اعمال محدودیت صادرات مواد معدنی حیاتی کلیدی از چین به آمریکا
چین در واکنش به کنترل‌های تراشه آمریکا، صادرات مواد معدنی حیاتی کلیدی را محدود می‌کند. تنش‌های تجاری بین آمریکا و چین در حال افزایش است، به طوری که چین صادرات مواد معدنی حیاتی گالیوم، ژرمانیوم و آنتیموان را ممنوع کرده است.
چین در واکنش به محدودیت‌های اخیر آمریکا بر صنعت نیمه‌هادی چین، صادرات این مواد معدنی کلیدی را که کاربردهای نظامی و فناوری گسترده‌ای دارند، به ایالات متحده ممنوع کرده است. این اقدام تنش‌های تجاری بین دو بزرگترین اقتصاد جهان را تشدید می‌کند.
وزارت بازرگانی چین اعلام کرده است که "به طور اصولی، صادرات گالیوم، ژرمانیوم، آنتیموان و مواد فوق سخت به ایالات متحده مجاز نخواهد بود". این مواد معدنی در ساخت نیمه‌هادی‌ها، فناوری‌های مادون قرمز، کابل‌های فیبر نوری، مهمات و باتری‌های خودروهای الکتریکی کاربرد دارند.
این محدودیت‌ها بلافاصله پس از گسترش لیست کنترل صادرات آمریکا، که شامل شرکت‌های چینی بیشتری در زمینه ساخت تجهیزات تراشه، نرم‌افزار و تراشه‌های حافظه با پهنای باند بالا می‌شود، اعمال شده است.
چین محدودیت‌های جدیدی برای صادرات مواد معدنی ضروری به آمریکا، از جمله گالیوم، ژرمانیوم و آنتیموان وضع کرده است.
این اقدامات که روز سه‌شنبه (۳ دسامبر) اعلام شد، به عنوان واکنشی مستقیم به کنترل‌های صادراتی آمریکا با هدف محدود کردن دسترسی چین به فناوری پیشرفته نیمه‌هادی تلقی می‌شود. آمریکا اخیراً با استناد به نگرانی‌های امنیت ملی، فهرست شرکت‌های مشمول کنترل‌های صادراتی خود را گسترش داده و ۱۴۰ نهاد چینی مرتبط با توسعه نیمه‌هادی را به آن اضافه کرده است.
وزارت امور خارجه چین اقدامات آمریکا را بیش از حد دانسته و گفته است که این اقدامات هنجارهای تجارت جهانی را تضعیف می‌کند.
لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین، پس از اعلام ممنوعیت تلافی‌جویانه این کشور گفت که چین "اقدامات قاطعی" برای حفاظت از منافع شرکت‌های خود اتخاذ خواهد کرد و محدودیت‌های صادراتی را به عنوان اقدامی ضروری برای حفاظت از امنیت ملی و مقابله با آنچه سرکوب بدخواهانه پیشرفت فناوری خود می‌داند، توصیف کرد.
وزارت بازرگانی چین اعلام کرد که صادرات مواد معدنی تحت تأثیر، که برای تولید نیمه‌هادی‌ها، خودروهای برقی و دیگر کاربردهای فناوری پیشرفته حیاتی هستند، اکنون نیاز به تأییدیه خاص دارد.
گالیوم و ژرمانیوم برای تولید نیمه‌هادی‌هایی که در دستگاه‌های موبایل، پنل‌های خورشیدی و کاربردهای نظامی استفاده می‌شوند، غیرقابل جایگزین هستند. آنتیموان نیز در بازدارنده‌های شعله، باتری‌ها و برخی از سیستم‌های تسلیحاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گرافیت نیز در دستور وزارتخانه ذکر شده است، به طوریکه برای اقلام ارسالی به ایالات متحده، بررسی‌های دقیق‌تری از کاربرد نهایی مورد نیاز است. چین تأمین‌کننده اصلی جهانی این مواد است و بر بازارهای تولید و صادرات آن‌ها تسلط دارد.
محدودیت‌های چین به عنوان اقدامی تلافی‌جویانه دیده می‌شود. تصمیم چین، سلسله اقدامات متقابل بین این کشور و ایالات متحده را تشدید می‌کند.
در اواسط سال ۲۰۲۳، چین الزامات صدور مجوز برای صادرات گالیوم و ژرمانیوم را اعمال کرد. شرکت‌های آمریکایی به شدت به این مواد معدنی وابسته هستند، به طوری که حدود نیمی از واردات گالیوم و ژرمانیوم این کشور از چین تأمین می‌شود.
در ماه آگوست گذشته، چین محدودیت‌های جدید صادراتی برای آنتیموان را اعلام کرد که از اواسط سپتامبر اجرایی شد.
اقدامات جدید آمریکا شامل کنترل‌هایی بر تجهیزات ساخت تراشه، ابزارهای نرم‌افزاری و تراشه‌های حافظه با پهنای باند بالا است، همه با هدف محدود کردن توانایی چین در توسعه فناوری‌های پیشرفته با کاربردهای نظامی.
دولت چین این اقدامات را سوء استفاده از ملاحظات امنیت ملی توصیف کرده است. هر دو طرف کنترل‌های خود را برای حفاظت از امنیت ملی ضروری می‌دانند.
تمرکز بر تاب‌آوری زنجیره تأمین
تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که ممنوعیت صادرات مواد معدنی حیاتی توسط چین، شرکت‌های آمریکایی را به تسریع تلاش‌ها برای متنوع‌سازی زنجیره‌های تأمین و جستجوی منابع جایگزین برای این مواد سوق خواهد داد.
تأثیر بر صنایع کلیدی
صنایع نیمه‌هادی، خودروسازی و انرژی‌های تجدیدپذیر بیشترین تأثیر مستقیم را از این محدودیت‌ها خواهند دید.
مواد معدنی مانند گالیوم و ژرمانیوم برای تولید نیمه‌هادی‌ها، پنل‌های خورشیدی و فناوری‌های نظامی ضروری هستند. همچنین، آنتیموان در باتری‌ها، بازدارنده‌های شعله و سیستم‌های تسلیحاتی استفاده می‌شود.
چالش‌های داخلی آمریکا
طبق گزارش سازمان زمین‌شناسی آمریکا، اگرچه این کشور ذخایری از این مواد معدنی حیاتی دارد، اما استخراج و تولید داخلی آن‌ها محدود بوده است.
تلاش‌هایی برای توسعه منابع داخلی در حال انجام است، اما همچنان در مراحل اولیه قرار دارند.
افزایش قیمت مواد معدنی
تنش‌های مداوم بین آمریکا و چین باعث تغییرات در پویایی بازار شده است. به عنوان مثال، قیمت آنتیموان در سال ۲۰۲۴ بیش از دو برابر شده است.
پاسخ دولت آمریکا
وزارت بازرگانی آمریکا هنوز پاسخی دقیق به این محدودیت‌ها ارائه نکرده است. با این حال، دولت بایدن بر تأمین زنجیره‌های تأمین مواد معدنی حیاتی تمرکز کرده است.
قانون "CHIPS and Science Act" یکی از ابتکارات اخیر برای تقویت ظرفیت تولید داخلی و کاهش وابستگی به تأمین‌کنندگان خارجی است.
این اقدامات نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک مواد معدنی حیاتی در رقابت فناوری و امنیت ملی بین دو کشور است.