گرینلند از ایالات متحده و اروپا خواستار سرمایه‌گذاری در مواد معدنی حیاتی خود شد

گرینلند از ایالات متحده و کشورهای اروپایی درخواست کرده است تا در صنعت معدن این کشور سرمایه‌گذاری کنند. Naaja Nathanielsen، وزیر تجارت و منابع معدنی گرینلند، هشدار داده است که عدم مشارکت کشورهای غربی ممکن است این قلمرو قطبی را به سمت همکاری با چین سوق دهد.

ناتانیلسن در مصاحبه‌ای با فایننشال تایمز در روز سه‌شنبه اظهار داشت: ما قصد داریم بخش تجاری خود را توسعه داده و آن را متنوع کنیم، و این امر نیازمند سرمایه‌گذاری‌های خارجی است.

وی بر اولویت همکاری با شرکای اروپایی و آمریکایی تأکید کرد، اما خاطرنشان ساخت که در صورت عدم مشارکت این کشورها، گرینلند ناچار به بررسی گزینه‌های دیگر، از جمله همکاری با چین، خواهد بود.

گرینلند، قلمروی نیمه‌خودمختار دانمارک، دارای ذخایر معدنی قابل‌توجه اما دورافتاده‌ای است که بسیاری از آنها شامل مواد معدنی استراتژیک مانند عناصر نادر خاکی هستند که کشورهای غربی به دنبال دسترسی به آنها هستند. چین در حال حاضر بر عرضه چندین ماده معدنی کلیدی تسلط دارد. این کشور تنها در زمینه عناصر نادر خاکی، 60 درصد از عرضه معدنی جهانی و تقریباً تمام فرآیند پالایش را در اختیار دارد و به نوعی یک انحصار شبه‌جهانی ایجاد کرده است.

دولت گرینلند توسعه بخش معدنی خود را که شامل حدود 40 مورد از فهرست مواد معدنی حیاتی ایالات متحده و اتحادیه اروپا است، به عنوان استراتژی کلیدی برای تنوع‌بخشی اقتصادی می‌بیند.

یادداشت تفاهمی برای حمایت از توسعه معدنی این جزیره با ایالات متحده، که در دوره اول ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ امضا شده بود، در آستانه انقضا قرار دارد. تلاش‌ها برای تمدید این توافق در دولت جو بایدن ناموفق بوده است.

ترامپ، پس از انتخاب مجدد برای دور دوم، بارها تمایل خود را برای خرید گرینلند ابراز کرده است، اقدامی که به ایالات متحده امکان دسترسی به ذخایر معدنی این منطقه را می‌دهد.

ناتانیلسن در مصاحبه با فایننشال تایمز، اظهارات پیشین ترامپ درباره احتمال تصاحب گرینلند توسط ایالات متحده را «بی‌احترامی و ناخوشایند» توصیف کرد.

با وجود این اظهارات، وی خاطرنشان کرد که مشارکت چین در بخش معدن گرینلند در حال حاضر محدود است و تنها دو شرکت چینی سهام اقلیتی در پروژه‌های غیرفعال دارند.

چین پیش‌تر به دنبال مشارکت در پروژه معدن Tanbreez در جنوب گرینلند بود که گفته می‌شود یکی از بزرگ‌ترین ذخایر عناصر نادر خاکی جهان را در خود جای داده است.

با این حال، رویترز گزارش داد که دولت‌های ایالات متحده و دانمارک هر دو مالک این پروژه را برای رد پیشنهادهای پکن تحت فشار قرار دادند و در نهایت این پروژه به شرکت Critical Metals مستقر در نیویورک فروخته شد.

پیشنهاد مشارکت با اتحادیه اروپا

در میان تهدیدهای تصاحب توسط ترامپ، گرینلند پیشنهاد همکاری با اتحادیه اروپا برای توسعه منابع معدنی خود را مطرح کرده است. Vivian Motzfeldt، وزیر امور خارجه گرینلند، اظهار داشت که این جزیره به دنبال تعمیق روابط دوجانبه خود با اتحادیه اروپا است و مواد معدنی حیاتی را به عنوان حوزه‌ای کلیدی مورد توجه قرار داده است.

موتسفلد در مصاحبه‌ای با پولیتیکو در اوایل ماه جاری گفت: ما می‌خواهیم همکاری خود را نه تنها در زمینه شیلات، بلکه در زمینه مواد معدنی حیاتی و انرژی گسترش دهیم. این چیزی است که گرینلند دارد و جهان، به‌ویژه کشورهای هم‌فکر ما، برای آینده‌ای سبزتر و انرژی‌های تجدیدپذیر به آن نیاز دارند.

