طی پنج سال گذشته بیش از ۱.۰۶ میلیارد قیراط الماس از طریق دبی معامله شده است

احمد بن سلیم، رئیس فعلی "فرآیند کیمبرلی" (Kimberley Process - KP) از امارات متحده عربی (UAE)، اعلام کرده است که طی پنج سال گذشته، بیش از ۱.۰۶ میلیارد قیراط الماس ترکیبی خام و تراش‌خورده از طریق دبی معامله شده است.

وضعیت کنونی و نقش امارات متحده عربی

امارات متحده عربی در حال حاضر برای سومین بار ریاست KP را بر عهده دارد. بر اساس گزارش‌ها، تنها در سال ۲۰۲۴، نزدیک به ۱۷۹ میلیون قیراط الماس خام و تراش‌خورده در دبی معامله شده است که این امر امارات متحده عربی را به یکی از بزرگترین مراکز تجارت الماس در جهان تبدیل می‌کند.

امارات متحده عربی اولین و تنها کشور عربی بود که در سال ۲۰۱۶ ریاست KP را بر عهده گرفت.KP یک گروه بین‌المللی است که وظیفه تنظیم تجارت جهانی الماس را بر عهده دارد. این فرآیند در سال ۲۰۰۳ توسط سازمان ملل متحد تأسیس شد و ۸۵ کشور عضو آن تلاش می‌کنند تا اطمینان حاصل شود الماس‌های خام غیرقانونی به منظور تأمین مالی درگیری‌ها، وارد بازار قانونی الماس نشوند.

اعلام آمار و رویدادهای مهم

سلیم این آمار را در جریان نشست بین‌دوره‌ای KP که با حمایت سازمان ملل متحد برگزار شد و هفته گذشته در برج آپ‌تاون مرکز کامودیتیهای چندگانه دبی( Dubai Multi Commodities Centre's Uptown Tower) میزبانی شد، اعلام کرد. این رویداد صدها نماینده ارشد از دولت‌ها، صنعت و جامعه مدنی را گرد هم آورد.

نشست بین‌دوره‌ای یک هفته‌ای شامل بحث‌های سطح بالا بود و با یک جلسه عمومی ویژه به پایان رسید که تنها برای دومین بار در تاریخ ۲۲ ساله KP برگزار شد.

نوآوری‌ها و پیشنهادات کلیدی

از نکات برجسته این نشست، رونمایی از "Verifico" بود؛ یک پلتفرم دیجیتالی که تحت ریاست امارات متحده عربی برای افزایش امنیت و قابلیت ردیابی گواهی‌نامه‌های KP توسعه یافته است. Verifico به عنوان بخشی از برنامه گسترده‌تر دیجیتالی‌سازی امارات متحده عربی، به همه شرکت‌کنندگان KP ارائه خواهد شد.

در این نشست همچنین امارات متحده عربی خواستار برگزاری اولین نشست وزارتی با شرکت‌کنندگان KP شد تا با چالش‌های فوری پیش روی KP و تجارت جهانی الماس مقابله کند.

دیدگاه احمد بن سلیم

سلیم در این رویداد اظهار داشت: "سه بازار در حال حاضر صنعت الماس را زنده نگه داشته‌اند. اولی ایالات متحده به عنوان بزرگترین بازار خرده‌فروشی جواهرات، دومی هند به عنوان مرکز برش و تراش جهان، و سومی امارات متحده عربی به عنوان بزرگترین مرکز الماس خام در جهان است. ما نیاز داریم که KP متمرکز باقی بماند تا همه ما بتوانیم به حمایت از رشد، انعطاف‌پذیری و توسعه تجارت ادامه دهیم."

او خواستار برگزاری یک نشست وزارتی سطح بالا از KP شد که کشورهای تولیدکننده، تجاری و مصرف‌کننده را در سطح سیاسی گرد هم آورد تا مسیری برای مقابله با چالش‌های فوری پیش روی KP ترسیم شود.

اهمیت الماس برای اقتصاد امارات متحده عربی

صفیه هاشم الصافی، معاون موقت وزارت اقتصاد امارات متحده عربی در بخش کنترل و حکمرانی تجاری، در سخنرانی خود در روز افتتاحیه گفت: "الماس در روایت رشد این کشور محوری بوده است. از آغاز فروتنانه، دبی به قطب پیشرو تجارت الماس خام در جهان تبدیل شده است، موقعیتی که علیرغم فشارهای اخیر بر قیمت الماس، همچنان حفظ کرده است. این دستاورد به طور کامل با اهداف تنوع اقتصادی ما همسو است و اهمیت استراتژیک الماس را برای امارات متحده عربی و تعهد ما به سرمایه‌گذاری در اکوسیستم آن برجسته می‌کند."

