صادرات معدنی کانادا به رکوردهای جدیدی دست یافت، عمدتاً به دلیل تولید طلا

انجمن معدن کانادا (Mining Association of Canada - MAC) گزارش جدیدی با عنوان «داستان معدن، حقایق و آمار صنعت معدن کانادا» منتشر کرده است که آخرین آمارها را برجسته کرده و توصیه‌هایی برای رشد پایدار ارائه می‌دهد.

کانادا بیش از 60 نوع ماده معدنی و فلز از طریق فعالیت‌های معدنی خود تولید می‌کند. بر اساس این گزارش، ارزش کل تولید معدنی کانادا در سال 2023 به 71.9 میلیارد دلار کانادا رسید که نسبت به 58.6 میلیارد دلار در سال 2021 افزایش یافته است.

در سال 2023، این بخش 117 میلیارد دلار کانادا، معادل 4 درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) کانادا، به اقتصاد این کشور کمک کرد. بخش معدن شامل استخراج، خدمات معدنی، تولید اولیه فلزات و مواد معدنی، و تولید پایین‌دستی فلزات و مواد معدنی است.

- استخراج: 54.8 میلیارد دلار کانادا به تولید ناخالص داخلی کمک کرد.

- خدمات معدنی: 8.6 میلیارد دلار کانادا به تولید ناخالص داخلی کمک کرد.

- تولید اولیه فلزات و مواد معدنی: 21 میلیارد دلار کانادا به تولید ناخالص داخلی کمک کرد.

- تولید پایین‌دستی فلزات و مواد معدنی: 32.4 میلیارد دلار کانادا به تولید ناخالص داخلی کمک کرد.

هنگامی که استخراج معدن، و استخراج نفت و گاز در نظر گرفته می‌شود، سهم این بخش به 5.1 درصد از تولید ناخالص داخلی افزایش می‌یابد که طی دهه گذشته سهمی ثابت و قابل‌توجه در اقتصاد کانادا داشته است. ماسه های نفتی استخراج‌شده در Alberta نقش مهمی در این زمینه ایفا کرده‌اند.

این رشد عمدتاً ناشی از افزایش ارزش تولید مواد غیرفلزی و زغال‌سنگ بوده است. ارزش کل تولید مواد معدنی و فلزات از سال 2000 تاکنون چهار برابر شده است. کانادا در میان برترین تولیدکنندگان فلزات و مواد معدنی غیرفلزی در جهان قرار دارد. این کشور بزرگ‌ترین تولیدکننده پتاس، دومین تولیدکننده بزرگ نیوبیوم و اورانیوم، و سومین تولیدکننده بزرگ الماس‌های گران‌بها و پالادیوم (بر اساس محتوای فلزی) است.

افزایش قیمت کالاها ارزش طلا را افزایش داده و این صنعت اکنون از خودروهای سواری پیشی گرفته و به دومین صادرات بزرگ کانادا تبدیل شده است. صادرات محصولات معدنی کانادا به رکوردهای جدیدی دست یافته که عمدتاً به دلیل تولید طلا بوده است.

انجمن MAC اظهار می‌دارد که اقتصاد آینده به مواد معدنی و فلزات کانادا وابسته است.

کارایی‌های نظارتی

گزارش بیان می‌کند: برای تأمین منابع مورد نیاز، کانادا باید محیط سرمایه‌گذاری و نظارتی کارآمدتری را تقویت کند. در سال‌های اخیر، بخش معدن از تعهدات مثبت دولت فدرال، از جمله استراتژی مواد معدنی حیاتی کانادا، بیانیه‌های اقتصادی پاییزی، و بودجه‌های سال‌های 2022، 2023 و 2024 استقبال کرده است.

این انجمن تأکید می‌کند که ناکارآمدی‌های نظارتی می‌توانند سرعت پیشرفت پروژه‌ها را کاهش دهند.

اقدامات به‌ویژه در هماهنگی با استان‌ها، از جمله استفاده گسترده‌تر از ارزیابی‌های جایگزین (یک پروژه، یک بررسی)، هماهنگی در داخل دولت فدرال، و بهبود فرآیندهای مشاوره با جوامع بومی، اهمیت ویژه‌ای دارند.

انجمن MAC خاطرنشان می‌کند که آزمون واقعی موفقیت در اجرای مؤثر و کارآمد سیاست‌هایی نهفته است که تحویل مواد معدنی و فلزات کانادا به بازارهای جهانی، که تقاضای بالایی برای آن‌ها دارند، را تسریع می‌کنند.

صادرات نفت و گاز

نفت و گاز یک‌چهارم کل صادرات کانادا را تشکیل می‌دهند که ارزش آن 177 میلیارد دلار کانادا است. در سال 2022، کانادا سومین صادرکننده بزرگ نفت خام بود و 9 درصد از صادرات جهانی را به خود اختصاص داد. تولید نفت خام در کانادا از 1.3 میلیارد بشکه در سال 2016 به 1.7 میلیارد بشکه در سال 2024 افزایش یافته است.