دولت گرینلند، که اکنون ائتلافی از چهار حزب است، توسعه را در اولویت قرار داده و آماده همکاری با متحدان دارای ارزش‌های مشابه است.

ناتانیلسن در مصاحبه با فایننشال تایمز اذعان کرد که هماهنگی با پویایی‌های در حال تغییر اتحادهای غربی چالش‌هایی دارد، اما اتحادیه اروپا را به عنوان شریکی مطلوب می‌بیند و به تقاضای این اتحادیه برای مواد معدنی و هم‌راستایی در استانداردهای زیست‌محیطی اشاره کرد.

وی همچنین نگرانی‌هایی در مورد نیت‌های پشت سرمایه‌گذاری‌های ایالات متحده ابراز کرد: ما امیدوار بودیم که دولت ترامپ تمایل بیشتری برای گفت‌وگو با گرینلند در مورد توسعه بخش معدنی داشته باشد. ما کمی بیش از آنچه خواستیم دریافت کردیم، زیرا هیچ تمایلی به آمریکایی شدن نداریم.

ناتانیلسن نگرانی‌های مشابهی را در مصاحبه‌ای با رویترز در هفته گذشته مطرح کرد: ما از تعدادی از سرمایه‌گذاران استقبال کرده‌ایم، اما هنوز هیچ نمونه مشخصی از تزریق وجوه آمریکایی به جامعه تجاری گرینلند ندیده‌ایم.

وی افزود: بدون شک گفت‌وگو با اتحادیه اروپا و دانمارک روان‌تر پیش می‌رود. این نه تنها نتیجه سر و صدای ایجادشده توسط دولت ایالات متحده، بلکه نتیجه چندین سال همکاری تشدیدشده است.

اخیراً، گرینلند اولین مجوز معدنی خود را تحت کد جدید به کنسرسیومی دانمارکی-فرانسوی برای استخراج آنورتوزیت، ماده معدنی مورد استفاده در صنعت فایبرگلاس، اعطا کرد. این پروژه 150 میلیون یورویی در غرب گرینلند قرار است سال آینده ساخت‌وساز خود را آغاز کند. ناتانیلسن به رویترز گفت که امید است این معدن ظرف پنج سال عملیاتی شود.

تحلیل و جمع‌بندی

گرینلند به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد و ذخایر غنی مواد معدنی حیاتی، به‌ویژه عناصر نادر خاکی، در مرکز توجه ژئوپلیتیک و اقتصادی جهانی قرار گرفته است. این گزارش نشان‌دهنده تلاش گرینلند برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بخش معدن به‌منظور تنوع‌بخشی به اقتصاد خود و کاهش وابستگی به شیلات است. با این حال، فقدان تعهد مالی مشخص از سوی ایالات متحده و رویکرد محتاطانه این کشور در مقایسه با اتحادیه اروپا و دانمارک، گرینلند را در موقعیتی قرار داده که ممکن است به سمت همکاری با چین حرکت کند. این موضوع از منظر تحلیل بازار کامودیتی‌ها، به‌ویژه در حوزه مواد معدنی حیاتی، پیامدهای مهمی دارد.

تحلیل کمی

1. برتری چین بر بازار عناصر نادر خاکی: بر اساس داده‌های گزارش و اطلاعات موجود از منابع معتبر مانند سازمان زمین شناسی آمریکا (USGS) در سال 2024، چین حدود 60 درصد از تولید معدنی عناصر نادر خاکی جهانی و نزدیک به 90 درصد از ظرفیت پالایش جهانی را در اختیار دارد. این تسلط، هرگونه همکاری بالقوه گرینلند با چین را به یک ریسک استراتژیک برای غرب تبدیل می‌کند، زیرا می‌تواند وابستگی جهانی به چین را در زنجیره تأمین این مواد تشدید کند.

2. ذخایر معدنی گرینلند: گرینلند دارای ذخایر قابل‌توجهی از حدود 40 ماده معدنی حیاتی مندرج در فهرست‌های ایالات متحده و اتحادیه اروپا است. به‌عنوان مثال، پروژهTanbreez، که یکی از بزرگ‌ترین ذخایر عناصر نادر خاکی جهان را در خود جای داده، بر اساس تخمین‌های شرکت Critical Metals  پتانسیل تولید سالانه‌ای معادل 10 درصد از تقاضای جهانی برای این مواد را دارد. مشروط بر اینکه سرمایه‌گذاری‌های لازم انجام شود، این حجم می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش وابستگی به چین داشته باشد.

