روسیه سهام برخی از ذخایر اورانیوم قزاقستان را به چین می فروشد

شرکت منابع هسته‌ای قزاقستان، Kazatomprom ، روز سه‌شنبه اعلام کرد که شرکت Rosatom  روسیه در حال فروش سهام خود در برخی از ذخایر اورانیوم که این دو گروه به‌طور مشترک در حال توسعه آن‌ها بودند به شرکت‌های متعلق به چین می باشد.

کازاتومپروم، که در (بورس) لندن و قزاقستان فهرست شده است، بزرگ‌ترین تولیدکننده اورانیوم در جهان و دارای بزرگ‌ترین کانسارهای اروانیوم است. این شرکت در سال 2023، 20 درصد از تولید اولیه اورانیوم جهانی را به خود اختصاص داد، اما فاقد ظرفیت فرآوری اورانیوم خود می باشد.

شرکت روس­ اتم قبلاً در ۶ مورد از ۱۴ کانسارهای کازاتومپروم سهام داشت و در ازای این سهام، بخشی از تولید را دریافت می‌کرد که این موضوع فروش‌های شرکت قزاقی را به غرب پیچیده‌تر کرده بود.

کازاتومپروم، که به خطرات ناشی از تحریم‌های مرتبط با روس اتم به سرمایه‌گذاران خود اشاره کرده است، اعلام کرد که واحد روس اتم، گروه اورانیوم وان، ۴۹.۹۷۹ درصد از سهام خود در معدن زارچنویه را به شرکت مسئولیت محدود معدنکاری SNURDC آستانه فروخته است که بهره‌بردار نهایی آن شرکت دولتی توسعه منابع اورانیوم هسته‌ای چین است.

کازاتومپروم اعلام کرد انتظار می رود گروه اورانیوم وان ۳۰ درصد از سهام خود در پروژه مشترک خراسان-اورانیوم را به شرکت مسئولیت محدود توسعه اورانیوم چینی (China Uranium Development Company Limited) واگذار کند، که بهره‌بردار نهایی آن شرکت عمومی انرژی هسته‌ای چین (CGN) است. کازاتومپروم گفت که سهام آن بدون تغییر باقی خواهد ماند، در حالیکه روس اتم اظهار نظری فوری در این باره نداشت.

چین بزرگ‌ترین خریدار اورانیوم قزاقستان است. پس از فروش سهام معدن خراسان-یو(Khorasan-U)، شرکت روس‌اتم همچنان در ذخایر کازاتام‌پروم سهام خواهد داشت که مجموعاً ۲۵۵,۰۰۰ تن ذخایر دارند. اینها شامل معدن بودیونوفسکویه می‌شود که یکی از بزرگ‌ترین معادن جهان است و روس‌اتم آن را تحت توافقی که در سال ۲۰۲۳ اعلام شد، به دست آورد.به گفته کازاتام‌پروم، ذخایر اورانیوم معدن زارچنویه در ابتدای سال ۲۰۲۴ حدود ۳,۵۰۰ تن برآورد شده است.

ریسک‌های تحریم 

شرکت خراسان-یو در بلوک خراسان-۱ از معدنSeverny Kharasan  در منطقه Zhanakorgan ، استان Kyzylorda فعالیت می‌کند. به گفته کازاتام‌پروم، ذخایر اورانیوم این معدن در ابتدای سال ۲۰۲۴ حدود ۳۳,۰۰۰ تن برآورد شده است و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۸ به بلوغ کامل برسد. 

شرکت اورانیوم وان در سال ۲۰۲۳، ۴,۸۳۱ تن اورانیوم در قزاقستان تولید کرده است. روسیه ششمین تولیدکننده بزرگ اورانیوم در جهان است و حدود ۴۴٪ از ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم جهانی را در اختیار دارد.

روس‌اتم می‌گوید که با احتساب تولیداتش در قزاقستان، این شرکت از نظر حجم تولید در سال ۲۰۲۳ در رتبه سوم جهان قرار گرفت.

مدیرعامل کازاتام‌پروم، Meirzhan Yussupov، در ماه سپتامبر به فایننشال تایمز گفت که تحریم‌های اعمال‌شده علیه روسیه به دلیل درگیری اوکراین فروش اورانیوم به خریداران غربی را دشوار کرده است. 

طبق اسناد شرکت، کازاتام‌پروم ۲۹٪ از تولیدات خود را به اروپا می‌فروشد.  این شرکت در آخرین گزارش سالانه خود به ریسک‌ها اشاره کرده و تأکید کرده است که اگرچه روس‌اتم مستقیماً هدف قرار نگرفته است، اما برخی از شرکت‌های آن و همچنین مدیران ارشد صنعت انرژی هسته‌ای روسیه تحت تحریم‌های غرب قرار دارند.

