اهمیت شاخص ترس و طمع CNNبرای سرمایه گذاران بازارهای جهانی
زمانی که ترس به سطوح افراطی می‌رسد، این موضوع چه معنایی برای جامعه سرمایه‌گذاری جهانی دارد؟ با شناخت بهتر از شاخص ترس و طمع سی‌ان‌ان، در سال 2025 می‌توانید به طور مؤثرتری در بازارها عمل کنید.
نگرانی سرمایه‌گذاران به اوج‌های جدیدی رسید. شاخص ترس و طمع CNN در تاریخ 8 آوریل به عدد سه کاهش پیدا کرد که پایین‌ترین مقدار آن از مارس 2020، زمانی که محدودیت‌های ناشی از COVID-19 تأثیرات زیادی بر بازارهای مالی گذاشت، به شمار می‌آید.
این شاخص از آن زمان بهبود جزئی یافته و در حال حاضر به عدد هشت رسیده است.
این سطوح بیانگر احساساتی است که در طول بیش از پنج سال اخیر دیده نشده است. از نظر تاریخی، ترس به این اندازه معمولاً با فروش‌های عمده در بازار همبستگی دارد. به عنوان نمونه، در سال 2020، شاخص از 5 تا 23 مارس در محدوده یک‌رقمی قرار داشت. در یک دوره که طی آن، S&P500 (INDEXSP:.INX) در مراحل اولیه ظهور COVID-19 بیش از 30 درصد از ارزش خود را از دست داد.
اقتصاددانان و معامله‌گران هر دو هشدار می‌دهند که نوسانات در این محدوده می‌تواند کوتاه‌مدت باشد، اما معمولاً ناپایداری شدید ایجاد می‌کند و اغلب منجر به کاهش‌های شدید در بازار می‌شود. اگرچه نشانه‌های اولیه بهبود معمولاً هنگامی به وجود می‌آید که شاخص ترس و طمع بالای 10 برود، سیگنال قابل اعتمادتر بازگشت بالای 25 است که معمولاً پیش‌درآمدی برای رالی‌های پایدار است.
تعرفه‌های تعیین‌شده توسط رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، دلیل اصلی سقوط اخیر بازار هستند. اگرچه یک مهلت 90 روزه برای اکثر کشورها اعلام شده، اما عدم‌قطعیت درباره آینده همچنان پابرجاست. بعلاوه، تنش‌ها میان چین و ایالات متحده در حال افزایش است، تعرفه‌های ایالات متحده بر چین به 145 درصد رسیده و چین نیز تعرفه‌های خود بر کالاهای آمریکایی را به 84 درصد افزایش داده است.
واکنش فوری بازار منفی بود. بازارهای سهام آمریکا شاهد کاهش شدیدی بودند، و هرچند مقداری بهبود حاصل شده، اما نگرانی سرمایه‌گذاران از احتمال تشدید این اختلافات تجاری به یک رکود جهانی در حال افزایش است، که به سطح بالای ترس موجود در شاخص‌ها دامن زده است.
اگرچه شاخص‌های احساسات بازار مانند شاخص ترس و طمع، حرکات آتی قیمت را تعیین نمی‌کنند، اما بینشی از وضعیت هیجانی بازار ارائه می‌دهند، که اغلب به عنوان سیگنال معکوس برای سرمایه‌گذاران آگاه عمل می‌کند. زمانی که ترس به سطوح افراطی می‌رسد، به لحاظ تاریخی نشانگر لحظاتی از فرصت‌های بالقوه یا تلاطم بیشتر بازار بوده است.
معنای واقعی این کاهش اخیر در شاخص ترس و طمع چیست؟ متن پیش رو به واکاوی جایگاه شاخص ترس و طمع CNN، زمینه تاریخی آن و نشانه‌هایی که سرمایه‌گذاران باید در روزهای آینده رصد کنند، پرداخته است.
شاخص ترس و طمع CNN چیست؟
شاخص ترس و طمع CNN یک ابزار سنجشی است که با وزن‌دهی به هفت عامل کلیدی، عواطف جاری در بازار سهام را ارزیابی می‌نماید. این شاخص بر مبنای مقیاسی از صفر تا ۱۰۰ عمل می‌کند، به‌گونه‌ای که امتیاز زیر ۴۵ نشانه ترس، امتیاز ۵۵ و بیشتر علامت طمع و امتیاز میان این دو حد فاصل خنثی محسوب می‌شود. امتیازهای پایین‌تر از ۲۵ و بالاتر از ۷۵ به ترتیب با برچسب‌های "ترس شدید" و "طمع شدید" طبقه‌بندی می‌شوند.
شاخص ترس و طمع CNN چگونه محاسبه می‌شود؟
این شاخص هفت مؤلفه اساسی را که هریک بازتاب‌دهنده جنبه‌ای خاص از هیجانات حاکم بر بازار می‌باشند، ترکیب می‌کند:
مومنتوم قیمت سهام - این شاخص عملکرد شاخص S&P 500 را نسبت به میانگین متحرک 125 روزه آن اندازه‌گیری می‌کند. مومنتوم قوی رو به بالا، که با معامله S&P 500 به طور قابل توجهی بالاتر از میانگین آن نشان داده می‌شود، نشان دهنده طمع است، در حالی که مومنتوم ضعیف‌تر ممکن است نشان دهنده ترس باشد.