3. پروژه آنورتوزیت: پروژه 150 میلیون یورویی استخراج آنورتوزیت در غرب گرینلند، که توسط کنسرسیومی دانمارکی-فرانسوی هدایت می‌شود، نشان‌دهنده حرکت گرینلند به سمت عملیاتی کردن پروژه‌های معدنی است. با توجه به برنامه‌ریزی برای شروع ساخت در سال 2026 و عملیاتی شدن تا سال 2030، این پروژه می‌تواند سالانه حدود 500,000 تن آنورتوزیت تولید نماید.

4. ریسک‌های ژئوپلیتیک: اظهارات دونالد ترامپ در مورد خرید گرینلند و عدم تمدید یادداشت تفاهم با ایالات متحده، عدم اطمینان در روابط گرینلند با این کشور را افزایش داده است. این موضوع در کنار همکاری‌های موفق‌تر با اتحادیه اروپا و دانمارک، احتمال تغییر جهت گرینلند به سمت شرکای غیرغربی مانند چین را تقویت می‌کند. بر اساس گزارش‌های اخیر (مانند تحلیل‌های Bloomberg در سال 2025)، سرمایه‌گذاری‌های چین در پروژه‌های معدنی آفریقا و آسیا در دهه گذشته به طور متوسط سالانه 20 درصد رشد داشته است، که نشان‌دهنده تمایل و توانایی این کشور برای ورود به بازارهای جدید مانند گرینلند است.

تحلیل کیفی

1. مزیت استراتژیک اتحادیه اروپا: گرینلند به دلیل هم‌راستایی با استانداردهای زیست‌محیطی و تقاضای بالای اتحادیه اروپا برای مواد معدنی حیاتی، این اتحادیه را به عنوان شریک ترجیحی می‌بیند. همکاری با اتحادیه اروپا می‌تواند دسترسی به فناوری‌های پیشرفته استخراج و پالایش، و همچنین بازارهای پایدار را فراهم کند. این موضوع به‌ویژه با توجه به تعهد اتحادیه اروپا به اهداف سبز (EU Green Deal) و نیاز به مواد معدنی برای فناوری‌های تجدیدپذیر اهمیت دارد.

2. چالش‌های سرمایه‌گذاری ایالات متحده: عدم تزریق سرمایه مشخص از سوی ایالات متحده، همان‌طور که ناتانیلسن اشاره کرده، نشان‌دهنده رویکرد محتاطانه یا عدم هماهنگی استراتژیک در دولت‌های اخیر این کشور است. این موضوع می‌تواند فرصت‌های ایالات متحده برای تضمین زنجیره تأمین مواد معدنی حیاتی به‌ویژه در رقابت با چین را محدود کند.

3. ریسک وابستگی به چین: هرچند مشارکت چین در گرینلند در حال حاضر محدود است، اما تاریخچه سرمایه‌گذاری این کشور در پروژه‌های معدنی جهانی (مانند پروژه‌های لیتیوم در استرالیا و کبالت در کنگو) نشان می‌دهد که چین توانایی و انگیزه لازم برای گسترش نفوذ خود در گرینلند را دارد. این امر می‌تواند تعادل قدرت در بازار مواد معدنی حیاتی را به نفع چین تغییر دهد.

جمع‌بندی

گرینلند در حال تبدیل شدن به یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی مواد معدنی حیاتی، به‌ویژه به دلیل ذخایر غنی عناصر نادر خاکی و سایر مواد معدنی استراتژیک است. این گزارش نشان می‌دهد که گرینلند در تلاش است تا با جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، اقتصاد خود را متنوع کند، اما عدم تعهد مشخص از سوی ایالات متحده و اظهارات جنجالی درباره تصاحب این قلمرو، روابط با این کشور را پیچیده کرده است. در مقابل، همکاری‌های رو به رشد با اتحادیه اروپا و دانمارک، همراه با هم‌راستایی در استانداردهای زیست‌محیطی، این شرکا را به گزینه‌های مطلوب‌تری تبدیل کرده است.

نکات کلیدی

- فرصت‌های سرمایه‌گذاری: پروژه‌هایی مانند Tanbreez و معدن آنورتوزیت نشان‌دهنده پتانسیل بالای گرینلند برای تأمین مواد معدنی حیاتی هستند. سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها می‌تواند وابستگی جهانی به چین را کاهش دهد.

- ریسک‌های ژئوپلیتیک: عدم مشارکت فعال ایالات متحده ممکن است گرینلند را به سمت همکاری با چین سوق دهد، که پیامدهای گسترده‌ای برای زنجیره تأمین جهانی خواهد داشت.

- مزیت رقابتی اتحادیه اروپا: همکاری با اتحادیه اروپا می‌تواند دسترسی به بازارهای پایدار و فناوری‌های پیشرفته را فراهم کند، به‌ویژه با توجه به نیاز روزافزون به مواد معدنی برای انرژی‌های تجدیدپذیر.