محدودیت‌های عناصر نادر خاکی چین "روانشناسی" را در شرکت‌های آمریکایی تغییر داده است

به گفتهMP Materials Corp، تنها شرکت آمریکایی استخراج‌کننده مواد کلیدی مورد استفاده در گوشی‌های هوشمند و کاربردهای دفاعی، چین با تبدیل عناصر نادر خاکی به سلاح در جنگ تجاری خود با ایالات متحده، تمرکز بسیار بیشتری بر امنیت تأمین آمریکا برای مواد معدنی حیاتی ایجاد خواهد کرد.

Jim Litinsky، مدیر عامل این شرکت معدنی گفت: "صرف‌نظر از اینکه مذاکرات تجاری از این پس چگونه پیش می‌رود، سیستمی که وجود داشت شکسته شده است، و به اصطلاح، هامپتی دامپتی عناصر نادر خاکی (Humpty Dumpty) دوباره سر هم نخواهد شد."

چین، که بر عرضه جهانی تسلط دارد، ماه گذشته محدودیت‌های صادراتی بر هفت نوع از عناصر نادر خاکی اعمال کرد، که به طور گسترده‌ای به عنوان پاسخی به حمله تجاری دونالد ترامپ تلقی شد. شرکت‌هایی از جمله Ford Motor Co در مورد کمبودها هشدار داده‌اند، مذاکره‌کنندگان آمریکایی امیدوار بودند در قرار ملاقات خود در ژنو با مقامات چینی به موضوع عناصر نادر خاکی بپردازند.

Litinsky از تماس گزارشگری مالی شرکت خود، قبل از دیدارهای در سوئیس، استفاده کرد تا استدلال کند که اقدامات چین یک گسست قطعی با گذشته بوده است، با آشکار کردن آسیب‌پذیری صنایع کلیدی. MP Materials استخراج عناصر نادر خاکی در کالیفرنیا را در سال ۲۰۱۷ آغاز کرد، پالایش را در سال ۲۰۲۳ شروع کرد و قصد دارد تا پایان سال ۲۰۲۵ آهنرباهای عناصر نادر خاکی را به General Motors Co بفروشد.

Litinsky گفت: "این ایده که تهدیدی وجود داشت که اکنون مورد استفاده قرار گرفته است، واقعاً روانشناسی را، به نظر من، در همه افراد تغییر داده است." او افزود: "برداشت من از گفتگو با وزارت دفاع این است که یک شناخت کامل وجود دارد که ما نمی‌توانیم برای اهداف امنیت ملی به آهنرباهای چینی وابسته باشیم."

استفاده قبلی چین از عناصر نادر خاکی به عنوان سلاح تجاری، علیه توکیو بیش از یک دهه پیش، صنعت ژاپن را بسیج کرد تا وابستگی خود به منابع چینی را به طور قابل توجهی کاهش دهد. ایالات متحده و سایر کشورهای غربی پیش از این نیز اقداماتی را برای کاهش تسلط چین بر مواد معدنی حیاتی آغاز کرده بودند، اما محدودیت‌ها بر عناصر نادر خاکی و سایر کامودیتیهای خاص باعث فوریت بیشتر شده است.

Litinsky گفت: "سال‌ها، ما هشدار داده‌ایم که زنجیره تأمین جهانی عناصر نادر خاکی بر روی یک نقطه شکست واحد بنا شده است." او افزود: "با تعرفه‌های گسترده و محدودیت‌های صادراتی چین، آن خط گسل ژئوپلیتیکی اکنون به یک واقعیت تجاری تبدیل شده است."

تحلیل و جمع‌بندی

گزارش فوق به بررسی پیامدهای اقدام اخیر چین در اعمال محدودیت‌های صادراتی بر هفت نوع از عناصر نادر خاکی می‌پردازد و دیدگاه مدیر عامل تنها تولیدکننده آمریکایی این مواد، MP Materials Corp را در این زمینه منعکس می‌کند.

