بانک جهانی پیش‌بینی می‌کند قیمت‌های کامودیتی به سطوح پیش از کووید-19 کاهش یابد

بانک جهانی پیش‌بینی کرده است که کاهش رشد اقتصادی جهانی، که بخشی از آن ناشی از تنش‌های تجاری است، قیمت‌های جهانی کامودیتی‌ها را در سال 2025 به میزان 12 درصد و در سال 2026 به میزان 5 درصد دیگر کاهش خواهد داد و به پایین‌ترین سطوح دهه 2020 از نظر واقعی (تورم‌تعدیل‌شده) خواهد رساند.

گزارش اخیر بانک جهانی در زمینه چشم‌انداز بازارهای کامودیتی نشان می‌دهد که قیمت‌های تعدیل‌شده با تورم کامودیتی‌ها طی دو سال آینده به میانگین سال‌های 2015 تا 2019 سقوط خواهد کرد و به دوره رونق قیمتی که با بهبود اقتصادی پس از کووید-19 و تهاجم روسیه به اوکراین در سال 2022 تقویت شده بود، پایان خواهد داد.

این کاهش می‌تواند ریسک‌های تورمی کوتاه‌مدت ناشی از تعرفه‌های جدید و سنگین ایالات متحده و موانع تجاری رو به افزایش در سطح جهانی را تعدیل کند، اما همچنین می‌تواند پیامدهای منفی برای اقتصادهای در حال توسعه صادرکننده کامودیتی‌ها داشته باشد.

بانک جهانی همچنین پیش‌بینی کرد که قیمت‌های نفت در سال 2025 به طور متوسط 73 دلار در هر بشکه و در سال 2026 به 72 دلار در هر بشکه خواهد رسید، در حالی که در سال 2024 به طور متوسط 80 دلار در هر بشکه بوده است. این کاهش عمدتاً به دلیل عرضه بیش از حد نفت است، به طوری که عرضه جهانی نفت در سال آینده به طور متوسط 1.2 میلیون بشکه در روز از تقاضا پیشی خواهد گرفت. این سطح از فراوانی در عرضه، مشابه آنچه در طول همه‌گیری در سال 2020 و هنگام سقوط قیمت‌های نفت در سال 1998 مشاهده شد، می‌تواند اثرات قیمتی ناشی از درگیری‌های گسترده‌تر در خاورمیانه را محدود کند.

با این حال، این گزارش هشدار می‌دهد که تشدید درگیری‌ها در خاورمیانه می‌تواند اختلالاتی در عرضه انرژی ایجاد کند و به افزایش قیمت‌های سایر کامودیتی‌ها منجر شود.

در مورد فلزات پایه مانند آلومینیوم و مس، گزارش پیش‌بینی می‌کند که قیمت‌ها پس از افزایش 6 درصدی در سال جاری، در سال 2025 ثابت خواهند ماند و در سال 2026 به میزان 3 درصد کاهش خواهند یافت. این ثبات تا حدی به دلیل تقاضای قوی ناشی از گذار انرژی است، اما با تثبیت رشد صنعتی جهانی، قیمت‌ها تعدیل خواهند شد.

قیمت‌های کامودیتی‌های کشاورزی به دلیل شرایط آب‌وهوایی مساعد که منجر به بازدهی بالای محصولات شده، کاهش یافته است. پیش‌بینی می‌شود قیمت‌های مواد غذایی جهانی در سال جاری 9 درصد کاهش یابد و در سال 2025 به میزان 4 درصد دیگر افت کند و سپس تثبیت شود.

قیمت‌های طلا در سال 2024 به دلیل ریسک‌های ژئوپلیتیکی بالا و تقاضای قوی از بانک‌های مرکزی اقتصادهای نوظهور به شدت افزایش یافته است. این گزارش پیش‌بینی می‌کند که قیمت متوسط طلا در سال 2024 نسبت به سال گذشته 21 درصد افزایش یابد و در سال 2025 به رکورد جدیدی برسد. با این حال، قیمت‌ها در سال 2026 تثبیت خواهند شد، اما همچنان 80 درصد بالاتر از میانگین پنج‌ساله پیش از همه‌گیری باقی خواهند ماند.

این گزارش خاطرنشان می‌کند که با وجود کاهش پیش‌بینی‌شده، قیمت‌های کلی کامودیتی‌ها همچنان 30 درصد بالاتر از میانگین پنج‌ساله پیش از همه‌گیری کووید-19 خواهد بود.

ریسک‌های صعودی و نزولی برای چشم‌انداز قیمت‌ها وجود دارد. محرک‌های اقتصادی جهانی، به‌ویژه از سوی چین، و شرایط آب‌وهوایی نامطلوب ناشی از تغییرات اقلیمی می‌توانند قیمت‌ها را افزایش دهند، در حالی که ضعف در فعالیت‌های صنعتی جهانی می‌تواند تقاضا را کاهش دهد.

Indermit Gill، اقتصاددان ارشد و معاون ارشد گروه بانک جهانی، اظهار داشت: «کاهش قیمت‌های کامودیتی فرصت‌های نادری را برای سیاست‌گذاران در اقتصادهای در حال توسعه فراهم می‌کند. اول، کاهش قیمت‌های کامودیتی می‌تواند مکمل سیاست‌های پولی برای بازگرداندن تورم به اهداف تعیین‌شده باشد. دوم، سیاست‌گذاران فرصتی دارند تا یارانه‌های پرهزینه سوخت‌های فسیلی را کاهش دهند.