نظرات دیگر فعالان بازار

Feriel Zerouki، رئیس شورای جهانی الماس(World Diamond Council)، آقای سلیم و دیدگاه او برای صنعت الماس را ستود. او گفت: "آنچه [سلیم] برای صنعت الماس در امارات متحده عربی به دست آورده است، دیدگاهی واقعی را نشان می‌دهد و همه ما از راهنمایی پایدار او بهره‌مند شده‌ایم. تصمیم او برای تعریف دو سال گذشته به عنوان 'سال تحویل' (year of delivery) و 'سال بهترین عمل' (year of best practice) یک استراتژی درخشان بوده است. این امر تمرکز و محیط مورد نیاز را برای ما فراهم کرد تا چالش‌هایی را که سال‌ها ادامه داشته‌اند، پشت سر بگذاریم. رویکرد فراگیر او در یک زمان حساس، خانواده KP، شرکت‌کنندگان و ناظران را به هم نزدیک‌تر کرد و به ما کمک کرد تا به جایی که امروز هستیم برسیم."

Jaff Bamenjo، نماینده ائتلاف جامعه مدنی (Civil Society Coalition)، اضافه کرد: "سال گذشته، ائتلاف جامعه مدنی توسط شعار 'سال تحویل' ریاست KP در سال ۲۰۲۴ جذب شد. ائتلاف انتظار دارد که KP به اصلاحات درونی عمل کند. این امر مستلزم تلاشی دوباره و جمعی برای دادن فرصتی عادلانه به اصلاحات لازم در این سال پایانی چرخه اصلاحات جاری KP است."

تحلیل و جمع‌بندی

گزارش ارائه شده نمایانگر نقش محوری و رو به رشد دبی و به تبع آن امارات متحده عربی در بازار جهانی الماس است. آمار اعلامی توسطAhmed Bin Sulayem، رئیس Kimberley Process (KP)، حاکی از حجم عظیم معاملات الماس (خام و تراش‌خورده) در این منطقه است.

 حجم معاملات

     طی پنج سال گذشته: بیش از ۱.۰۶ میلیارد قیراط الماس.

     در سال ۲۰۲۴ به تنهایی: تقریباً ۱۷۹ میلیون قیراط الماس.

     این ارقام، دبی را به یکی از بزرگترین مراکز تجارت الماس در سطح جهان تبدیل می‌کند. برای مقایسه، می‌توان به آمار تولید جهانی الماس اشاره کرد. در سال ۲۰۲۳، تولید جهانی الماس خام حدود ۱۱۷.۳ میلیون قیراط برآورد شد. با توجه به اینکه دبی در سال ۲۰۲۴ نزدیک به ۱۷۹ میلیون قیراط الماس (خام و تراش‌خورده) معامله کرده است، این نشان می‌دهد که دبی نه تنها یک مرکز عمده برای الماس خام است، بلکه حجم قابل توجهی از الماس‌های تراش‌خورده را نیز مدیریت می‌کند که این امر بر نقش آن به عنوان یک هاب توزیع و نه فقط یک نقطه ترانزیت تأکید دارد.

 پویایی بازار جهانی الماس

   Sulayem به سه ستون اصلی صنعت الماس اشاره می‌کند:

ایالات متحده: بزرگترین بازار خرده‌فروشی جواهرات. این بازار به طور مستقیم با قدرت خرید مصرف‌کننده و تمایلات مد در ارتباط است. داده‌های تاریخی نشان می‌دهد که بازار جواهرات ایالات متحده بخش قابل توجهی از تقاضای جهانی را تشکیل می‌دهد.

هند: مرکز اصلی برش و تراش الماس در جهان. این کشور به دلیل نیروی کار ماهر و هزینه عملیاتی پایین، به عنوان قطب پرداخت الماس شناخته می‌شود. نوسانات در فعالیت اقتصادی هند می‌تواند مستقیماً بر عرضه الماس‌های تراش‌خورده تأثیر بگذارد.

  امارات متحده عربی: بزرگترین مرکز تجارت الماس خام در جهان. موقعیت استراتژیک دبی بین مناطق تولیدکننده (آفریقا، روسیه، استرالیا) و مراکز پرداخت (هند) و مصرف‌کننده (ایالات متحده، چین) آن را به یک هاب حیاتی تبدیل کرده است.