این گزارش نشان داد که بخش عمده نفت خام کانادا صادر می‌شود و این نسبت از 86 درصد تولید در سال 2016 به 90 درصد تولید در سال 2024 در حال افزایش است.

نویسندگان گزارش خاطرنشان می‌کنند: به دلیل زیرساخت‌های قوی و روابط تجاری، ایالات متحده مقصد اصلی صادرات نفت خام کانادا است و بیش از 95 درصد صادرات ما را دریافت می‌کند.

Pierre Gratton، مدیرعاملMAC، اظهار داشت: با وجود برخی چالش‌های اقتصادی، معدن منبع ثابتی برای رشد اقتصاد کانادا بوده است. در حالی که کانادا و متحدانش برای تأمین مواد معدنی حیاتی به منظور دستیابی به اهداف اقتصادی، امنیتی و اقلیمی تلاش می‌کنند، این آمارها نشان‌دهنده ثروتی است که در صورت توسعه منابع معدنی‌مان می‌توانیم به دست آوریم.

آمار اشتغال

در این بخش 430,000 نفر در مشاغل باکیفیت مشغول به کار بودند و 281,000 نفر دیگر به‌صورت غیرمستقیم اشتغال داشتند که معادل یک نفر از هر 28 کارمند در نیروی کار کانادا است.

صنعت مواد معدنی همچنین کارفرمای مهمی برای جوامع بومی است و در سال 2023 بیش از 12,000 نفر از این جوامع را استخدام کرده است.

گزارش تأکید کرد که بخش معدن در دهه آینده به بیش از صد هزار کارگر جدید نیاز خواهد داشت. این صنعت می‌تواند با موفقیت خود در جذب کارکنان بومی ادامه دهد، اما برای بازتاب دموگرافی نیروی کار کانادا، باید جذب زنان، کارگران جوان و اقلیت‌های قابل‌مشاهده را افزایش دهد. انجمن MAC می‌افزاید که افزایش تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و کالج در رشته‌های مرتبط با معدن نیز به ایجاد مجموعه‌ای قوی از کارگران معدنی برای نسل بعدی کمک خواهد کرد.

اما Gratton هشدار داد که این آمارها را نمی‌توان به‌سادگی تضمین‌شده فرض کرد.

وی اظهار داشت: چالش‌های ژئوپلیتیکی، نگرانی‌های امنیت ملی، گذار به اقتصاد کم‌کربن و نیاز اساسی به ساخت و حفظ اقتصاد قوی در مواجهه با تعرفه‌ها، به مواد معدنی بسیار بیشتری نسبت به آنچه اکنون تولید می‌کنیم نیاز خواهد داشت.

وی افزود: بخش معدن کانادا در مقایسه با بسیاری دیگر، در موقعیت بهتری برای مقاومت در برابر مشکلات اقتصادی ناشی از تعرفه‌ها قرار دارد، بنابراین اکنون زمان آن است که تلاش‌ها برای جذب سرمایه‌گذاری جدید به این بخش مهم اقتصاد کانادا دوچندان شود.

تحلیل و جمع‌بندی

1.اهمیت اقتصادی بخش معدن در کانادا

گزارش MAC نشان‌دهنده نقش کلیدی بخش معدن در اقتصاد کانادا است که در سال 2023 با 71.9 میلیارد دلار کانادا ارزش تولید معدنی و 117 میلیارد دلار کانادا (4 درصد تولید ناخالص داخلی) تأثیر قابل‌توجهی داشته است. این رشد، به‌ویژه در تولید طلا، پتاس، نیوبیوم، اورانیوم، الماس و پالادیوم، کانادا را به یکی از پیشروترین تولیدکنندگان جهانی تبدیل کرده است. افزایش چهار برابری ارزش تولید معدنی از سال 2000 نشان‌دهنده پتانسیل بالای این بخش برای رشد اقتصادی است. با این حال، وابستگی به افزایش قیمت کالاها، به‌ویژه طلا، نشان‌دهنده آسیب‌پذیری این بخش به نوسانات بازار جهانی است. بر اساس داده‌هایWorld Bank (2025)، قیمت جهانی طلا در سال 2023 به دلیل تقاضای بالا در بخش‌های سرمایه‌گذاری و فناوری افزایش یافت، اما پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که ممکن است در سال‌های آتی به دلیل تغییرات در سیاست‌های پولی جهانی، مانند افزایش نرخ بهره توسطFederal Reserve، با نوساناتی مواجه شود.

