همکاری Fleet Space و شرکای آن، برای پیشبرد حسگرهای کوانتومی در اکتشاف مواد معدنی مبتنی بر هوش مصنوعی

شرکتFleet Space، یک شرکت استرالیایی فعال در حوزه اکتشافات فضایی، از همکاری با شرکت‌هایmDetect، Nomad Atomics و DeteQt برای پیشبرد نسل جدید فناوری اکتشاف مواد معدنی خبر داده است.

این شرکت به دنبال آن است تا از طریق این همکاری‌ها، قابلیت‌های فناورانه صنعت جهانی معدن، به‌ویژه در زمینه حسگرهای کوانتومی را برای پشتیبانی از اکتشاف مواد معدنی مبتنی بر هوش مصنوعی، تقویت کند.

شرکت Fleet Space از فناوری توموگرافی میونی (muon tomography) شرکت mDetect بهره‌برداری خواهد کرد که نقشه‌های سه‌بعدی با وضوح بالا از چگالی زیرسطحی را ارائه می‌دهد و به اکتشاف مواد معدنی و هدف‌گذاری حفاری کمک می‌کند.

این همکاری‌ها سرعت پردازش و کسب داده‌های ژئوفیزیکی را افزایش داده و راه را برای استفاده از توموگرافی میونی هموار خواهند کرد تا پیش‌بینی‌های زمین‌شناسی که توسط سیستم‌های هوش مصنوعی مدرن انجام می‌شود، بهبود یابد.

شرکت Nomad Atomics در حال توسعه گرانش‌سنج‌ها و شتاب‌سنج‌های کوانتومی برای جمع‌آوری داده‌های گرانشی با وضوح فوق‌العاده بالا است که خروجی‌های پیش‌بینی‌کننده هوش مصنوعی را بهبود می‌بخشد. این امر استراتژی‌های اکتشاف مبتنی بر داده را پیش برده و قابلیت‌های پیش‌بینی هوش مصنوعی Fleet Space را ارتقاء خواهد داد.

علاوه بر این، مغناطیس‌سنج‌های کوانتومی diamond-on-chip شرکت DeteQt، میدان‌های مغناطیسی را با دقت بسیار بالا تشخیص می‌دهند و از ایجاد مدل‌های سه‌بعدی رسانایی زیرسطحی با حداقل تخریب زمین پشتیبانی می‌کنند.

این دستگاه‌های فشرده با ادغام در راه‌حل مگنتوتلوریک آنی و کم‌تأثیر شرکتFleet Space، این پتانسیل را دارند که ایجاد مدل‌های سه‌بعدی رسانایی زیرسطحی را تسهیل کرده و در عین حال، کمترین تخریب زمین و نیاز به حفاری را به همراه داشته باشند.

Gerrit Olivier، دانشمند ارشد شرکتFleet Space، اظهار داشت: با همکاری با رهبران جهانی در زمینه گرانش‌سنجی و مغناطیس‌سنجی کوانتومی، ما در حال انتقال دقت در سطح آزمایشگاهی به درون یک بسته قابل حمل دستی هستیم. این حسگرها دقت و پایداری فوق‌العاده‌ای را در میدان عملیاتی ارائه می‌دهند و به تیم‌ها اجازه می‌دهند داده‌های گرانشی و مغناطیسی با کیفیت بالاتری را با تعداد ایستگاه‌های کمتر، لجستیک سبک‌تر و مفهوم عملیاتی (CONOPS) بسیار ساده‌تری جمع‌آوری کنند.

وی افزود: هنگامی که ما این اندازه‌گیری‌های کوانتومی را با توموگرافی میونی غیرفعال، تصویربرداری لرزه‌ای و داده‌های گرانشی مرسوم در چهارچوب وارونگی مشترک (joint-inversion framework) خود ترکیب می‌کنیم، به یک تصویر سه‌بعدی بی‌سابقه از زیرسطح دست می‌یابیم که از شناسایی منطقه‌ای تا اهداف آماده برای حفاری را در بر می‌گیرد.

به عنوان بخشی از توسعه پلتفرمExoSphere، شرکت Fleet Space با استارت‌آپ‌ها و مؤسسات دانشگاهی از جمله Mineral-X دانشگاه Stanford و Space Exploration Initiative دانشگاه MIT همکاری می‌کند تا کارایی و دقت در زنجیره ارزش مواد معدنی در زمین و فراتر از آن را افزایش دهد.

تقاضا برای مواد معدنی که ناشی از گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر و تولید فناوری‌های پیشرفته است، منجر به بازآرایی مجموعه ابزارهای اکتشافی صنعت جهانی معدن شده است. شرکت‌ها اکنون در حال ادغام ماهواره‌ها، حسگرهای زمینی چندفیزیکی آنی و هوش مصنوعی برای امکان‌پذیر ساختن اکتشاف غیرتهاجمی و مبتنی بر داده هستند.