قدرت قیمت سهام -این شاخص تعداد سهام در NYSE را که به بالاترین قیمت 52 هفته‌ای رسیده‌اند، در مقابل سهامی که به پایین‌ترین قیمت 52 هفته‌ای رسیده‌اند، مقایسه می‌کند. تعداد بیشتر سهام در بالاترین قیمت سالانه نشان دهنده طمع است، در حالی که سهام بیشتر در پایین‌ترین قیمت نشان دهنده ترس است.
گستردگی قیمت سهام - این شاخص حجم سهام معامله شده در سهام رو به رشد را در مقابل حجم سهام در سهام رو به کاهش در NYSE بررسی می‌کند. حجم بیشتر در سهام رو به رشد نشان دهنده احساسات صعودی (طمع) است و حجم بیشتر در سهام رو به کاهش نشان دهنده احساسات نزولی (ترس) است.
اختیار معامله فروش و خرید - نسبت حجم معاملات اختیار فروش به حجم معاملات اختیار خرید است. نسبت بالاتر خرید اختیار فروش نشان دهنده بازار ترسناک‌تر است، زیرا سرمایه‌گذاران به دنبال محافظت در برابر کاهش‌های احتمالی هستند.
تقاضای اوراق قرضه پرریسک - تفاوت بازده بین اوراق قرضه پر بازده (پرریسک) و اوراق قرضه با رتبه سرمایه‌گذاری امن را اندازه‌گیری می‌کند. اختلاف کمتر نشان دهنده تقاضای بیشتر برای اوراق قرضه پرریسک است که نشان دهنده ریسک‌پذیری بیشتر و در نتیجه طمع است. اختلاف بیشتر نشان دهنده احتیاط و ترس بیشتر است.
[شاخص] نوسانات بازار (VIX) - این شاخص از شاخص نوسانات CBOE (VIX) استفاده می‌کند که منعکس کننده نوسانات مورد انتظار در اختیار معامله‌های شاخص S&P500 در 30 روز آینده است. مقدار VIX بالاتر معمولاً با نوسانات مورد انتظار بیشتر همراه است و اغلب با افزایش ترس در بازار مرتبط است.
تقاضای دارایی‌های امن - این شاخص عملکرد نسبی سهام را در مقایسه با اوراق قرضه خزانه‌داری ایالات متحده ارزیابی می‌کند. هنگامی که سرمایه‌گذاران امنیت اوراق قرضه خزانه‌داری را به بازده بالقوه بالاتر سهام ترجیح می‌دهند، نشان دهنده احساسات ریسک‌گریزانه (ترس) است.
در مواقعی که این مؤلفه‌ها در مجموع دال بر افزایش محافظه‌کاری باشند، شاخص ترس و طمع به محدوده ترس وارد می‌شود، که در حالت ترس شدید، بیانگر بدبینی عمیق در بازارهای مالی است.
نمونه‌های جدید از ترس افراطی
درک نمونه‌های تاریخی ترس افراطی می‌تواند به تحلیل وضعیت فعلی بازار کمک کند. دو مورد اخیر که شاخص به سطح ترس شدید رسید، 5 آگوست 2024 و 19 دسامبر 2024 بودند.
۵ آگوست ۲۰۲۴: ریزش بازارهای جهانی و ابهامات اقتصادی
روز 5 آگوست 2024، بازارهای مالی ریزش شدیدی را تجربه کردند که علت آن سودآوری پایین بخش تکنولوژی و گزارش‌های ضعیف اشتغال در آمریکا بود و با افزایش نرخ بهره غیرمنتظره از سوی بانک ژاپن تسریع گردید، این وضعیت منجر به تلاش فعالان بازار برای خروج از معاملات آربیتراژ ین شد.
این اتفاق باعث ایجاد اثر دومینویی در بازارهای سراسر جهان شد.
- شاخص نیکی ۲۲۵ ژاپن (INDEXNIKKEI:NI225) در یک جلسه معاملاتی ۱۲ درصد سقوط کرد.
- شاخص S&P500 بیش از ۴ درصد کاهش یافت که ناشی از نگرانی سرمایه‌گذاران درباره رکود اقتصادی بود.
- صندوق بین‌المللی پول هشدار داد که این نوسانات ممکن است پیش‌درآمدی بر بی‌ثباتی طولانی‌مدت باشد.
۱۹ دسامبر ۲۰۲۴: رویکرد صعودی بانک مرکزی آمریکا
نگرانی سرمایه‌گذاران در اواسط دسامبر 2024 مجدداً ظهور کرد، زمانی که فدرال رزرو آمریکا نشان داد نرخ‌های بهره احتمالاً برای مدت طولانی‌تر از حد انتظار در سطوح بالا باقی خواهند ماند. این اعلامیه امواج تکان‌دهنده‌ای را در بازارها ایجاد کرد:
- دلار آمریکا به بالاترین سطح دو سال اخیر خود صعود کرد و فشار سنگینی بر بازارهای نوظهور وارد آورد.