این شرکت اعلام کرد: «همچنین ریسک‌هایی مرتبط با شرکای روسی در شرکت‌های تابعه، وابسته و سرمایه‌گذاری‌های مشترک گروه وجود دارد، از جمله ریسک‌های مرتبط با شهرت و حاکمیت شرکتی.» 

روس‌اتم همچنین علاقه خود را به ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای قزاقستان ابراز کرده است که هدف آن جایگزینی تدریجی زغال‌سنگ آلاینده است.

 

پی نوشت

Rosatom

روس‌اتم، که به طور رسمی به عنوان «شرکت دولتی انرژی اتمی» شناخته می‌شود، یک شرکت دولتی روسی مستقر در مسکو است که در زمینه انرژی هسته‌ای و فناوری‌های مرتبط تخصص دارد. این شرکت که در سال ۲۰۰۷ تأسیس شد، به یکی از بازیگران کلیدی در صنعت هسته‌ای جهان تبدیل شده و خدمات جامعی در تمام مراحل زنجیره تأمین هسته‌ای ارائه می‌دهد.

 ویژگی‌های کلیدی روس‌اتم:

- راه‌حل‌های یکپارچه: روس‌اتم راه‌حل‌های جامع انرژی پاک ارائه می‌دهد که شامل طراحی، ساخت و بهره‌برداری از نیروگاه‌های هسته‌ای، استخراج، تبدیل و غنی‌سازی اورانیوم، تأمین سوخت هسته‌ای، از کار انداختن نیروگاه‌ها و مدیریت پسماندهای هسته‌ای می‌شود. این رویکرد، روس‌اتم را به رهبر جهانی در راه‌حل‌های هسته‌ای با عملکرد بالا تبدیل کرده است.

- موقعیت در بازار: این شرکت سهم قابل‌توجهی از بازار را در اختیار دارد، از جمله دومین دارنده بزرگ ذخایر اورانیوم در جهان و کنترل بیش از یک‌سوم بازار جهانی غنی‌سازی. همچنین به عنوان بزرگ‌ترین سازنده نیروگاه‌های هسته‌ای نسل جدید با حجم بالای سفارشات صادراتی شناخته می‌شود.

- فعالیت‌های متنوع: فراتر از انرژی هسته‌ای، روس‌اتم در بخش‌هایی مانند انرژی بادی، پزشکی هسته‌ای، و مواد پیشرفته نیز فعالیت دارد. این شرکت بیش از ۳۵۰ شرکت زیرمجموعه داشته و بیش از ۲۶۶,۰۰۰ نفر را به کار گرفته است.

- تعاملات بین‌المللی: روس‌اتم با بسیاری از کشورها برای ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای و انتقال فناوری توافق‌نامه‌های رسمی امضا کرده است.

- تحقیق و توسعه: روس‌اتم سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در تحقیق و توسعه در زمینه‌هایی مانند فناوری هسته‌ای، پروتکل‌های ایمنی و مواد پیشرفته انجام می‌دهد. این شرکت همچنین تنها ناوگان یخ‌شکن‌های هسته‌ای روسیه را مدیریت می‌کند.

 

تحولات اخیر:

- برنامه‌های توسعه: روس‌اتم همچنان به گسترش حضور جهانی خود ادامه می‌دهد و دفاتری در اروپا، آفریقا و جنوب شرق آسیا ایجاد کرده تا همکاری‌های بین‌المللی و فرصت‌های تجاری خود را تقویت کند.

- تولید انرژی: به عنوان بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده برق در روسیه، روس‌اتم حدود ۲۰٪ از کل برق کشور را از طریق تأسیسات هسته‌ای خود تولید می‌کند.

Kazatomprom

کازاتام‌پروم، که به طور رسمی با عنوان «شرکت سهامی ملی انرژی اتمی کازاتام‌پروم» شناخته می‌شود، اپراتور ملی قزاقستان برای صادرات و واردات اورانیوم و ترکیبات آن، سوخت هسته‌ای و فناوری‌های مرتبط است. این شرکت که در سال ۱۹۹۷ تأسیس شد، به بزرگ‌ترین تولیدکننده و فروشنده اورانیوم طبیعی در جهان تبدیل شده است و تا سال ۲۰۱۹ بیش از ۴۰٪ از بازار اولیه اورانیوم جهانی را تأمین کرده است.