2. نقش نفت و گاز و شن‌های نفتی

سهم 5.1 درصدی بخش استخراج (شامل معدن و نفت و گاز) در تولید ناخالص داخلی، عمدتاً به دلیل ماسه های نفتی Alberta، نشان‌دهنده اهمیت این بخش در اقتصاد کانادا است. صادرات نفت خام، با 90 درصد تولید صادراتی در سال 2024 و بیش از 95 درصد به ایالات متحده، نشان‌دهنده وابستگی شدید به بازار ایالات متحده است. این موضوع، با توجه به تغییرات احتمالی در سیاست‌های تجاری ایالات متحده، مانند اعمال تعرفه‌ها (که در گزارش به آن اشاره شده است)، می‌تواند ریسک‌هایی را برای این بخش ایجاد کند. داده‌های U.S. Energy Information Administration (EIA) نشان می‌دهد که تقاضای نفت خام ایالات متحده تا سال 2030 به دلیل گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر ممکن است کاهش یابد، که می‌تواند بر صادرات کانادا تأثیر بگذارد.

3. چالش‌های نظارتی و سرمایه‌گذاری

گزارش بر نیاز به بهبود کارایی نظارتی تأکید دارد، به‌ویژه در هماهنگی بین دولت فدرال و استانی و فرآیندهای مشاوره با جوامع بومی. این موضوع برای تسریع در توسعه پروژه‌های معدنی حیاتی است که تقاضای جهانی برای آن‌ها، به‌ویژه در فناوری‌های سبز مانند باتری‌های لیتیوم‌یونی و توربین‌های بادی، رو به افزایش است. بر اساس گزارش International Energy Agency (IEA) در سال 2024، تقاضای جهانی برای مواد معدنی حیاتی مانند نیوبیوم و لیتیوم تا سال 2030 ممکن است دو برابر شود. ناکارآمدی‌های نظارتی می‌توانند سرمایه‌گذاری خارجی را کاهش دهند، به‌ویژه در مقایسه با کشورهایی مانند استرالیا که فرآیندهای نظارتی ساده‌تری دارند.

4.نیروی کار و پایداری اجتماعی

نیاز به بیش از 100,000 کارگر جدید در دهه آینده، همراه با تأکید بر جذب زنان، جوانان و اقلیت‌ها، نشان‌دهنده چالش‌های جمعیتی در این بخش است. اشتغال 12,000 نفر از جوامع بومی در سال 2023 یک نقطه قوت است، اما برای پاسخگویی به نیازهای آینده، آموزش و جذب نیروی کار متخصص ضروری است. گزارش OECD (2024) نشان می‌دهد که کمبود نیروی کار ماهر در بخش معدن در کشورهای توسعه‌یافته می‌تواند مانع رشد این صنعت شود، مگر اینکه سرمایه‌گذاری در آموزش و برنامه‌های مهاجرتی هدفمند افزایش یابد.

5.ریسک‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی

اظهارات Pierre Gratton درباره تعرفه‌ها و نگرانی‌های امنیت ملی نشان‌دهنده تأثیرات جهانی بر بخش معدن کانادا است. تعرفه‌های احتمالی ایالات متحده، به‌ویژه پس از تغییرات سیاسی اخیر، می‌توانند هزینه‌های صادرات را افزایش دهند. علاوه بر این، گذار به اقتصاد کم‌کربن تقاضای مواد معدنی حیاتی را افزایش می‌دهد، اما رقابت با تولیدکنندگان دیگر مانند چین (در لیتیوم و عناصر نادر خاکی) می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. داده‌های U.S. Geological Survey (2025) نشان می‌دهد که چین همچنان 60 درصد از عرضه جهانی عناصر نادر خاکی را کنترل می‌کند، که می‌تواند بر مزیت رقابتی کانادا تأثیر بگذارد.

جمع‌بندی

بخش معدن کانادا در سال 2023 به‌عنوان یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد این کشور تأیید شده است که با ارزش تولید 71.9 میلیارد دلار و کمک 117 میلیارد دلاری به تولید ناخالص داخلی، نقشی کلیدی در رشد اقتصادی ایفا می‌کند. تولید طلا، پتاس، نیوبیوم، اورانیوم و الماس، همراه با صادرات گسترده نفت خام، کانادا را به یک بازیگر اصلی در بازارهای جهانی تبدیل کرده است. با این حال، وابستگی به بازار ایالات متحده، نوسانات قیمت کالاها، و چالش‌های نظارتی و نیروی کار، ریسک‌هایی را به همراه دارند که نیازمند توجه فوری هستند.

نکات کلیدی

- رشد اقتصادی: افزایش ارزش تولید معدنی و صادرات طلا نشان‌دهنده پتانسیل بالای این بخش برای جذب سرمایه‌گذاری است.

- چالش‌های نظارتی: بهبود هماهنگی بین دولت‌ها و ساده‌سازی فرآیندهای نظارتی برای تسریع در پروژه‌ها ضروری است.