- رمزارزها با افت مواجه شدند و قیمت بیت‌کوین در مدت یک هفته بیش از 15 درصد ریزش داشت.
- میانگین صنعتی داوجونز (INDEXDJX:.DJI) بیش از 1200 پوینت نزول کرد، چرا که سرمایه‌گذاران پیش‌بینی‌های خود درباره کاهش نرخ بهره در 2025 را مورد بازنگری قرار دادند.
سایر شاخص‌های مبتنی بر ترس چگونه با یکدیگر مقایسه می‌شوند؟
گرچه شاخص ترس و طمع CNN یک بارومتر رایج برای ارزیابی هیجانات بازار است، اما تنها شاخص تنها شاخص مبتنی بر ترس نیست. مقایسه آن با سایر نماگرهای اصلی احساسات بازار بدین صورت است:
شاخص ترس و طمع رمزارزها
نماگر ترس و طمع رمزارزها، هیجانات سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها را پایش می‌نماید. بازارهای کریپتو به شکل ویژه‌ای نسبت به جو روانی ریسک‌گریز حساسند، لذا این شاخص برای فعالان حوزه دارایی‌های رمزنگاری شده از اهمیت بالایی برخوردار است.
شاخص ترس و طمع رمزارزها نیز به محدوده ترس شدید سقوط کرده و در تاریخ 4 مارس امتیاز 15 را ثبت نموده است. این کاهش همزمان با تشدید تنش‌های ژئوپلیتیک از جمله اعلام تعرفه 25 درصدی ترامپ بر کانادا و مکزیک بوده است.
ساعت رستاخیز
اگرچه ساعت رستاخیز یک شاخص مالی نیست، اما این نماد که سالانه توسط بولتن دانشمندان اتمی به‌روزرسانی می‌شود، بازتاب‌دهنده خطرات موجود جهانی از جمله تنش‌های هسته‌ای، تغییرات آب‌وهوایی و بی‌ثباتی ژئوپلیتیک است.
بر اساس آخرین به‌روزرسانی در 28 ژانویه 2025، عقربه‌های این ساعت روی 89 ثانیه مانده به نیمه‌شب قرار داشت که حاکی از تشدید نااطمینانی جهانی است و این وضعیت قادر است بر نگرش سرمایه‌گذاران نسبت به دارایی‌های پرنوسان از قبیل سهام و رمزارزها اثرگذار باشد.
پیامدهای ترس شدید برای سرمایه‌گذاران
ورود شاخص ترس و طمع CNN به محدوده ترس افراطی، بیانگر نگرانی فراگیر فعالان بازار است. با این حال، آیا این وضعیت پیش‌درآمدی بر افت‌های بیشتر است یا فرصتی برای خرید برخلاف جریان اصلی بازار؟
از نظر تاریخی، دوره‌های ترس شدید اغلب مقدمه‌ای بر بازگشت‌های قوی بازار بوده‌اند، چرا که فروش‌های هیجانی فرصت‌هایی را برای سرمایه‌گذاران ارزشی ایجاد می‌کنند. با این حال، همه موارد به بهبود فوری منجر نمی‌شوند؛ برخی از این موارد آغاز رکودهای طولانی‌مدت هستند و تشخیص اینکه کدام سناریو در پیش است دشوار می‌باشد.
ملاحظات کلیدی برای سرمایه‌گذاران
داده های اقتصادی: گزارش‌های اشتغال، داده‌های تورم و ارقام رشد تولید ناخالص داخلی را تحت نظر داشته باشید.
سیاستهای فدرال رزرو: تصمیمات نرخ بهره همچنان به عنوان محرک اصلی احساسات بازار عمل خواهد کرد.
سودآوری شرکتها: گزارش‌های ضعیف سودآوری می‌تواند بر هراس سرمایه‌گذاران بیفزاید، در حالی که نتایج قوی ممکن است نشان‌دهنده تاب‌آوری باشد.
تحولات ژئوپلیتیک: تنش‌های تجاری، منازعات جهانی و سیاستهای کلان اقتصادی می‌توانند به سرعت احساسات بازار را تغییر دهند.
هرچند شاخص‌های مبتنی بر ترس بینش‌های ارزشمندی ارائه می‌دهند، اما سرمایه‌گذاران باید آن‌ها را در کنار تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال به کار گیرند تا تصمیمات آگاهانه اتخاذ کنند. اینکه آیا این شرایط نشان‌دهنده یک هراس موقت است یا آغازی بر یک روند نزولی گسترده‌تر، هنوز مشخص نیست، اما یک چیز روشن است: سرمایه‌گذاران باید خود را برای نوسانات در هفته‌ها یا ماه‌های آینده آماده کنند.