نحوه سرمایه‌گذاری در سهام پتاس
آیا به سرمایه‌گذاری در صنعت پتاس علاقه‌مندید؟ در این متن، اطلاعات لازم در خصوص بازار پتاس، سهام شرکت‌های فعال در زمینه استخراج پتاس و نیز صندوق‌های ETF قابل سرمایه‌گذاری ارائه شده است.
جمعیت کره زمین به طور چشمگیری در حال افزایش است و بر اساس پیش‌بینی‌ها، تا سال ۲۰۵۰ به بیش از ۹.۷ میلیارد نفر خواهد رسید.
شرایط موجود، زمینه‌های مساعدی را برای بخش کشاورزی، به ویژه بازار پتاس، فراهم می‌سازد. ازدیاد جمعیت، تقاضا برای غذا را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد؛ در عین حال، توسعه شهرنشینی و کاهش اراضی قابل کشت، کشاورزان را ناگزیر به افزایش بهره‌وری و تولید بیشتر محصول خواهد کرد.
در این شرایط، اهمیت کودهایی مانند پتاس نمایان می‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران کنجکاو هستند که بدانند پتاس چیست و چگونه می‌توانند در این بازار سرمایه‌گذاری کنند. در ادامه مطلب به بررسی سرمایه‌گذاری در پتاس و پتانسیل آن برای قرار گرفتن در سبد سرمایه‌گذاری می‌پردازیم.
پتاس چیست؟
پتاس نامی است که به ترکیبات و مواد معدنی حاوی نمک‌های پتاسیم اطلاق می‌شود. این ماده معدنی معمولاً سفید یا بی‌رنگ است، اما وجود ناخالصی‌هایی مانند خاک رس می‌تواند باعث تغییر رنگ آن به صورتی یا قرمز شود. بیشتر پتاس از نمک‌های رسوبی ناشی از تبخیر دریاهای قدیمی که در زیر زمین قرار دارند، استخراج می‌گردد.
انواع مختلف پتاس وجود دارد که از جمله آنها سولفات پتاس (SOP) و موریات پتاس (MOP) هستند. SOP حاوی سولفات پتاسیم و MOP حاوی کلرید پتاسیم است.
پتاس چه مصارفی دارد؟
کاربرد اصلی پتاس در کودهای کشاورزی است و حدود ۹۵ درصد از کل پتاس تولید شده در جهان برای تولید غذا استفاده می‌شود. کود پتاس نه تنها مواد غذایی ضروری را برای گیاهان فراهم می‌کند، بلکه به بهبود جذب و نگهداری آب و همچنین تقویت ریشه و ساقه آنها نیز کمک می‌کند.
سولفات پتاسیم (SOP) برای کشت محصولاتی با ارزش افزوده بالا، از جمله انواع میوه‌ها و سبزیجات، خشکبار، چای، قهوه و تنباکو مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان یک محصول مرغوب شناخته می‌شود. کلرید پتاسیم (MOP) کاربرد بیشتری دارد و غالباً در زراعت سبزیجاتی مانند چغندر قند، کرفس و چغندر سوئیسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
روندهای عرضه پتاس
مطابق با جدیدترین اطلاعات منتشر شده توسط سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده در خصوص پتاس، میزان تولید جهانی پتاس در سال ۲۰۲۴ بالغ بر ۴۸ میلیون تن بوده است، این در حالی است که میزان مصرف این کود ۳۸.۸ میلیون تن گزارش شده است. بخش پتاس با معضل مازاد عرضه مواجه است که این امر منجر به کاهش قیمت‌ها و ایجاد فشار بر تولیدکنندگان پتاس گردیده است.
بازار جهانی پتاس در سال‌های اخیر، به خصوص تحت تأثیر منازعات ژئوپلیتیکی، نوسانات قابل توجهی را تجربه کرده است. بر اساس برآوردهای آژانس‌های بین‌المللی، تقاضای کود پتاس در سال ۲۰۲۲، به دلیل وقوع جنگ روسیه و اوکراین، از رقم ۴۰.۶ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ به محدوده ۳۵ الی ۳۹ میلیون تن تنزل یافته است.
کانادا با تولید ۱۵ میلیون تن در سال ۲۰۲۴ به عنوان برترین تولیدکننده پتاس در جهان شناخته می‌شود که بخش اعظم آن از استان ساسکاچوان تأمین می‌شود. روسیه دومین تولیدکننده بزرگ پتاس در جهان است که تولید آن در سال ۲۰۲۴ به ۹ میلیون تن رسید. بلاروس با افزایش تولید خود به ۷ میلیون تن در سال ۲۰۲۴، جایگاه سومین تولیدکننده بزرگ را دوباره به دست آورد. تولید این کشور در دو سال گذشته به میزان قابل توجهی کاهش یافته بود و در سال ۲۰۲۳ با تولید ۴.۵ میلیون تن در جایگاه چهارم قرار داشت.