جمع‌بندی

گزارش بانک جهانی حاوی نکات کلیدی و قابل‌توجهی است که می‌تواند در تحلیل‌های استراتژیک و تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار گیرد:

کاهش کلی قیمت‌های کامودیتی‌ها: پیش‌بینی کاهش 12 درصدی در سال 2025 و 5 درصدی در سال 2026 نشان‌دهنده بازگشت به سطوح قیمتی پیش از دوره رونق اخیر است. این موضوع برای سرمایه‌گذاران در کامودیتی‌هایی مانند نفت، فلزات پایه و محصولات کشاورزی به معنای کاهش حاشیه سود و نیاز به بازنگری در استراتژی‌های بلندمدت است.

نفت و عرضه بیش از حد: پیش‌بینی عرضه مازاد 1.2 میلیون بشکه در روز در سال 2025، همراه با کاهش قیمت به 73 دلار در هر بشکه، نشان‌دهنده فشار نزولی قوی بر بازار نفت است. این امر می‌تواند به کاهش هزینه‌های انرژی برای مصرف‌کنندگان منجر شود، اما برای کشورهای صادرکننده نفت، به‌ویژه در خاورمیانه و آفریقا، چالش‌های مالی ایجاد خواهد کرد. با این حال، ریسک تشدید درگیری‌ها در خاورمیانه همچنان یک عامل بالقوه برای افزایش ناگهانی قیمت‌هاست که باید در تحلیل‌های ریسک گنجانده شود.

ثبات و سپس کاهش در فلزات پایه: ثبات قیمت فلزات پایه در سال 2025 و کاهش اندک در سال 2026 نشان‌دهنده تعادل نسبی در عرضه و تقاضا است. تقاضای ناشی از گذار انرژی (مانند مس برای باتری‌ها و آلومینیوم برای زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر) همچنان حمایت‌کننده است، اما کاهش رشد صنعتی جهانی می‌تواند این تقاضا را محدود کند. تحلیلگران باید به تحولات در سیاست‌های انرژی سبز و رشد صنعتی چین توجه ویژه‌ای داشته باشند.

کاهش قیمت‌های کشاورزی: کاهش 9 درصدی قیمت‌های مواد غذایی در سال 2024 و 4 درصدی در سال 2025 به دلیل بازدهی بالای محصولات، می‌تواند فشارهای تورمی را کاهش دهد و برای مصرف‌کنندگان مثبت باشد. با این حال، شرایط آب‌وهوایی نامطلوب ناشی از تغییرات اقلیمی یک ریسک صعودی است که می‌تواند عرضه را مختل کرده و قیمت‌ها را افزایش دهد.

رشد و تثبیت قیمت‌های طلا: پیش‌بینی رکوردشکنی قیمت طلا در سال 2025 به دلیل تقاضای امن (safe-haven)  و خرید بانک‌های مرکزی، طلا را به یک دارایی جذاب برای سرمایه‌گذاری در برابر عدم‌قطعیت‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی تبدیل می‌کند. با این حال، تثبیت قیمت‌ها در سال 2026 نشان می‌دهد که رشد انفجاری اخیر ممکن است پایدار نباشد. تحلیلگران باید به روند سیاست‌های پولی (مانند نرخ بهره فدرال رزرو) و تحولات ژئوپلیتیکی توجه کنند.

ریسک‌های دوجانبه: گزارش به ریسک‌های صعودی (مانند محرک‌های اقتصادی چین و اختلالات اقلیمی) و نزولی (مانند ضعف تقاضای صنعتی) اشاره دارد. این دوگانگی نیازمند رویکردی محتاطانه، با تمرکز بر سناریوهای مختلف و مدل‌سازی ریسک، در تحلیل بازار می باشد.

توصیه‌های استراتژیک

- تنوع‌بخشی به پرتفوی: با توجه به کاهش پیش‌بینی‌شده قیمت‌ها در اکثر کامودیتی‌ها، سرمایه‌گذاران باید به سمت دارایی‌های با ثبات‌تر مانند طلا یا صندوق‌های مبتنی بر شاخص‌های متنوع حرکت کنند.

- نظارت بر ریسک‌های ژئوپلیتیکی: تحولات خاورمیانه و سیاست‌های تجاری ایالات متحده و چین می‌توانند نوسانات قابل‌توجهی ایجاد کنند.

- تمرکز بر تقاضای بلندمدت: کامودیتی‌های مرتبط با گذار انرژی (مانند مس و آلومینیوم) همچنان از روندهای ساختاری مانند انرژی تجدیدپذیر حمایت می‌شوند و می‌توانند فرصت‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت باشند.

- مدیریت ریسک‌های اقلیمی: با توجه به تأثیر تغییرات اقلیمی بر کامودیتی‌های کشاورزی، استفاده از ابزارهای مشتقه برای پوشش ریسک‌های قیمتی توصیه می‌شود.

این گزارش به تحلیلگران یادآوری می‌کند که در حالی که کاهش قیمت‌های کامودیتی می‌تواند فرصت‌هایی برای کاهش تورم و اصلاح سیاست‌های یارانه‌ای ایجاد کند، اقتصادهای وابسته به صادرات کامودیتی‌ها با چالش‌های قابل‌توجهی مواجه خواهند شد. رویکردی داده‌محور و منعطف در تحلیل و سرمایه‌گذاری در این دوره پرنوسان حیاتی خواهد بود.