ویژگی‌های کلیدی کازاتام‌پروم:

تولید اورانیوم: فعالیت‌های کازاتام‌پروم عمدتاً بر استخراج و فرآوری اورانیوم متمرکز است. این شرکت از روش‌های بازیابی درجا (ISR) استفاده می‌کند که در مقایسه با تکنیک‌های سنتی معدن‌کاری از نظر زیست‌محیطی سازگارتر هستند.

موقعیت در بازار: به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده اورانیوم در جهان، کازاتام‌پروم نقش مهمی در زنجیره تأمین انرژی هسته‌ای ایفا می‌کند. بیشتر تولیدات اورانیوم این شرکت صادر می‌شود، زیرا قزاقستان در حال حاضر هیچ نیروگاه هسته‌ای عملیاتی ندارد.

استراتژی توسعه: در سال ۲۰۱۸، کازاتام‌پروم یک استراتژی توسعه برای سال‌های ۲۰۱۸–۲۰۲۸ اتخاذ کرد که بر اصول توسعه پایدار تأکید دارد. این استراتژی شامل برنامه‌هایی برای افزایش کارایی تولید در عین تطبیق خروجی با تقاضای بازار است.

عرضه عمومی سهام: در نوامبر ۲۰۱۸، کازاتام‌پروم با عرضه اولیه عمومی (IPO) سهام خود را در بازارهای بین‌المللی ارائه داد که نقطه عطف مهمی در توسعه شرکتی آن بود. این عرضه اولیه به شرکت اجازه داد سهام خود را در بورس بین‌المللی آستانه (AIX) و بورس لندن (LSE) ثبت کند.

همکاری بین‌المللی: این شرکت با ایجاد شراکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مشترک با نهادهای بین‌المللی مختلف، توانایی‌های فناوری خود را بهبود بخشیده و دامنه بازار خود را گسترش داده است.

تحولات اخیر:

تمرکز بر پایداری: در پی تغییرات جهانی در سیاست‌های انرژی و تقاضا برای منابع انرژی پاک، کازاتام‌پروم به طور فزاینده‌ای بر روی روش‌های پایدار در عملیات خود تمرکز کرده است.

زمینه ژئوپلیتیکی: با توجه به تنش‌های ژئوپلیتیکی، به ویژه پس از جنگ روسیه و اوکراین، اتحادیه اروپا به کازاتام‌پروم به عنوان منبع قابل‌اعتمادی برای اورانیوم نگاه کرده تا وابستگی به تأمین روسیه را کاهش دهد.

کازاتام‌پروم همچنان به عنوان یک بازیگر محوری در بازار جهانی اورانیوم باقی می‌ماند و تلاش‌های مستمری برای نوآوری و تطبیق با تغییرات چشم‌انداز انرژی انجام می‌دهد، در حالیکه موقعیت رهبری خود در تولید اورانیوم را حفظ می‌کند.

Khorasan-U

خراسان-U (یا Khorasan-U) یک پروژه استخراج اورانیوم است که در قزاقستان واقع شده و به طور خاص در داخل ذخیره بزرگ‌تر خراسان شمالی قرار دارد. این پروژه یک سرمایه‌گذاری مشترک است که شامل چندین طرف، از جمله شرکت دولتی هسته‌ای روسیه، روس‌اتم، و زیرمجموعه آن، شرکت هولدینگ اورانیوم ARMZ می‌باشد. خراسان-U عمدتاً بر استخراج اورانیوم از طریق روش‌های بازیابی درجا (ISR) تمرکز دارد که این روش نسبت به روش‌های سنتی استخراج، تکنیکی دوستدار محیط زیست‌تر است.

این پروژه اهمیت زیادی دارد زیرا به موقعیت قزاقستان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان اورانیوم در جهان کمک می‌کند و نقش حیاتی در تأمین اورانیوم برای تولید انرژی هسته‌ای در سطح جهانی ایفا می‌کند. با توجه به ذخایر قابل توجه اورانیوم قزاقستان و شراکت استراتژیک با روس­اتم، خراسان-U بخشی از همکاری‌های انرژی گسترده‌تر بین روسیه و قزاقستان در بخش هسته‌ای است.

مرور کلی تحریم‌های روسیه

از سال ۲۰۱۴، به‌ویژه پس از الحاق کریمه و درگیری‌های شرق اوکراین، و با تشدید پس از حمله تمام‌عیار روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، طیف گسترده‌ای از تحریم‌ها از سوی جامعه بین‌المللی علیه روسیه اعمال شده است. این تحریم‌ها با هدف تضعیف توانایی روسیه برای تأمین مالی عملیات نظامی و تأثیرگذاری بر رفتار سیاسی آن طراحی شده‌اند.