جنگ روسیه و اوکراین و استفاده این کشور از بلاروس به عنوان پایگاه، منجر به تحریم صادراتی علیه این دو کشور شده است که قبل از سال ۲۰۲۲، در مجموع ۴۰ درصد از عرضه جهانی پتاس را تشکیل می‌دادند. در سال ۲۰۲۴، این رقم به ۳۳ درصد رسید.
در سال ۲۰۲۵، بازار پتاس کانادا تحت توجه ویژه‌ای قرار خواهد گرفت، زیرا دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، تهدید کرده که تعرفه‌ای تا سقف ۲۵ درصد بر تمامی کالاهای وارداتی از کانادا اعمال کند. او در اوایل فوریه اجرای این تعرفه‌ها را برای یک ماه به تعویق انداخت، اما هنوز معلوم نیست که آیا در نهایت این سیاست اجرایی خواهد شد یا خیر.
به گفته Josh Linville، معاون بخش کود در شرکت StoneX، اعمال تعرفه بر پتاس وارداتی از کانادا، به احتمال زیاد هزینه‌های بیشتری را برای کشاورزان و مصرف‌کنندگان آمریکایی در هنگام خرید مواد غذایی به همراه خواهد داشت، چرا که کانادا بیش از ۸۶ درصد از کل واردات سالانه پتاس ایالات متحده را به خود اختصاص داده است.
لینویل گفت: "در حالی که ایالات متحده پتاس تولید می‌کند، اما این میزان به اندازه کافی بزرگ نیست که نیاز ما را برآورده کند".
روندهای تقاضای پتاس
انتظار می‌رود که تقاضای جهانی برای پتاس در سال‌های آتی روند صعودی داشته باشد. بر اساس پیش‌بینی‌های موسسه Precedence Research، بازار جهانی پتاس با نرخ رشد سالانه مرکب ۴.۹۳ درصد در بازه زمانی ۲۰۲۴ تا ۲۰۳۳، به رقم ۹۷.۱۵ میلیارد دلار آمریکا خواهد رسید.
کارشناسان و تحلیلگران این مؤسسه، رشد پیوسته تقاضا برای پتاس را ناشی از عواملی همچون افزایش سطح توسعه اقتصادی و رشد مصرف سرانه مواد غذایی همگام با افزایش جمعیت جهانی می‌دانند.
در این گزارش تصریح شده است: "تقاضای جهانی برای پتاس تا حد زیادی متأثر از اقتصادهای در حال توسعه‌ای نظیر چین، هند و برزیل است که دارای بخش‌های کشاورزی وسیع و پررونقی هستند".
رشد جمعیت به طور پیوسته منجر به گسترش شهرنشینی و کاهش اراضی قابل کشت می‌شود. از دیگر عوامل مؤثر بر تقاضای پتاس می‌توان به توسعه روش‌های کشاورزی پایدار و پیشرفت‌های تکنولوژیک در علوم کشاورزی، از جمله تولید محصولات تراریخته و روش‌های نوین کشاورزی دقیق، اشاره کرد.
در بخش تقاضای منطقه‌ای، منطقه آسیا و اقیانوسیه با در اختیار داشتن ۳۸ درصد از سهم بازار در سال ۲۰۲۳، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. دولت‌های این منطقه به منظور افزایش تولید محصولات کشاورزی و تأمین غذای جمعیت رو به افزایش، اقدام به وضع سیاست‌ها و ارائه یارانه‌هایی جهت ترغیب کشاورزان به استفاده از پتاس کرده‌اند.
انتظار می‌رود بازار آمریکای شمالی بیشترین میزان رشد را در طول دوره پیش‌بینی شده، با نرخ رشد مرکب سالانه ۵.۱۱ درصد، تجربه کند. در این منطقه، پتاس به عنوان عنصری حیاتی برای حفظ و تداوم تولیدات کشاورزی محسوب می‌شود، چرا که بسیاری از اراضی این قاره با کمبود مواد مغذی مواجه هستند.
نحوه سرمایه‌گذاری در پتاس
سرمایه‌گذارانی که به بازار پتاس علاقه‌مندند و با توجه به چشم‌انداز مثبت آن، قصد سرمایه‌گذاری دارند، می‌توانند از طریق روش‌های مختلفی وارد این عرصه شوند که از جمله آنها می‌توان به خرید سهام شرکت‌های فعال در زمینه پتاس و نیز سرمایه‌گذاری در صندوق‌های ETF مرتبط با این صنعت اشاره کرد. در ادامه، هر دو شیوه سرمایه‌گذاری در پتاس را بررسی خواهیم کرد. شایان ذکر است که کلیه داده‌ها و اطلاعات ارائه شده تا تاریخ ۳۰ ژانویه ۲۰۲۵ به‌روزرسانی شده‌اند.