با استفاده از پلتفرمExoSphere، غول‌های صنعتی مانندRio Tinto، Barrick، BHP و Gold Fields اکتشافات خود را تسریع کرده و به بینش‌های زمین‌شناسی ارزشمندی دست یافته‌اند.

شرکت معدنی دولتی عربستان سعودی، Maaden، نیز در حال استقرار ExoSphere در محدوده‌ای به وسعت ۱۲,۰۰۰ کیلومتر مربع در منطقه سپر عربی (Arabian Shield) است و تصویربرداری سه‌بعدی زیرسطحی را با هدف‌گذاری حفاری مبتنی بر هوش مصنوعی ادغام می‌کند تا دارایی‌های معدنی عربستان سعودی را که ۲.۵ تریلیون دلار (۹.۳۸ تریلیون ریال سعودی) ارزش‌گذاری شده‌اند، توسعه دهد.

به دنبال خرید شرکت HiSeis و جذب سرمایه ۱۰۰ میلیون دلاری (۱۵۳.۸۷ میلیون دلار استرالیا) در دور تأمین مالی سریD، شرکت Fleet Space همچنین در حال برنامه‌ریزی برای استقرار فناوری ExoSphere خود با نام SPIDER در اواخر سال ۲۰۲۶ بر روی ماه است تا تحقیقات زیرسطحی ماه را بیش از پیش توسعه دهد.

تحلیل و جمع‌بندی

این گزارش برای تحلیلگران بازار کامودیتی‌ها و سرمایه‌گذاران، سندی فراتر از معرفی یک فناوری جدید است؛ این گزارش نمایانگر یک تغییر پارادایم در بخش بالادستی (Upstream) زنجیره تأمین مواد معدنی است که می‌تواند مستقیماً بر ارزیابی ریسک، هزینه‌های اکتشاف و در نهایت، عرضه جهانی فلزات حیاتی تأثیر بگذارد.

۱. تحلیل کمی و استراتژیک

الف) اقتصاد اکتشاف: کاهش ریسک در صنعتی پرمخاطره

صنعت اکتشاف مواد معدنی به طور سنتی با نرخ موفقیت بسیار پایین و هزینه‌های هنگفت شناخته می‌شود. بر اساس داده‌های صنعتی از منابعی مانندS&P Global Commodity Insights، نرخ موفقیت اکتشاف (نسبت پروژه‌های اکتشافی که به یک معدن عملیاتی تبدیل می‌شوند) اغلب کمتر از ۰.۱ درصد است (کمتر از ۱ در ۱۰۰۰). هزینه‌های حفاری نیز بخش عمده‌ای از بودجه اکتشاف را تشکیل می‌دهد که بسته به نوع زمین و عمق [و نیز منطقه جغرافیایی]، بین 80 تا بیش از ۵۰۰ دلار برای هر متر حفاری متغیر است.

فناوری معرفی‌شده توسط Fleet Space و شرکای آن، مستقیماً این دو متغیر کلیدی را هدف قرار می‌دهد:

کاهش هزینه‌های حفاری: با ارائه مدل‌های سه‌بعدی دقیق‌تر از زیرسطح از طریق ترکیب توموگرافی میونی، گرانش‌سنجی کوانتومی و داده‌های مگنتوتلوریک، احتمال حفاری در نقاط کور به شدت کاهش می‌یابد. برای یک شرکت بزرگ مانند BHP یا Rio Tinto که سالانه صدها میلیون دلار صرف برنامه‌های اکتشافی خود می‌کند، بهبود ۱۰ درصدی در دقت هدف‌گذاری حفاری می‌تواند به معنای ده‌ها میلیون دلار صرفه‌جویی مستقیم باشد.

افزایش نرخ موفقیت: مهم‌تر از صرفه‌جویی در هزینه، افزایش احتمال کشف ذخایر اقتصادی است. با کاهش عدم قطعیت‌های زمین‌شناسی قبل از حفاری، این فناوری پتانسیل دارد که نسبت « نسبت کشف به حفاری را به طور معناداری بهبود بخشد. این امر ارزش ذاتی پروژه‌های اکتشافی شرکت‌هایی را که از این فناوری استفاده می‌کنند، افزایش می‌دهد.

ب) تأثیر بر زنجیره تأمین فلزات حیاتی

گزارش به درستی به تقاضای ناشی از گذار به انرژی‌های پاک اشاره می‌کند. در شرایط فعلی بازار (اواسط سال ۲۰۲۵)، قیمت فلزات کلیدی این گذار در سطوح بالایی قرار دارد:

مس: با توجه به تقاضای فزاینده در شبکه برق، خودروهای الکتریکی و انرژی‌های تجدیدپذیر، قیمت مس در بورس فلزات لندن (LME) در محدوده 9,5۰ تا ۱1,۰۰۰ دلار بر تن نوسان می‌کند.

لیتیوم: پس از یک دوره نوسان شدید، قیمت لیتیوم کربنات در سطح پایدار اما بالایی در حدود ۲۵,۰۰۰ دلار بر تن تثبیت شده است.