 نقش KP و چالش‌ها

  KP به عنوان یک نهاد ناظر بین‌المللی، نقش مهمی در مشروعیت‌بخشی به تجارت الماس و جلوگیری از ورود "الماس‌های خونین" به بازار دارد. ریاست سه‌باره امارات متحده عربی بر KP، نفوذ این کشور در حکمرانی جهانی تجارت الماس را نشان می‌دهد.

     معرفی پلتفرم دیجیتال Verifico نشان‌دهنده تلاش برای افزایش شفافیت و ردیابی‌پذیری در زنجیره تأمین است. این گامی مهم در جهت تقویت اعتبار KP و پاسخگویی به فشارهای فزاینده برای حکمرانی شرکتی (corporate governance) و مسئولیت‌پذیری اجتماعی (social responsibility) در صنعت است.

     درخواست برای نشست وزارتی KP[ در سطح وزرای کشورهای عضو فرآیند کیمبرلی (Kimberley Process - KP)]، نشان‌دهنده نیاز به هماهنگی سیاسی در بالاترین سطوح برای مقابله با چالش‌های پیچیده، از جمله تعریف "الماس‌های درگیری [Conflict Diamonds]" در شرایط جدید و تأثیر تحریم‌ها بر زنجیره تأمین (به عنوان مثال، تحریم‌های مربوط به الماس‌های روسیه) است. این درخواست همچنین می‌تواند نشانه‌ای از اختلاف نظرها یا نیاز به همگرایی بیشتر در میان اعضای KP باشد.

 تنوع اقتصادی امارات متحده عربی

     اظهارات Safeya Hashem Al Safi بر اهمیت استراتژیک الماس برای اهداف تنوع اقتصادی امارات متحده عربی تأکید می‌کند. این کشور که به طور سنتی به نفت وابسته بوده است، به دنبال ایجاد درآمدهای پایدارتر و توسعه بخش‌های غیرنفتی است. صنعت الماس به دلیل ماهیت تجارت‌پذیر و ارزش افزوده آن، یک مؤلفه کلیدی در این استراتژی است. این رویکرد ریسک‌های ناشی از نوسانات قیمت نفت را کاهش می‌دهد و اقتصاد را مقاوم‌تر می‌سازد.

 چالش‌های قیمت و فشار بازار

     اشاره به "فشارهای اخیر بر قیمت الماس" حائز اهمیت است. بازار الماس در سال‌های اخیر با چالش‌هایی مانند افزایش موجودی در بخش میانی(midstream)، کاهش تقاضا به دلیل عدم اطمینان اقتصادی جهانی و رشد محبوبیت الماس‌های آزمایشگاهی (lab-grown diamonds) مواجه بوده است. حفظ موقعیت دبی به عنوان یک هاب با وجود این فشارها، نشان‌دهنده کارایی لجستیکی و مزیت‌های رقابتی آن است.

نکات مهم و راهکارهای کلیدی

1.  اهمیت شفافیت و ردیابی‌پذیری: معرفی Verifico گام مهمی در جهت افزایش اعتماد در بازار الماس است. سرمایه‌گذاران باید به شرکت‌هایی توجه کنند که متعهد به شفافیت و پیروی از استانداردهای KP هستند، زیرا این شرکت‌ها از ریسک‌های نظارتی کمتری برخوردارند و جذابیت بیشتری برای مصرف‌کنندگان آگاه به مسائل اخلاقی دارند.

2.  تأثیر ژئوپلیتیک: درخواست برای نشست وزارتی KP و اشاره به چالش‌های پیش رو، نشان‌دهنده تأثیر فزاینده رویدادهای ژئوپلیتیکی (مانند جنگ اوکراین و تحریم‌های مرتبط با الماس‌های روسیه) بر زنجیره تأمین الماس است. تحلیلگران باید تحولات مربوط به این مسائل را به دقت رصد کنند، زیرا می‌توانند منجر به تغییر مسیرهای تجاری، نوسانات قیمت و افزایش هزینه‌های رعایت مقررات شوند.

3.  دگرگونی بازار: رشد الماس‌های آزمایشگاهی یک عامل دگرگون‌کننده است. اگرچه گزارش به طور مستقیم به آن اشاره نمی‌کند، اما فشارهای قیمت ذکر شده ممکن است بخشی از آن ناشی از رقابت با این نوع الماس‌ها باشد. سرمایه‌گذاران در بخش الماس طبیعی باید استراتژی‌های تمایز محصول، بازاریابی و تمرکز بر ارزش‌های سنتی الماس طبیعی (کمیابی، دوام، میراث) را مد نظر قرار دهند.