سهام شرکت‌های پتاس
تعداد قابل توجهی سهام شرکت‌های فعال در صنعت پتاس برای بررسی و سرمایه‌گذاری وجود دارد، از این رو انجام تحقیقات و بررسی‌های لازم از اهمیت بالایی برخوردار است. شرکت‌های معدنی متعددی به صورت سهامی عام درآمده‌اند و سهام آنها در بورس‌های معتبر بین‌المللی از جمله بورس تورنتو (TSX)، بورس استرالیا (ASX) و بورس نیویورک (NYSE) قابل معامله است. سرمایه‌گذاران معمولاً کار خود را با بررسی و انتخاب سهام شرکت‌های بزرگ و پیشرو در بخش تولید پتاس آغاز می‌کنند. لازم به ذکر است که تمامی سهام‌های ذکر شده در این متن، در زمان گردآوری اطلاعات، دارای ارزش بازاری بیش از ۵ میلیون دلار (به واحد پول مربوطه) بوده‌اند.
سهام شرکت‌های بزرگ استخراج پتاس
(BHP (ASX:BHP,NYSE:BHP,LSE:BHP
شرکت BHP یک شرکت معدنی چندملیتی و متنوع است که در حال توسعه معدن پتاس Jansen در ساسکاچوان است. قرار است این معدن در اواخر سال ۲۰۲۶ به بهره‌برداری برسد و پیش‌بینی می‌شود سالانه ۸.۵ میلیون تن پتاس تولید کند.
(Compass Minerals International (NYSE:CMP
شرکت Compass Minerals به عنوان یکی از تولیدکنندگان برجسته سولفات پتاسیم (SOP) در آمریکای شمالی شناخته می‌شود. واحد تولید SOP این شرکت در Wynyard، ساسکاچوان قرار دارد و همچنین این شرکت، SOP را از طریق فرآیند تبخیر خورشیدی در مقیاس وسیع در تأسیسات Ogden خود واقع در دریاچه بزرگ نمک ایالت یوتا تولید می‌نماید.
(ICL Group (NYSE:ICL
گروه Israel Chemicals Limited (ICL) یک شرکت چند ملیتی فعال در زمینه تولید مواد معدنی و شیمیایی خاص است که تمرکز اصلی آن بر تولید پتاس، فسفات و کودهای تخصصی پیشرفته می‌باشد. این شرکت، پتاس مورد نیاز خود را از معادن موجود در اسرائیل و اسپانیا استخراج و تولید می‌نماید.
(Intrepid Potash (NYSE:IPI
شرکت Intrepid Potash به عنوان تنها تولیدکننده موریات پتاس (MOP) در ایالات متحده شناخته می‌شود. این شرکت دارای یک معدن زیرزمینی و یک معدن تبخیری خورشیدی در Carlsbad، نیومکزیکو، و نیز معادن تبخیری خورشیدی دیگری در Wendover و Moab واقع در ایالت یوتا است.
(K+S Aktiengesellschaft (OTCQX:KPLUF,ETR:SDF
شرکت K+S، یک شرکت شیمیایی آلمانی، به عنوان تأمین‌کننده اصلی پتاس در قاره اروپا شناخته می‌شود. علاوه بر این، این شرکت دارای واحدهای تولیدی در مناطق آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی نیز می‌باشد.
(Mosaic (NYSE:MOS
Mosaic، یک شرکت شیمیایی آمریکایی، در زمینه تولید و بازاریابی کودهای مغذی متمرکز فسفات و پتاس فعالیت دارد. بخش آمریکای شمالی این شرکت، تقریباً ۳۴ درصد از تولید تخمینی سالانه پتاس در قاره آمریکای شمالی را بر عهده دارد و معدن Belle Plaine متعلق به این شرکت در ساسکاچوان، به عنوان یکی از بزرگترین معادن محلول پتاس در سطح جهان شناخته می‌شود.
(Nutrien (TSX:NTR,NYSE:NTR
Nutrien بزرگترین شرکت پتاس کانادا با فاصله زیاد است که از طریق ادغام Agrium و PotashCorp تشکیل شده است. این شرکت ظرفیت تولید پتاس بیش از ۲۷ میلیون تن از شش معدن پتاس خود در ساسکاچوان دارد.
سهام شرکت‌های نوپا استخراج پتاس
(Agrimin (ASX:AMN
شرکت Agrimin در حال حاضر مشغول توسعه پروژه Mackay در استرالیای غربی است و اعلام کرده است که این پروژه تا سال ۲۰۲۵ آماده آغاز به کار خواهد بود. بنا بر اظهارات این شرکت، پروژه Mackay حاوی بزرگترین ذخایر شناخته شده و توسعه‌نیافته جهانی از منابع معدنی سولفات پتاسیم (SOP) است که در آب شور وجود دارند.