- نیروی کار: نیاز به نیروی کار جدید و متنوع، به‌ویژه در زمینه‌های تخصصی، برای حفظ رشد بلندمدت حیاتی است.

- ریسک‌های جهانی: تعرفه‌ها و رقابت با تولیدکنندگان دیگر، به‌ویژه در مواد معدنی حیاتی، می‌توانند مزیت رقابتی کانادا را تهدید کنند.

 

پی نوشت

بر اساس گزارش ارائه‌شده از انجمن معدن کانادا (MAC)، دو عدد ذکرشده برای سال 2023 به شرح زیر هستند:

1. 71.9 میلیارد دلار کانادا: این عدد به ارزش کل تولید معدنی کانادا در سال 2023 اشاره دارد. این مقدار شامل ارزش مواد معدنی و فلزات تولیدشده از طریق فعالیت‌های معدنی در کانادا است، که نسبت به 58.6 میلیارد دلار در سال 2021 افزایش یافته است. بنابراین، این عدد به‌طور خاص نشان‌دهنده ارزش تولید بخش معدن (شامل استخراج مواد معدنی و فلزات) در سال 2023 است.

2. 117 میلیارد دلار کانادا: این عدد به سهم کل بخش معدن در تولید ناخالص داخلی (GDP) کانادا در سال 2023 اشاره دارد، که معادل 4 درصد از GDP این کشور است. این مقدار شامل کل فعالیت‌های مرتبط با بخش معدن است، از جمله:

   - استخراج (54.8 میلیارد دلار کانادا)

   - خدمات معدنی (8.6 میلیارد دلار کانادا)

   - تولید اولیه فلزات و مواد معدنی (21 میلیارد دلار کانادا)

   - تولید پایین‌دستی فلزات و مواد معدنی (32.4 میلیارد دلار کانادا)

ارقام مربوط به اقتصاد معدن کانادا در سال 2023: عدد 71.9 میلیارد دلار کانادا به‌طور مستقیم به ارزش تولید معدنی (مواد معدنی و فلزات استخراج‌شده) در بخش معدن کانادا در سال 2023 اشاره دارد. عدد 117 میلیارد دلار کانادا نشان‌دهنده تأثیر اقتصادی گسترده‌تر بخش معدن (شامل استخراج، خدمات و تولید مرتبط) بر اقتصاد کانادا است.

 

اندازه‌گیری GDP و ترکیب بخش‌ها

گزارش MAC نشان می‌دهد که سهم 5.1 درصدی از GDP برای مجموع «استخراج معدن، استخراج سنگ، و نفت و گاز» است، در حالی که بخش معدن به‌تنهایی 4 درصد از GDP را تشکیل می‌دهد. این بدان معناست که نفت و گاز  تنها 1.1 درصد به GDP اضافه می‌کنند. این تفاوت نشان‌دهنده آن است که بخش نفت و گاز، با وجود درآمد بالا، به دلیل هزینه‌های بالای تولید و وابستگی به صادرات خام، ارزش افزوده کمتری نسبت به بخش معدن ایجاد می‌کند.

بر اساس داده‌های Statistics Canada (2024)، بخش نفت و گاز در کانادا به دلیل سرمایه‌گذاری‌های سنگین در زیرساخت‌ها و فناوری‌های استخراج (مانند ماسه‌های نفتی) هزینه‌های عملیاتی بالایی دارد که حاشیه ارزش افزوده را کاهش می‌دهد. در مقابل، بخش معدن با تنوع بالاتر در محصولات (از طلا تا پتاس و الماس) و فرآیندهای فرآوری داخلی، ارزش افزوده بیشتری تولید می‌کند.

 

بخش معدن: ارزش تولید معدنی 71.9 میلیارد دلار کانادا و کل تأثیر بر GDP برابر با 117 میلیارد دلار کانادا (4 درصد از GDP ). این نشان می‌دهد که بخش معدن از هر دلار تولید، حدود 1.63 دلار ارزش افزوده به GDP اضافه می‌کند. این نسبت بالا به دلیل زنجیره ارزش گسترده (از استخراج تا تولید پایین‌دستی) است.

بخش نفت و گاز: درآمد صادراتی 177 میلیارد دلار کانادا، اما تأثیر بر GDP  تنها 1.1 درصد از GDP، حدود 35-30 میلیارد دلار با فرض GDP اسمی 2.117 تریلیون دلار کانادا در سال 2023 (بر اساس داده‌های World Bank ). این نشان می‌دهد که از هر دلار درآمد نفت و گاز، تنها حدود 0.2-0.17 دلار ارزش افزوده به GDP اضافه می‌شود. این نسبت پایین به دلیل هزینه‌های بالای تولید و صادرات خام است.