4.  اهمیت دبی به عنوان هاب لجستیکی و مالی: موقعیت دبی به عنوان پلی بین بازارهای تولید، پرداخت و مصرف، ارزش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های لجستیکی و مالی مرتبط با تجارت کامودیتی‌ها را برجسته می‌کند. شرکت‌های فعال در لجستیک، بیمه و خدمات مالی که از تجارت الماس حمایت می‌کنند، می‌توانند از رشد این هاب بهره‌مند شوند.

5.  تنوع‌پذیری اقتصادی امارات متحده عربی: موفقیت امارات متحده عربی در تثبیت خود به عنوان یک قطب الماس، نشان‌دهنده موفقیت استراتژی‌های تنوع‌بخشی اقتصادی است. این مدل می‌تواند برای سایر کشورهای وابسته به تک محصول، الهام‌بخش باشد و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های غیرنفتی را فراهم آورد.

6.  پایبندی به KP و مسئولیت اجتماعی: تعهد به فرآیند کیمبرلی برای حفظ مشروعیت صنعت الماس و دسترسی به بازارهای مصرف‌کننده حیاتی است. شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران باید اطمینان حاصل کنند که زنجیره تأمین آن‌ها با استانداردهای KP همسو است تا از ریسک‌های شهرت و قانونی جلوگیری شود.

7.  نقش تکنولوژی: سرمایه‌گذاری امارات متحده عربی در دیجیتالی‌سازی (مانند Verifico) نشان‌دهنده روند کلی افزایش کارایی و شفافیت در تجارت کامودیتی‌ها از طریق فناوری است. شرکت‌هایی که نوآوری‌های تکنولوژیکی را در زنجیره تأمین خود ادغام می‌کنند، می‌توانند مزیت رقابتی کسب کنند.

نتیجه‌گیری

گزارش فوق نه تنها حجم و مقیاس تجارت الماس در دبی را برجسته می‌سازد، بلکه تصویری جامع از پویایی‌های جاری در صنعت جهانی الماس ارائه می‌دهد. دبی به عنوان یک نقطه کانونی برای تجارت الماس خام، نقش حیاتی در اتصال مراکز تولید، پرداخت و مصرف ایفا می‌کند. تلاش‌های امارات متحده عربی برای تقویت شفافیت از طریق فناوریVerifico  و رهبری در KP، نشان‌دهنده تعهد این کشور به یک تجارت الماس مسئولانه و پایدار است. با این حال، صنعت با چالش‌هایی نظیر فشارهای قیمت، تأثیر ژئوپلیتیک و رقابت فزاینده با الماس‌های آزمایشگاهی مواجه است. برای تحلیلگران و سرمایه‌گذاران، درک این عوامل کلیدی و ارزیابی تعهد شرکت‌ها به حکمرانی شفاف و نوآوری تکنولوژیکی، در تصمیم‌گیری‌های آتی بسیار حائز اهمیت خواهد بود. بازار الماس در حال تکامل است و بازیگران موفق آنانی خواهند بود که با درک عمیق از ساختار بازار، چالش‌ها و فرصت‌های پیش رو، استراتژی‌های چابک و مسئولانه را اتخاذ کنند.

 

پی نوشت

Kimberley Process

فرآیند کیمبرلی یک ابتکار جهانی برای جلوگیری از ورود الماس‌های خونین(Conflict Diamonds)به بازارهای رسمی است. این فرآیند در سال ۲۰۰۳ با حمایت سازمان ملل متحد راه‌اندازی شد و شامل ۶۰ کشور است که نماینده ۸۶ کشور در تجارت الماس هستند.

اهداف فرآیند کیمبرلی

- جلوگیری از تأمین مالی درگیری‌های مسلحانه از طریق فروش الماس.

- ایجاد شفافیت در تجارت الماس خام با استفاده از گواهی کیمبرلی (KPCS). 

- همکاری بین دولت‌ها، صنعت الماس، و سازمان‌های مدنی برای نظارت بر زنجیره تأمین الماس.

نحوه عملکرد

هر الماس خام که وارد بازار جهانی می‌شود، باید گواهی کیمبرلی داشته باشد تا تأیید شود که از منابع قانونی و بدون ارتباط با درگیری‌های مسلحانه استخراج شده است.

با وجود موفقیت‌های این فرآیند، برخی سازمان‌ها مانند Global Witness و Human Rights Watch انتقاد کرده‌اند که این سیستم نمی‌تواند به‌طور کامل از ورود الماس‌های خونین جلوگیری کند و نیاز به اصلاحات دارد.