حوزه‌های کلیدی تحریم‌ها:

۱. بخش مالی

   - محدودیت‌های بانکی: بانک‌های بزرگ روسی از سیستم‌های مالی بین‌المللی، مانند سوئیفت، حذف شده‌اند. 

   - مسدودسازی دارایی‌ها: دارایی‌های مؤسسات مالی، افراد و نهادهای روسی در کشورهای غربی مسدود شده است. 

   - بدهی دولتی: محدودیت‌هایی برای انتشار بدهی دولتی روسیه در بازارهای خارجی اعمال شده است. 

 ۲. بخش انرژی

   - صادرات نفت و گاز: محدودیت‌هایی برای صادرات فناوری‌ها و خدمات مرتبط با نفت و گاز به روسیه اعمال شده است. همچنین سقف قیمت برای نفت خام و محصولات پالایشی روسیه معرفی شده است. 

   - پروژه‌های خطوط لوله: تحریم‌هایی علیه پروژه‌های خطوط لوله مانند نورد استریم۲ اعمال شده است. 

   - تجارت اورانیوم: نظارت بر نقش روسیه در بازار جهانی اورانیوم افزایش یافته است، اگرچه تحریم‌های مربوط به اورانیوم به دلیل وابستگی برخی کشورها کمتر شدید بوده است. 

۳. دفاع و فناوری

   - تجهیزات نظامی: محدودیت در صادرات کالاهای دو منظوره که می‌توانند برای استفاده نظامی تغییر کاربری داده شوند. 

   - تحریم فناوری: ممنوعیت محصولات پیشرفته، از جمله نیمه‌هادی‌ها، قطعات هواپیما، و نرم‌افزارها. 

   - صنعت دفاعی: تحریم‌های هدفمند علیه شرکت‌ها و افراد در مجتمع نظامی-صنعتی روسیه. 

۴. افراد و نهادها

   - الیگارش‌ها و مقامات: تحریم‌هایی علیه نخبگان روسی شامل ممنوعیت سفر و مسدودسازی دارایی‌ها. 

   - اعضای دولت: تحریم‌هایی علیه شخصیت‌های سیاسی کلیدی، از جمله ولادیمیر پوتین، مقامات بلندپایه، و خانواده‌های آن‌ها. 

۵. تجارت و سرمایه‌گذاری

   - ممنوعیت واردات و صادرات: ممنوعیت تجارت برخی کالاها مانند اقلام لوکس، ماشین‌آلات، و فناوری‌های حیاتی. 

   - سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی: ممنوعیت یا محدودیت شرکت‌های غربی برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های استراتژیک روسیه. 

۶. حمل‌ونقل و لجستیک

   - محدودیت‌های فضای هوایی: بسیاری از کشورها فضای هوایی خود را به روی هواپیماهای روسی بسته‌اند. 

   - حمل‌ونقل دریایی: محدودیت‌هایی بر دسترسی کشتی‌های روسی به بنادر و محدودیت‌های بیمه دریایی. 

 ۷. انزوا در حوزه‌های فرهنگی و ورزشی

   - رویدادهای ورزشی: روسیه از شرکت در چندین رویداد ورزشی بین‌المللی منع شده است. 

   - تحریم‌های فرهنگی: محدودیت‌هایی برای تبادلات فرهنگی و همکاری با نهادهای روسی اعمال شده است. 

 تأثیرات تحریم‌ها:

- تأثیرات اقتصادی: کاهش قابل توجه تولید ناخالص داخلی، خروج سرمایه و کاهش توانایی دسترسی به ذخایر ارز خارجی. 

- چالش‌های فناوری: دشواری در تأمین فناوری‌های پیشرفته برای انرژی، دفاع و استفاده‌های غیرنظامی. 

- شراکت‌های استراتژیک: افزایش وابستگی به شرکای غیرغربی مانند چین، هند و ایران برای تجارت و فناوری. 

پیامدهای ژئوپلیتیکی:

- در حالیکه تحریم‌ها روسیه را از اقتصادهای غربی منزوی کرده‌اند، این کشور را به تقویت روابط با کشورهایی که خارج از چارچوب تحریم‌ها هستند، سوق داده‌اند. این تحریم‌ها همچنین شکاف جهانی در برخورد با درگیری‌های بزرگ را برجسته می‌کنند.