوتاه‌مدت تحت تأثیر قرار گیرد.

۲. پیامدهای راهبردی توافق US Steel-Nippon 

- تزریق نقدینگی به زنجیره تأمین: تخصیص ۷ میلیارد دلار برای نوسازی کارخانه‌ها (در ایندیانا، مینه‌سوتا، آلاباما، آرکانزاس) و ۲.۲ میلیارد دلار برای توسعهMon Valley Works، ظرفیت تولید داخلی را در بلندمدت افزایش می‌دهد. داده‌های موسسه آهن و فولاد آمریکا (AISI)  نشان می‌دهد میانگین سنی تأسیسات فولادی آمریکا بیش از ۴۰ سال است.

- تضمین ثبات اشتغال: تعهد رسمی به عدم تعدیل نیرو و فعالیت کوره‌ها با ظرفیت کامل تا ۱۰ سال آینده، ریسک سیاسی-اجتماعی را کاهش می‌دهد.

- مدل "سهم طلایی"(Golden Share): سازوکار نظارتی پیش‌بینی شده (تأیید اعضای هیئت مدیره توسط دولت) می‌تواند به الگویی برای ادغام‌های حساس امنیت ملی تبدیل شود، هرچند ابهام در جزئیات حقوقی آن باقی است.

۳. ریسک‌های کلیدی و نقاط ابهام

- واکنش تجاری چین: اتهام ترامپ مبنی بر "نقض آتش‌بس تعرفه‌ای توسط چین" و تهدید به افزایش مالیات‌های اضافی، خطر تشدید جنگ تجاری را افزایش می‌دهد. طبق آمار worldsteel چین ۳۰ درصد از تولید جهانی فولاد را در اختیار دارد و ممکن است با تعرفه‌های متقابل یا محدودیت صادرات مواد اولیه (مثل سنگ‌آهن) پاسخ دهد.

- چالش‌های قانونی: سابقه ابطال نظام تعرفه‌ای ترامپ توسط دادگاه‌ها، احتمال چالش قضایی مجدد علیه تعرفه ۵۰ درصد را محتمل می‌سازد.

- ابهام در نهایی‌سازی توافق: عدم شفافیت در مورد متن نهایی "توافق کاهش ریسک" در CFIUS و سازوکار دقیق "سهم طلایی"، عدم قطعیت حقوقی ایجاد می‌کند.

- تأثیر بر تورم: افزایش همزمان هزینه‌های تولید مسکن و کالاهای صنعتی ممکن است شاخص CPI را تحت فشار قرار دهد و واکنش فدرال رزرو را در پی داشته باشد.

جمع‌بندی

این بسته سیاستی ترکیبی (تعرفه ۵۰ درصد + سرمایه‌گذاری ۱۴ میلیارد دلاری) هدف دوگانه "حمایت از تولید داخلی" و "کاهش وابستگی به واردات" را دنبال می‌کند. اثرات فوری آن شامل: (الف) رشد سودآوری شرکت‌های فولادی داخلی (ب) افزایش هزینه‌های صنایع مصرف‌کننده فولاد (ج) تغییر مسیر واردات به کشورهای هم‌پیمان خواهد بود.

نکات مهم

  ۱. زمان‌بندی اجرا: تعرفه ۵۰ درصد از ۴ ژوئن ۲۰۲۵ لازم الاجرا می‌شود، فعالان بازار باید واکنش زنجیره تأمین را تا این تاریخ رصد کنند.

  ۲. تقابل تجاری: ریسک افزایش تنش با چین (بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد جهان) عامل اصلی نوسان قیمت‌های جهانی فولاد خواهد بود.

  ۳. سودآوری شرکت‌ها: رشد قوی سهام Cleveland-Cliffs ( 15 درصد) نشان‌دهنده انتظار بازار از بهبود حاشیه سود این شرکت‌هاست.

  ۴. تحول ساختاری: سرمایه‌گذاری سنگین در نوسازی تأسیسات، رقابت‌پذیری بلندمدت فولاد آمریکا را افزایش می‌دهد.

توصیه ها

- پایش داده‌های تولید: رصد گزارش‌های هفتگی تولید فولاد خام از AISI برای ارزیابی پاسخ ظرفیت داخلی به شوک تعرفه.

- رصد پرونده‌های قضایی: پیگیری دعاوی احتمالی علیه تعرفه ۵۰ درصد در دادگاه‌های تجاری فدرال.

- تحلیل واکنش چین: نظارت بر اعلامیه‌های وزارت بازرگانی چین و قیمت‌گذاری صادرات فولاد این کشور.

- ارزیابی تأثیر تورمی: بررسی داده‌های شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) بخش ساخت‌وساز و کالاهای سرمایه‌ای.