نیکل  و کبالت: این فلزات همچنان برای باتری‌های با کارایی بالا حیاتی هستند و زنجیره تأمین آنها با ریسک‌های ژئوپلیتیکی قابل توجهی همراه است.

فناوری Fleet Space یک توانمندساز کلیدی برای پاسخگویی به این تقاضا است. با تسریع و افزایش دقت در یافتن ذخایر جدید، این فناوری می‌تواند به کاهش فشار بر عرضه در بلندمدت کمک کرده و از وقوع کمبودهای ساختاری که می‌تواند گذار انرژی را با تأخیر مواجه کند، جلوگیری نماید.

ج) چشم‌انداز ژئوپلیتیکی و سرمایه‌گذاری

عربستان سعودی(Maaden) : همکاری با Maaden یک مطالعه موردی برجسته است. این کشور با برنامه «چشم‌انداز ۲۰۳۰» به دنبال تنوع‌بخشی به اقتصاد خود و کاهش وابستگی به نفت است. دارایی ۲.۵ تریلیون دلاری معدنی این کشور عمدتاً اکتشاف‌نشده (underexplored) است. استقرار فناوری ExoSphere در مقیاس ۱۲,۰۰۰ کیلومتر مربع، یک سیگنال قدرتمند از قصد عربستان برای تبدیل شدن به یک بازیگر اصلی در بازار جهانی فلزات (به‌ویژه مس، طلا و فسفات) است. این امر می‌تواند توازن قدرت در زنجیره‌های تأمین جهانی را تغییر دهد.

جذب سرمایه و اعتبار سنجی بازار: جذب ۱۰۰ میلیون دلار در دور تأمین مالی سریD، نشان‌دهنده اعتماد بالای سرمایه‌گذاران خطرپذیر (Venture Capital) به مدل تجاری و پتانسیل فناوری Fleet Space است. مهم‌تر از آن، استفاده عملیاتی این پلتفرم توسط غول‌های معدنی مانند Rio Tinto, Barrick, BHP وGold Fields، به این فناوری اعتبار تجاری و فنی می‌بخشد و ریسک پذیرش آن را برای سایر شرکت‌های معدنی متوسط و کوچک کاهش می‌دهد.

جمع‌بندی

گزارش، همگرایی استراتژیک سه حوزه کلیدی فناوری، اکتشافات فضایی (ماهواره و ارتباطات)، سنجش کوانتومی (حسگرهای با دقت بی‌سابقه) و هوش مصنوعی (تحلیل داده‌های عظیم)، را برای حل یکی از بزرگترین چالش‌های صنعت معدن، یعنی عدم قطعیت در اکتشافات زیرسطحی، به تصویر می‌کشد. این همکاری‌ها تنها یک پیشرفت فنی نیستند، بلکه یک راه‌حل تجاری برای افزایش کارایی، کاهش هزینه‌ها، کاهش اثرات زیست‌محیطی و تسریع در تأمین مواد معدنی حیاتی برای اقتصاد جهانی قرن بیست و یکم محسوب می‌شوند. ارزش این فناوری در توانایی آن برای تبدیل «داده» به «تصمیمات حفاری هوشمند» و در نهایت، به «ذخایر قابل استخراج» نهفته است.

 نکات کلیدی برای تحلیلگران و سرمایه‌گذاران

نقطه عطف در ریسک اکتشاف: فناوری Fleet Space اساساً ماهیت سرمایه‌گذاری در اکتشاف را از یک فعالیت عمدتاً پرریسک و مبتنی بر احتمالات، به یک فرآیند داده‌محور و با ریسک کنترل‌شده‌تر تبدیل می‌کند.

مزیت رقابتی برای پذیرندگان اولیه: شرکت‌های معدنی که این فناوری‌ها را زودتر و به طور مؤثرتری به کار گیرند (مانند غول‌های ذکر شده در گزارش)، از مزیت رقابتی قابل توجهی در شناسایی و تملک ذخایر باکیفیت و هزینه پایین برخوردار خواهند شد. این امر باید در مدل‌های ارزیابی سهام این شرکت‌ها لحاظ شود.

ژئوپلیتیک منابع در حال تغییر است: ظهور بازیگران جدید و توانمند در عرصه معدنکاری مانند عربستان سعودی، که با جهش فناورانه وارد این حوزه می‌شوند، می‌تواند نقشه جهانی منابع را بازترسیم کند. این امر فرصت‌ها و ریسک‌های جدیدی را برای زنجیره‌های تأمین جهانی ایجاد می‌کند.

توصیه برای سرمایه‌گذاران: نظارت بر شرکت‌های MineTech  (فناوری معدن) مانند Fleet Space به عنوان یک حوزه سرمایه‌گذاری با رشد بالا اهمیت دارد. برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های معدنی، توجه به «شدت فناوری» در بودجه‌های اکتشافی آنها به یک معیار کلیدی برای ارزیابی پتانسیل رشد بلندمدت تبدیل می‌شود. پروژه‌هایی که با این فناوری‌های پیشرفته پشتیبانی می‌شوند، ارزش ریسک‌شده بالاتری دارند.