(Gensource Potash (TSXV:GSP
شرکت Gensource Potash در حال حاضر پروژه Tugaske را در استان ساسکاچوان کانادا در دست توسعه دارد. این شرکت پیش‌بینی می‌کند که پس از راه‌اندازی و آغاز بهره‌برداری از این پروژه، حداقل میزان تولید سالانه آن ۲۵۰ هزار تن موریات پتاس (MOP) خواهد بود.
(Highfield Resources (ASX:HFR
شرکت Highfield Resources در حال پیشبرد پروژه موریات پتاس MOP Muga خود در اسپانیا است که در آستانه تولید و بهره‌برداری کوتاه‌مدت قرار دارد. پیش‌بینی می‌شود که این پروژه پس از آغاز به کار، سالانه بیش از ۱ میلیون تن MOP تولید نماید.
(Karnalyte Resources (TSX:KRN
شرکت Karnalyte Resources یک شرکت در مرحله توسعه پیشرفته است که تمرکز خود را بر پروژه پتاس Wynyard در بخش مرکزی استان ساسکاچوان معطوف کرده است. این پروژه در حال حاضر آماده آغاز مراحل ساخت و اجرا می‌باشد.
(Sage Potash (TSXV:SAGE,OTCQB:SGPTF
شرکت Sage Potash در حال حاضر مشغول توسعه پروژه اصلی خود، یعنی محدوده پتاس Sage Plain، در منطقه حوضه Paradox واقع در ایالت یوتا در ایالات متحده آمریکا می‌باشد. برآورد شده است که این پروژه پس از آغاز بهره‌برداری، قادر به تولید سالانه ۱۵۰ هزار تن پتاس خواهد بود و طرح‌هایی نیز برای افزایش ظرفیت تولید در آینده در نظر گرفته شده است.
(Verde AgriTech (TSX:NPK,OTCQB:AMHPF
Verde AgriTech یک شرکت فعال در حوزه فناوری‌های کشاورزی است که فعالیت خود را بر تولید محصولاتی نوین با هدف ترویج و توسعه کشاورزی پایدار متمرکز کرده است. مهم‌ترین دارایی این شرکت، پروژه Cerrado Verde است که بزرگترین ذخیره شناسایی شده پتاس در برزیل را در اختیار دارد. طبق گزارش NI 43-101، میزان این ذخیره بالغ بر ۳.۳۲ میلیارد تن می‌باشد.
(Western Resources (TSX:WRX
Western Potash، زیرمجموعه Western Resources، در حال توسعه یک معدن محلول پتاس در پروژه Milestone خود در ساسکاچوان است که بر تولید MOP متمرکز است. Milestone نزدیک به معدن Belle Plaine Mosaic است.
ETF های پتاس
افرادی که به دنبال سرمایه‌گذاری با پوشش گسترده‌تر هستند، ممکن است تمایل داشته باشند سهام یک صندوق قابل معامله در بورس (ETF) که شامل سهام شرکت‌های پتاس است را خریداری کنند. در ادامه، چند گزینه برای شروع معرفی می‌شود.
(VanEck Agribusiness ETF (ARCA:MOO
صندوق قابل معامله VanEck Agribusiness ETF، عمحدودهرد قیمت و بازده شاخص MVIS Global (Agribusiness Index (MVMOOTR را که به سنجش عملکرد کلی شرکت‌های فعال در حوزه‌های مختلف کسب و کار کشاورزی، اعم از مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی و کودهای شیمیایی می‌پردازد، دنبال می‌کند. از جمله مهم‌ترین سهام موجود در پرتفوی این صندوق می‌توان سهام شرکت‌های Nutrien و Mosaic را نام برد.
(IShares MCSI Agriculture Producers ETF (ARCA:VEGI
صندوق iShares MCSI Agricultural Producers عملکرد سرمایه‌گذاری یک شاخص متشکل از سهام شرکت‌های جهانی فعال در حوزه کسب و کار کشاورزی، از جمله شرکت‌های تولیدکننده کودهای شیمیایی را ردیابی می‌کند. شرکت‌های Nutrien، Mosaic و ICL Group در زمره مهم‌ترین دارایی‌های این صندوق قرار دارند.
(IShares Global Agriculture Index ETF (TSX:COW
صندوق ETF شاخص جهانی کشاورزی iShares به دنبال تکرار عملکرد شاخص جهانی کشاورزی Manulife Investment Management است. از جمله برترین دارایی‌های آن می‌توان به Nutrien، Mosaic، Intrepid Potash و ICL Group اشاره کرد.