پروژه ربات انسان‌نمای تسلا تحت تأثیر محدودیت‌های تجاری چین در زمینه عناصر نادر خاکی قرار گرفت
جاه‌طلبی‌های تسلا در حوزه رباتیک، به ویژه با پروژه ربات انسان‌نمای "اپتیموس" (Optimus)، ممکن است با مانع جدیدی روبرو شود: محدودیت‌های صادراتی اخیر چین بر فناوری‌های مرتبط با عناصر نادر خاکی.
این محدودیت‌ها، که به طور خاص فناوری فرآوری و ساخت آهنرباهای دائمی با کارایی بالا را هدف قرار داده‌اند، می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر تولید موتورهای الکتریکی پیشرفته، که قلب تپنده ربات‌هایی مانند اپتیموس هستند، بگذارند.
در دسامبر ۲۰۲۳، وزارت بازرگانی چین صادرات فناوری‌های ساخت آهنرباهای دائمی مبتنی بر عناصر نادر خاکی، به ویژه آهنرباهای "ساماریوم-کبالت" (Samarium-Cobalt) و "نئودیمیوم-آهن-بور" (Neodymium-Iron-Boron - NdFeB)، را به فهرست فناوری‌های ممنوعه یا محدود شده برای صادرات اضافه کرد.
این اقدام صرفاً محدودیت بر خود مواد خام نیست، بلکه بر دانش فنی و فرآیندهای تولید آهنرباهای پیشرفته متمرکز است. این نشان‌دهنده تلاش چین برای حفظ سلطه خود در زنجیره ارزش افزوده بالاتر در بخش REEs و استفاده از آن به عنوان اهرم ژئوپلیتیکی و اقتصادی است.
اهمیت آهنرباهای REEs برای ربات اپتیموس
ربات‌های انسان‌نما مانند اپتیموس برای حرکت دقیق و قدرتمند مفاصل و اندام‌های خود به شدت به موتورهای الکتریکی کوچک، سبک و در عین حال بسیار قدرتمند متکی هستند.
آهنرباهای دائمی NdFeB به دلیل نسبت قدرت به وزن فوق‌العاده بالا، کارایی انرژی عالی و اندازه جمع‌وجور، بهترین گزینه برای ساخت این موتورها (به ویژه عملگرها یا Actuators ) محسوب می‌شوند.
هرگونه اختلال در تأمین این آهنرباها یا فناوری ساخت آن‌ها می‌تواند به طور مستقیم بر توانایی تسلا (و دیگر شرکت‌های رباتیک) برای تولید انبوه و مقرون‌به‌صرفه ربات‌های پیشرفته تأثیر بگذارد. این موضوع ریسک تولید و عرضه را برای تسلا افزایش می‌دهد.
وابستگی تسلا و صنعت به چین
چین با در اختیار داشتن بیش از ۹۰ درصد از ظرفیت جهانی تولید آهنرباهای NdFeB، تقریباً کل بازار را در انحصار خود دارد. تسلا، مانند بسیاری از تولیدکنندگان خودروهای الکتریکی (EV) و فناوری‌های پیشرفته، به شدت به زنجیره تأمین چین برای این قطعات حیاتی وابسته است.
اگرچه تسلا تلاش‌هایی برای کاهش وابستگی به REEsها در برخی موتورهای EV خود انجام داده است، اما برای عملگرهای دقیق و قدرتمند مورد نیاز در ربات اپتیموس، آهنرباهای NdFeB همچنان بهترین یا شاید تنها گزینه عملی باشند.
این وابستگی شدید یک ریسک ژئوپلیتیکی و زنجیره تأمین قابل توجه برای تسلا است. محدودیت‌های چین می‌تواند هزینه‌های تولید اپتیموس را افزایش دهد، جدول زمانی تولید انبوه را به تأخیر بیندازد و تسلا را مجبور به سرمایه‌گذاری سنگین در تحقیق و توسعه جایگزین‌ها یا ایجاد زنجیره‌های تأمین موازی (و گران‌تر) در خارج از چین کند.
تأثیرات بالقوه بر تسلا و بازار
تأخیر در تولید انبوه اپتیموس: محدودیت در دسترسی به فناوری آهنربا می‌تواند برنامه زمانی بلندپروازانه ایلان ماسک برای تولید اپتیموس را مختل کند.
افزایش هزینه‌ها: یافتن منابع جایگزین یا توسعه فناوری‌های داخلی زمان‌بر و پرهزینه خواهد بود و می‌تواند حاشیه سود پیش‌بینی‌شده برای اپتیموس را کاهش دهد.
تأثیر بر قیمت سهام تسلا: هرگونه مانع جدی در مسیر پروژه‌های رشد آینده‌نگر مانند اپتیموس می‌تواند بر احساسات سرمایه‌گذاران و در نتیجه قیمت سهام تسلا تأثیر منفی بگذارد.
فرصت برای رقبا و تأمین‌کنندگان غیرچینی: این محدودیت‌ها می‌تواند انگیزه بیشتری برای توسعه معادن REE و ظرفیت‌های فرآوری و ساخت آهنربا در خارج از چین (مانند استرالیا، ایالات متحده، اروپا) ایجاد کند و فرصت‌هایی برای شرکت‌های فعال در این حوزه به وجود آورد.
معامله‌گران باید با دقت تحولات مربوط به زنجیره تأمینREEs، اقدامات متقابل احتمالی غرب، و پیشرفت تسلا در یافتن راه‌حل‌های جایگزین را زیر نظر داشته باشند. این موضوع نه تنها بر تسلا، بلکه بر کل بخش رباتیک، اتوماسیون و تولیدکنندگان مواد مغناطیسی تأثیرگذار است.
محدودیت‌های صادراتی جدید چین بر فناوری آهنرباهای خاکی کمیاب، یک چالش استراتژیک جدی برای پروژه ربات انسان‌نمای اپتیموس تسلا ایجاد می‌کند. این اقدام پتانسیل آن را دارد که برنامه‌های تولید را مختل کرده، هزینه‌ها را افزایش دهد و وابستگی حیاتی صنایع پیشرفته غربی به زنجیره تأمین چین را برجسته‌تر سازد. این وضعیت ریسک‌های مرتبط با تسلا را افزایش می‌دهد، اما همزمان می‌تواند فرصت‌هایی را در بخش‌های مرتبط با تأمین جایگزین REEs و فناوری‌های مغناطیسی ایجاد کند. نظارت دقیق بر این تحولات ژئوپلیتیکی و فناورانه برای ارزیابی تأثیرات آن بر بازار ضروری است.