اقدام اخیر چین در محدود کردن صادرات هفت نوع از عناصر نادر خاکی، رویداد مهمی است که هرچند ممکن است از نظر کمی در حجم کل صادرات محدود به نظر برسد، اما پیامدهای راهبردی و روانشناختی عمیقی دارد که بر بازار عناصر نادر خاکی، به‌خصوص خارج از چین، تأثیر می‌گذارد.

تشدید ریسک تأمین: این اقدام، آسیب‌پذیری زنجیره‌های تأمین متکی بر چین را به یک "واقعیت تجاری" تبدیل کرده است. این به معنای افزایش ریسک عملیاتی و قیمتی برای شرکت‌هایی است که به این مواد وابسته هستند.

تسریع تنوع‌بخشی و سرمایه‌گذاری در خارج از چین: "تغییر روانشناسی" و "فوریت بیشتر" ناشی از این اقدام، تلاش‌ها برای ایجاد منابع تأمین مستقل و زنجیره‌های ارزش کامل (استخراج، فرآوری، تولید محصولات نهایی مانند آهنربا) در خارج از چین (مانند MP Materials در آمریکا) را تسریع خواهد کرد. فاکت‌های زمانی مربوط به MP Materials (آغاز استخراج در ۲۰۱۷، فرآوری در ۲۰۲۳، آهنربا تا پایان ۲۰۲۵) نشان‌دهنده پیشرفت در این مسیر است.

 اهمیت محصولات با ارزش افزوده: تمرکز MP Materials و نگرانی وزارت دفاع بر آهنرباهای عناصر نادر خاکی نشان می‌دهد که رقابت و تلاش برای استقلال تأمین فقط مربوط به ماده خام نیست، بلکه به محصولات نهایی حیاتی برای صنایع دفاعی و تکنولوژی‌های جدید (مانند خودروهای برقی) نیز گسترش یافته است.

 پشتیبانی سیاستی قوی: شناخت رسمی وزارت دفاع از وابستگی به چین برای اهداف امنیت ملی، به معنای احتمال قوی پشتیبانی دولت از تولیدکنندگان داخلی مانند MP Materials از طریق تخصیص بودجه، قراردادهای خرید، یا سیاست‌های تجاری حمایتی است.

 درس از تاریخ: سابقه اقدام چین علیه ژاپن بیش از یک دهه پیش، نشان می‌دهد که چنین اقداماتی، حتی اگر موقت باشند، می‌توانند انگیزه‌های پایداری برای کاهش وابستگی ایجاد کنند.

در نهایت، محدودیت‌های صادراتی اخیر چین، صرف‌نظر از نتیجه مذاکرات کوتاه‌مدت، به عنوان یک عامل مهم و تسریع‌کننده در روند بلندمدت ایجاد زنجیره‌های تأمین عناصر نادر خاکی مستقل از چین عمل می‌کند. این امر منجر به افزایش سرمایه‌گذاری، توسعه پروژه‌ها (به‌ویژه در فرآوری و تولید محصولات نهایی) و تغییر احتمالی پویایی عرضه و تقاضا در بازارهای خارج از چین در سال‌های آینده خواهد شد. تحلیلگران باید به دقت پیشرفت پروژه‌های جدید مانند MP Materials، سیاست‌های حمایتی دولت‌ها در غرب، و تحولات در فناوری‌های جایگزین را رصد کنند.

پی نوشت

Humpty Dumpty

Humpty Dumpty شخصیتی داستانی و نمادین در شعر کودکانه‌ای انگلیسی است که غالباً به شکل تخم‌مرغ انسان‌نمای تصویر می‌شود و داستان او به سقوط از روی دیوار و شکستن کامل اشاره دارد. این سقوط و شکست نمادی از یک واقعه‌ی غیرقابل بازگشت یا تخریب جدی است.

شخصیت Humpty Dumpty استعاره‌ای از چیزی یا کسی است که به طور ناگهانی سقوط کرده و به طور کامل از هم می‌پاشد یا نابود می‌شود، به گونه‌ای که دیگر نمی‌توان آن را به حالت قبلی بازگرداند.این استعاره معمولاً برای توصیف وضعیتی استفاده می‌شود که پس از یک شکست یا سقوط جدی، بازگشت یا ترمیم آن مشکل یا ناممکن است.